Vilfredo Pareto: Różnice pomiędzy wersjami

|imię i nazwisko = Vilfredo Pareto

|imię i nazwisko org = Markiz Vilfredo Federico Damaso Pareto

|grafika = [[File:Vilfredo_Pareto_1870s2Vilfredo Pareto 1870s2.jpg|200px]]

|opis grafiki = Vilfredo Pareto w latach 1870.

|data urodzenia = [[15 lipca]] [[1848]]

|miejsce urodzenia = [[Paryż]]

|data śmierci = [[19 sierpnia]] [[1923]]

|miejsce śmierci = [[Céligny]], [[Szwajcaria]]

|narodowość = [[Włosi|włoska]]

|zawód = [[ekonomista]], [[socjologia|socjolog]], [[filozofia|filozof]], inżynier

|tytuł naukowy = profesor [[Uniwersytet w Lozannie|Uniwersytetu w Lozannie]]

|Alma Mater = Politechnika w [[Turyn|Turynie]]ie

|odznaczenia =

|podpis = [[File:Vilfredo_Pareto_signatureVilfredo Pareto signature.png|200px]]

|commons = Vilfredo Pareto

|wikicytaty = Vilfredo Pareto

|www =

'''Markiz Vilfredo Federico Damaso Pareto''' (ur. [[15 lipca]] [[1848]] w [[Paryż]]u, [[Francja]], zm. [[19 sierpnia]] [[1923]] w [[Céligny]], [[Szwajcaria]]) – [[Włochy|włoski]] [[ekonomista]] i [[socjologia|socjolog]]. Był współtwórcą tzw. „lozańskiej szkoły w ekonomii”. Od [[1893]] roku był profesorem [[Uniwersytet w Lozannie|Uniwersytetu w Lozannie]].

<br />Z równowagą ogólną wiąże się pojęcie tzw. [[optimumOptimum w sensie Pareto|optymalności Pareta]] (lub inaczej – ''optimum'' w sensie Pareta), oznaczające sytuację gdy nie jest możliwa realokacja [[Zasoby (zarządzanie)|zasobów]], powiększająca dobrobyt którejkolwiek jednostki bez jednoczesnego zmniejszenia dobrobytu innej jednostki.

Pareto urodził się w [[5. dzielnica Paryża|ParyżParyżu]]u w domu przy ulicy Guy La Brosse, pod numerem 10. Pochodził z rodziny kupieckiej, jego dziadek Giovanni Lorenzo Bartolomeo został nobilitowany w 1792 roku do tytułu [[markiz]]a. Był żarliwym republikaninem, zajmował wysokie stanowiska podczas rządów [[Napoleon Bonaparte|napoleońskich]]. Giovanni przekazał swojemu synowi, Raffaellemu Paretowi poglądy polityczne. Ten jednak oprócz udziału w [[Powstanie sabaudzkie|powstaniu Mazziniego]], nie był tak zaangażowany politycznie jak ojciec. Uprawiał zawód inżyniera budownictwa, interesowała go bardzo [[hydrologia]], z dziedziny której ogłosił kilka doniosłych artykułów. Od 1836 do 1855 Raffaelle przeniósł się z [[Francja|Francji]] gdzie chwilowo emigrował po nieudanym powstaniu, do rodzinnych [[Włochy|Włoch]].

Przyjaźnił się w tym czasie również z wieloma [[ekonomia|ekonomistamiekonomista]]mi i [[socjologia|socjologami]], dzięki jednemu z nich otrzymał w wieku 46 lat katedrę ekonomii politycznej.

Zasada ta nie pochodzi jednak od Vilfredo Pareta, lecz od amerykańskiego [[zarządzanie|teoretyka zarządzania]] [[Joseph Juran|Josepha Jurana]]. W 1951 r. opublikował ''Quality Control Handbook'', w którym zawarł zasadę „kluczowych nielicznych i błahych licznych” (''vital few and trivial many''), mającą ujmować złą dystrybucję większości zasobów. Juran ujął tę zasadę jako pewne uniwersalne prawo odnoszące się do alokacji zasobów. W podawanych przykładach, wskazał m.in., iż Vilfredo Pareto zajmował się kwestią nierównej dystrybucji bogactwa, nazywając zasadę 20/80 „zasadą Pareta”. Zrodziło to powszechne, błędne mniemanie, iż zasada ta wywodzi się od Pareta. Po latach Juran zaznaczył, że przypisanie takie jest błędne i jego źródłem jest nieprecyzyjny styl podręcznika. Zasada „kluczowych nielicznych i błahych licznych” została zaobserwowana przez wiele osób, na długo przed Paretem. Jako uniwersalną zasadę sformułował ją dopiero Juran<ref>{{cytuj książkę |autornazwisko r=|rozdział=The Non-ParetoJuran Principle; Mea Culpa|imię = Joseph|nazwisko=Juran |tytuł = Juran on Quality by Design|wydawca=Free Press|miejsce=Newurl York|rok= 1992|url=http://www.projectsmart.co.uk/docs/the-non-pareto-principle.pdf |stronyrozdział =68 The Non-71Pareto Principle; Mea Culpa |wydawca = Free Press |miejsce = New York |rok = 1992 |strony = 68–71}}</ref>.

Pareto jest również autorem [[teoria krążenia elit|teorii krążenia elit]] opisującej zasady rządzące [[elita]]mi w społeczeństwach ludzkich. Pareto uważał, że [[elita]] jest złożona z tych ludzi, którzy w danej dziedzinie działania osiągają najwyższe wskaźniki. Odchodził zatem zarówno od tradycyjnego rozumienia elity jako arystokracji, jak i od utożsamiania elit wyłącznie z elitami rządzącymi.

{{SORTUJ:Pareto, Vilfredo}}