Ideologia: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Linia 7:
Termin „ideologia” został wprowadzony przez [[Antoine Louis Claude Destutt de Tracy|Destutta de Tracy’ego]] w 1796 r. jako określenie jednego z kierunków myśli filozoficznej związanej z programem ''science of ideas'', wywodzącym się od angielskiego empirysty [[John Locke|Johna Locke’a]].
Początkowo zatem określenie „ideologia” znaczyło tyle co „nauka o [[idea]]ch”,
Współczesne znaczenie tego terminu odbiega od tego, jakie nadał mu de Tracy, korzeniami swymi sięgając do rozprawy [[Karl Marx|K. Marksa]] i [[Friedrich Engels|F. Engelsa]] ''Ideologia niemiecka'' (napisanej w latach 1845–1848) oraz do rozprawy ''Ideologia i utopia'' [[Karl Mannheim|Karla Mannheima]] (1929).
Linia 13:
Marks i Engels utożsamiają w swojej rozprawie pojęcie ideologii z pojęciem filozofii, jednocześnie utrzymując pogląd, że wszelka myśl stanowi odbicie warunków materialnych. Filozofia staje się wtedy pojęciowym ujęciem określonej rzeczywistości materialnej, w której istnieje człowiek. Przy takim ujęciu filozofii, formy ludzkiej świadomości stanowią odbicie procesów materialnych. Zaś sama filozofia jako jedna z form ludzkiej świadomości (świadomości społecznej) staje się pojęciowym wyrazem interesów, które zgodnie z przyjętą przez nich stratyfikacją społeczną mają charakter klasowy{{fakt|data=2014-01}}.
W takim ujęciu filozofia staje się świadomością partykularną wyrażającą interes określonej klasy społecznej, z reguły tej, która dominuje w określonym układzie społecznym i dąży do narzucenia
== Znaczenie współczesne ==
Linia 26:
== Ideologia polityczna ==
[[Mariusz Gulczyński]], w swoim dziele ''Nauka o polityce'', definiuje ideologię polityczną jako zespół [[pogląd]]ów artykułujących generalne cele [[działalność polityczna|działalności politycznej]] i dopuszczalne metody ich osiągania. Nadrzędną funkcją ideologii politycznej jest definiowanie celów i środków uzgadniania zachowań współzależnych [[grupa społeczna|grup społecznych]] o sprzecznych [[interes]]ach w sposób rokujący ochronę i zwiększanie szans przeżycia i osiągania satysfakcji z życia jej [[adresat]]ów. Ideologiczne samookreślanie ruchów i [[instytucja polityczna|instytucji politycznych]] – partii, rządów, międzynarodowych organizacji i sojuszów – dokonuje się przez definiowanie, jakie interesy społeczne uznawane są za priorytetowe oraz jakie sposoby ich osiągania za dopuszczalne. Siła wpływów ideologii politycznych jest uwarunkowana ich zgodnością z [[interes społeczeństwa|interesami społecznymi]]. Rzeczywistej praprzyczyny wszelkich działań politycznych należy poszukiwać przede wszystkim w interesach [[siła społeczna|sił społecznych]], a w ideologiach tylko o tyle, o ile je adekwatnie artykułują. Wzmacnianiu siły wpływów ideologii politycznych służy powoływanie się na uznawane powszechniej doktryny naukowe i religijne.
M. Gulczyński rozróżnia ideologie postępowe i wsteczne, [[prawica|prawicowe]], takie jak [[nacjonalizm]], [[liberalizm]] lub [[konserwatyzm|konserwatyzm,]] i [[lewica|lewicowe]] takie jak [[komunizm]], [[socjalizm]] lub [[socjaldemokracja]].
== Cechy i struktura ideologii ==
Ideologia wyrażająca interesy [[makrostruktura społeczna|dużych grup społecznych]] charakteryzuje się małą podatnością na innowacje. Zazwyczaj porusza tematy:
* jednostki i jej roli w [[społeczeństwo|społeczeństwie]]
* sposobu funkcjonowania instytucji
* kwestii zmian obowiązującego porządku
* [[wolność|wolności]]
* odmienności
* [[sprawiedliwość|sprawiedliwości]].
Linia 46:
* składa się z sądów prawdziwych;
* w mniejszym lub większym stopniu upiększa zakładany cel;
* najczęściej uzasadnia całokształt działań politycznych i określa cele, które mają zakończyć pewien etap działań
* występują w niej ogólne sądy wartościujące, które określają wartości przyjmowane w ramach danej ideologii za punkt wyjścia oceny zjawisk społecznych.
| |||