Byczyna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Legenda powstania nazwy miasta: +ilustracja |
poprawa "rzymskokatolicki" |
||
Linia 40:
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miasto administracyjnie należało do [[województwo opolskie (1975–1998)|starego woj. opolskiego]].
Według danych z 30 czerwca 2008 r. miasto liczyło 3655 mieszkańców<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Nowak|imię=Lucyna|nazwisko2=Stańczak|imię2=Joanna|nazwisko3=Znajewska|imię3=Agnieszka| tytuł=Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.)|wydawca=Główny Urząd Statystyczny|data=2008|miejsce=Warszawa|issn=1734-6118|język=pl|url=http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/6/7/1/l_ludnosc_stan_struktura_2008.zip}}</ref>. Według stanu na 31 grudnia 2010 miasto zamieszkiwało 3656 osób, w tym 1890 kobiet i 1766 mężczyzn<ref name="pl-gus5">{{cytuj książkę|nazwisko=Nowak|imię=Lucyna|nazwisko2=Stańczyk|imię2=Joanna|nazwisko3=Znajewska|imię3=Agnieszka| tytuł=Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2010 r. |wydawca=Główny Urząd Statystyczny|data=2011|miejsce=Warszawa|issn=2083-3342|język=pl|url=http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_ludnosc_stan_struktura_2010.zip}}</ref>.
Gminą partnerską jest [[Gmina związkowa Deidesheim]] w [[Niemcy|Niemczech]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Partnerschaft mit Byczyna {{!}} Verbandsgemeinde Deidesheim |data dostępu = 2018-08-23 |opublikowany = www.vg-deidesheim.de |url = http://www.vg-deidesheim.de/vg_deidesheim/Verbandsgemeinde/Partnerschaft%20mit%20Byczyna/ |język = de}}</ref>.
Linia 48:
== Nazwa ==
Pierwsza wzmianka o miejscowości w formie ''Byscina'' pochodzi z 1288 roku. Nazwa była później notowana także w formach ''Bychina'' (1268), ''Bitsina'' (1283), de ''Pitschin'' (1283), ''Bytschin'' (1294), circa ''Biczinam'' (ok. 1300), ''Byzina'' (1312), ''Bitschin'' (1331), ''Bitschin'' (1449), ''Pitschen'' (1460), circa ''Bitczinam'' (1488), ''Pitschen'' (1587), ''Biczinensi'' (1599), ''Pitschen'' (1783), ''Pitschen'', ''Byczyna'' (1845), ''Byczyna'', niem. ''Pitschen'' (1880), ''Byczyna'', ''Pitschen'' (1939), ''Pitschen'' – ''Byczyna, -y, byczyński'' (1946)<ref name="Rymut1996">{{Cytuj książkę | inni = pod red. Kazimierza Rymuta | tytuł = Nazwy miejscowe Polski : historia, pochodzenie, zmiany | tom = 1, A-B | wydawca = Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN | miejsce = Kraków | rok = 1996 | strony = 471 | isbn = 83-85579-34-6}}</ref>.
Nazwa pochodzi od wyrazu pospolitego ''byczyna'' oznaczającego miejsce hodowli i wypasu byków lub od nazwy osobowej ''Bycza'', która pochodzi od wyrazu ''byk''<ref name="Rymut1987">{{Cytuj książkę | nazwisko = Rymut | imię = Kazimierz | tytuł = Nazwy miast Polski | wydawca = [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]] | miejsce = Wrocław | rok = 1987 | strony = 45 | isbn = 83-04-02436-5}}</ref>. Nazwa ''Byczyna'' została zniemczona jako ''Bitschin'', później ''Pitschen''<ref name="Rymut1996"/>. Nazwę ''Pitschen'' odnotowano po raz pierwszy w dokumencie handlowym książąt Ludwika II i Henryka IX z 31 maja 1400 roku<ref>{{cytuj stronę|url = http://duwo.opole.uw.gov.pl/WDU_O/2009/23/385/Akt.pdf| tytuł = Załącznik do uchwały Nr XXXVI/237/08 Rady Miejskiej w Byczynie z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia Gminnego programu opieki nad zabytkami na lata 2008 - 2012 | data dostępu = 28 grudnia 2011}}</ref>.
Linia 70:
W bitwie pod Byczyną 24 stycznia 1588 wojska [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]] zwyciężyły armię [[władcy Austrii|arcyksięcia austriackiego]] [[Maksymilian III Habsburg|Maksymiliana]], pretendenta do tronu polskiego.
{{osobny artykuł|Bitwa pod Byczyną}}
Po śmierci ostatniego księcia [[Księstwo legnicko-wołowsko-brzeskie|legnicko-brzeskiego]] [[Jerzy Wilhelm legnicki|Jerzego Wilhelma]] w 1675 r., Byczyna przeszła pod bezpośredni zarząd władców Austrii, a od 1742 znalazła się w granicach [[Królestwo Prus|Prus]]. Miasto odgrywało również znaczącą rolę w handlu śląskim, bowiem do 1736 odbywały się tu trzy, a po tej dacie sześć jarmarków rocznie. W spisie z 1771 wymienia się w mieście 268 domów i 1191 mieszkańców. Rozwijało się też rzemiosło, zrzeszone było ono w siedmiu cechach: piekarskim, rzeźniczym, krawieckim, poszewniczym, szewskim, kuśnierskim i kowalsko-ślusarskim.
Byczyna ulegała wielokrotnie pożarom, największe z nich odnotowano w latach: 1407, 1512, 1617, 1655, 1719, 13 lipca 1757. Klęski miastu niosły też zarazy i wojny. Dotkliwe straty zadali mu [[Husytyzm|husyci]] w 1430, nie oszczędziła go także [[wojna trzydziestoletnia]], ani [[II wojna światowa]].
Linia 76:
Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje stosunki ludnościowe w mieście: w 1861 roku w mieście żyło 2128 mieszkańców z czego 1850 osób mówiło po niemiecku, a 278 po polsku{{odn|Felix Triest|1865|s=177}}. Według spisu powszechnego z 1910 r. 2500 mieszkańców miasta deklarowało jako ojczysty język niemiecki a 224 polski<ref>{{cytuj książkę | imię = Stefan | nazwisko = Dziewulski | autor link = | tytuł = Wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku | rok = 1922 | strony = 25 | url = http://www.pbc.gda.pl/dlibra/plain-content?id=694 | data dostępu = 30 kwietnia 2012}}</ref>.
Podczas [[Plebiscyt na Górnym Śląsku|plebiscytu w marcu 1921]], na obszarze miasta z 2211 uprawnionych (w tym 985 niemieckich emigrantów), za Polską głosowało 59, zaś za Niemcami 2103 głosujących (5 głosów było nieważnych)<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |tytuł=Encyklopedia Powstań Śląskich |wydawca=Instytut Śląski |miejsce=Opole |rok=1982 |strony=686 |id= |isbn=}}</ref>.
W 1925 miasto liczyło 2639 mieszkańców, w 1933 zaś 3007 mieszkańców. W okresie międzywojennym działały dwa tartaki, którego właścicielami byli Otto Locke i Gustaw Gebauer, browar Dalibor-Bräutmann, niewielki zakład ceramiczny Paula Seifferta. W mieście funkcjonowało ponadto wiele małych warsztatów rzemieślniczych: najwięcej szewskich i krawieckich<ref>{{Cytuj pismo |autor=Mirosław Dragon |imię= |tytuł = Byczyna na początku XX wieku | czasopismo = Nowa Trybuna Opolska | miesiąc =17 lutego | rok = 2012 | wolumin = | strony = | url = http://opolskie.regiopedia.pl/wiki/byczyna-na-poczatku-xx-wieku= | data dostępu = 3 stycznia 2013}}</ref>.
Linia 104:
* mogiła Franciszka Lazara, na cmentarzu par., ul. Marchlewskiego, 1969 r.
* park miejski, poł. XIX w.
* mury obronne miasta, średniowieczne, z basztą Piaskową i fosą, XV-XVI w. Byczyna jest jednym z niewielu miast w Polsce w którym średniowieczne mury zachowały się niemal w całości, przypuszczalnie powstały na przełomie [[XV wiek|XV]] i [[XVI wiek|XVI w.]], otaczają one miasto linią owalną, długość obwarowań wynosi 912,5 m., wykonane są z kamienia i cegły, na fundamentach z głazów narzutowych klinowanych piaskowcem, obwarowania składają się z jednego rzędu murów, dwóch wież i baszty, przeciętna wysokość murów wynosi 5,
** brama - wieża Zachodnia tzw. Niemiecka, z XV w. - murowana z kamienia łamanego, wzniesiona przypuszczalnie do pierwotnej wysokości murów, w wyższej partii ceglana, założona na planie kwadratu, nakryta obecnie płaskim dachem, w przyziemiu znajduje się ostrołukowy przejazd przebity w końcu [[XIX wiek|XIX w.]], ponad nim, w połowie wąskie okienka strzelnicze oraz po dwa w każdej elewacji półkoliście zamknięte okienka umieszczone w prostokątnych niszach, od północy przylegała do wieży brama przejazdowa
** brama - wieża Wschodnia tzw. Polska, z XV w.
Linia 156:
[[Kościół katolicki]]
* Parafia
[[Świadkowie Jehowy]]
| |||