Gwiazdozbiór Sekstantu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne przy użyciu AWB
drobne redakcyjne
 
Linia 24:
== Pochodzenie nazwy ==
Konstelacja upamiętnia wynalazek przyrządu astronomicznego. [[Kwadrant Ścienny|Kwadrant]] i [[Gwiazdozbiór Oktanta|Oktant]] też były uwiecznione na niebie, ale tylko Oktant i Sekstant wytrzymały próbę czasu. Blade gwiazdy były znane już w czasach starożytnych, ale nie miały powiązania z konkretną figurą czy odniesień mitologicznych{{r|Kosmos}}.
Gwiazdozbiór został wprowadzony przez gdańskiego [[astronom]]a [[Jan Heweliusz|Jana Heweliusza]] w 1687 roku, opublikowany w 1690 roku, w pośmiertnie wydanym atlasie ''Firmamentum Sobiescianum''; poświęcony muzie astronomii, pod pierwotną nazwą Sekstans Uranii. Wyobraża jeden z XVII-wiecznych instrumentów do pomiaru pozycji gwiazd i planet, którego egzemplarz spłonął w pożarze obserwatorium Heweliusza{{r|tablice}}. W ten sposób astronom upamiętnił instrument, którego używał do określenia położenia gwiazd. Do mierzenia kątów na niebie dla określenia pozycji gwiazd Heweliusz prowadził obserwacje nieuzbrojonym okiem, jedynie z użyciem sekstantu, mimo że w jego czasach używano już w tym celu teleskopów. Utworzył on gwiazdozbiór Sekstantu z gwiazd o jasności obserwowanej nie większej od 4,5<sup>m</sup>, co dowodzi bystrego wzroku astronoma{{r|gwiazda}}. Od czasów Heweliusza konstelacja nie podlegała znaczącym zmianom poza skróceniem nazwy do ''Sextans''{{r|Kosmos}}.
 
== Gwiazdy Sekstantu ==
Linia 35:
== Interesujące obiekty ==
Sekstant leży daleko od jasnych świateł Drogi Mlecznej i ma niewiele do zaoferowania astronomom amatorom.
* W Sekstansie znajduje się [[galaktyka soczewkowata]] [[NGC 3115]] o jasności 10,1<sup>m</sup>, ustawioną do nas bokiem, dlatego oglądana przez teleskop ma silnie eliptyczny kształt{{r|encyklopedia}}. Została odkryta przez [[William Herschel|Williama Herschela]] w 1787 roku. Jest to stara galaktyka (prawie nie posiadająca gazu), wielokrotnie większa od [[Droga Mleczna|naszej]] i odległa o około 32 mln lat świetlnych. W 15-centymetrowym teleskopie wygląda jak małe wrzeciono z bardzo jasnym jądrem. Czasem ze względu na swój wydłużony kszałtkształt jest nazywana galaktyką Wrzeciono{{r|encyklopedia}}. Na podstawie obserwacji [[Teleskop kosmiczny Chandra|teleskopu Chandra]] wywnioskowano, że w centrum NGC&nbsp;3115 znajduje się [[supermasywna czarna dziura]] o masie dwóch miliardów mas Słońca. Do jej obserwacji wymagany jest teleskop średnich rozmiarów{{r|kosmos}}{{r|Kosmos}}.
* Inne ciekawe obiekty to para galaktyk [[NGC 3166]], [[NGC 3169]], które prezentują się ciekawie w 20-centymetrowym teleskopie. Te dwie widoczne niemal na wprost [[Galaktyka spiralna|galaktyki spiralne]] wydają się bardzo podobne. Są małe i okrągłe z wyraźnymi [[Jądro galaktyki|jądrami]]. Leżą blisko siebie na tle połyskujących małych gwiazd{{r|Kosmos}}. O ich wzajemnym wpływie świadczy nieco zdeformowany kształt obu [[Ciało niebieskie|ciał niebieskich]]{{r|rudz}}.
* Blade zarysy widzianej z boku galaktyki spiralnej [[NGC 3044]], ledwo dostrzegalne przez 20-centymetrowy teleskop, prezentują się jak kłębek babiego lata{{r|Kosmos}}.