Tytuł profesora: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uporządkowanie, usunięcie "zobacz też" – istotne rzeczy są w navboksie
Linia 1:
'''Tytuł profesora'''{{refn|grupa=uwaga|W Polsce do 2018 r. ''tytuł profesora'' nosił oficjalną nazwę ''tytuł naukowy'' lub ''tytuł naukowy profesora''; stosowana też była nazwa ''tytuł profesora''<ref>Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki ({{Dziennik Ustaw|2003|65|595}} z późn. zmianami).</ref>.}} – nadawany w Polsce przez [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|prezydenta Polski]] osobie, która uzyskała już stopień naukowy [[Habilitacja|doktora habilitowanego]] i przez to jest [[samodzielny pracownik nauki|samodzielnym pracownikiem nauki]], ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie (postępowaniu) habilitacyjnym oraz posiada znaczące osiągnięcia [[nauczyciel akademicki|dydaktyczne]], w tym w [[dydaktyka|kształceniu kadry naukowej]]. Prezydent nadaje tytuł profesora na wniosek [[Rada Doskonałości Naukowej|Rady Doskonałości Naukowej]] (do końca 2020 istnieje [[Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów]]<ref>Art. 189 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ({{Dziennik Ustaw|2018|1669}}).</ref>).
 
Tytuł profesora potocznie od 1989 bywa określany jako „profesura [[Belweder w Warszawie|belwederska]]”, z uwagi na dawną siedzibę Prezydenta RP, w której odbywały się uroczystości wręczenia postanowień o nadaniu tytułu profesora. Inne potoczne określenie dla tytułu naukowego to „profesor tytularny”. Określenie to jest mylące, gdyż wyraz „tytularny” zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego oznacza „mający prawo do używania jakiegoś tytułu, lecz niepełniący funkcji z nim związanej”, a także nieposiadający rzeczywistej władzy, stanowiska czy uposażenia. {{refn|grupa=uwaga|W Rzeczypospolitej szlacheckiej istniało wiele urzędów dających posiadaczom prawo do używania tytułu, ale bez jakichkolwiek uprawnień, dochodów czy obowiązków. W okresie II Rzeczypospolitej zasłużeni oficerowie mogli otrzymać awans na tytularnego generała, który uprawniał ich do noszenia dystynkcji generalskich, ale bez prawa do stanowiska i wynagrodzenia przewidzianego dla tego stopnia. Po drugiej wojnie światowej zaniechano używania przy takich awansach przymiotnika „tytularny”, choć stopnie oficerskie nadawane wielu kombatantom mają wyłącznie charakter honorowy}}.
 
W Polsce zasady nadawania tytułu naukowego profesora są określone w obowiązującej od 1 października 2018 ustawie z 20 lipca 2018 r. – [[Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce]]<ref name="U2.0">Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ({{Dziennik Ustaw|2018|1668}}).</ref>. Tytułu naukowego profesora nie należy mylić ze stanowiskami [[profesor uczelni|profesora uczelni]] (do 2018 roku ''profesora nadzwyczajnego'') i [[profesor (stanowisko)|profesora]] (od 2018 roku ''profesora zwyczajnego'').
== Historia ==
W stanie prawnym do 1990 r. istniały tytuły naukowe profesora nadzwyczajnego i profesora zwyczajnego nadawane przez [[Rada Państwa (Polska)|Radę Państwa]]. Tytuł profesora zwyczajnego organ ten mógł nadać osobie posiadającej tytuł profesora nadzwyczajnego, która powiększyła swój dorobek naukowy lub naukowo-dydaktyczny. Po ustanowieniu urzędu [[Prezydent Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|Prezydenta PRL]] i zniesieniu Rady Państwa prawo nadawania tytułu uzyskał prezydent. Zniesiono też podział na tytuł profesora zwyczajnego i nadzwyczajnego: w to miejsce wprowadzono też jeden tytuł naukowy profesora. Po tych zmianach profesorowie nadzwyczajni uzyskali automatycznie tytuły naukowe profesora. Tytułu naukowego profesora nie należy mylić ze stanowiskami [[profesor nadzwyczajny|profesora nadzwyczajnego]] (od 2018 r. ''profesora uczelni'' lub ''profesora instytutu'') i [[Profesor zwyczajny|profesora zwyczajnego]] (od 2018 r. ''profesora'').
 
== Podstawa prawnaHistoria ==
W stanie prawnym do 1990 r.roku istniały tytuły naukowe profesora nadzwyczajnego i profesora zwyczajnego nadawane przez [[Rada Państwa (Polska)|Radę Państwa]]. Tytuł profesora zwyczajnego organ ten mógł nadać osobie posiadającej tytuł profesora nadzwyczajnego, która powiększyła swój dorobek naukowy lub naukowo-dydaktyczny. Po ustanowieniu urzędu [[Prezydent Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|Prezydenta PRL]] i zniesieniu Rady Państwa prawo nadawania tytułu uzyskał prezydent. Zniesiono też podział na tytuł profesora zwyczajnego i nadzwyczajnego: w to miejsce wprowadzono też jeden tytuł naukowy profesora. Po tych zmianach profesorowie nadzwyczajni uzyskali automatycznie tytuły naukowe profesora. Tytułu naukowego profesora nie należy mylić ze stanowiskami [[profesor nadzwyczajny|profesora nadzwyczajnego]] (od 2018 r. ''profesora uczelni'' lub ''profesora instytutu'') i [[Profesor zwyczajny|profesora zwyczajnego]] (od 2018 r. ''profesora'').
W Polsce zasady nadawania tytułu naukowego profesora są określone w obowiązującej od 1 października 2018 ustawie z 20 lipca 2018 r. – [[Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce]]<ref name="U2.0">Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce ({{Dziennik Ustaw|2018|1668}}).</ref>.
 
=== Profesor sztuki ===
Według tej ustawy w Polsce istnieje obecnie tytuł ''[[profesor]]a'', nie wyróżnia się natomiast już odrębnego tytułu naukowego w dziedzinie sztuki, którym był ''[[profesor sztuki]]''.
W przepisach obowiązujących do 2018 roku wyróżniano osobno tytuł naukowy profesora i tytuł profesora sztuki<ref>{{Dziennik Ustaw|2005|164|1365}}, Art. 2. ust. 1 pkt 32</ref><ref>{{Dziennik Ustaw|2003|65|259}}, Art. 2</ref>. Według ustawy obowiązującej od 2018 roku tytuł profesora dotyczy zarówno nauki, jak i sztuki<ref>{{Dziennik Ustaw|2018|1668}}, Art. 227.</ref>.
 
== Tytuł profesora a stopnie naukowe i tytuły zawodowe ==
Linia 80:
|[[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydent RP]] na wniosek Rady Doskonałości Naukowej po postępowaniu wszczętym z wniosku kandydata
|}
 
== Zobacz też ==
Profesor (stanowisko)
* [[profesor uczelniany]]
* [[profesor nadzwyczajny]]
* [[profesor zwyczajny]]
* [[profesor wizytujący]]
* [[profesor emeritus]]
Szkolnictwo wyższe
* [[Pracownicy uczelni w Polsce|pracownicy uczelni]]
* [[wykształcenie wyższe]]
* [[nostryfikacja]]
 
== Uwagi ==