Su-7: Różnice pomiędzy wersjami

|data oblotu = [[7 września]] [[1955]]

|lata produkcji = [[1958]] – [[1971]]1958–1971

W wyniku doświadczeń zebranych podczas [[Wojna koreańska|wojny koreańskiej]] postanowiono w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] opracować nową generację samolotów myśliwskich, charakteryzujących się prędkością [[liczba Macha|Ma]] 1,5-1,7 i skrzydłami o dużym skosie. Do prac projektowych w [[1953]] roku przystąpiły trzy konkurujące ze sobą biura konstrukcyjne: OKB-51 [[Suchoj|Pawła Suchoja]], OKB-115 [[Aleksandr Jakowlew (konstruktor)|Aleksandra Jakowlewa]] i OKB-155 [[Artiom Mikojan|Artioma Mikojana]].

[[FilePlik:Lyulka AL-7F turbojet.jpg|thumb|left|Silnik AL-7F ze zbiorów [[Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie]]]]

Pierwszy lot prototyp ''S-1'' wykonał [[7 września]] [[1955]] roku, pilotowany przez Andrieja Koczetkowa. Podczas prób prototyp ''S-1'' jako pierwszy samolot w lotnictwie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] przekroczył [[9 czerwca]] [[1956]] roku dwukrotną [[prędkość dźwięku]] osiągając [[liczba Macha|Ma=2,03]] (2170 km/h).

We wrześniu [[1956]] roku oblatano drugi prototyp ''S-2'' posiadający dłuższy kadłub. Samolot ten w jednym z lotów osiągnął wysokość 19 100 m, co było wówczas rekordem w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]].

Jeszcze zanim w grudniu [[1958]] roku zakończono oficjalnie próby państwowe, samolot rekomendowano w [[1957]] roku do produkcji seryjnej w zakładach w [[Komsomolsk nad Amurem|Komsomolsku nad Amurem]] pod oznaczeniem wojskowym '''Su-7'''. Pierwszy samolot seryjny oblatano w marcu [[1958]] roku.

Pomimo że zdecydowano się na produkcję seryjną, samolot nie był dojrzały konstrukcyjnie i trapiły go liczne problemy. Wojska lotnicze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] wolały zaś dopracowaną konstrukcję [[MiG-21]]F powstałą w konkurencyjnym OKB [[Artiom Mikojan|Mikojana]]. W latach [[1958]]-[[1959]]1958–1959 zbudowano około 150 egzemplarzy Su-7.

Historia samolotu Su-7 mogłaby się wtedy zakończyć, gdyby nie pilna potrzeba posiadania pod koniec lat [[lata 50. XX wieku|50.]] w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] [[samolot myśliwsko-bombowy|samolotu myśliwsko-bombowego]], przeznaczonego do uderzeń na cele naziemne. Su-7 z racji swej prędkości, dużego udźwigu uzbrojenia, sporego zasięgu i mocnego silnika nadawał się do tego znakomicie.

[[24 kwietnia]] [[1959]] roku oblatano prototyp ''S-22-1'' będący myśliwsko-bombową wersją Su-7. Rozszerzono w nim asortyment podwieszanego uzbrojenia, przenoszonego teraz na 4 węzłach (2 pod kadłubem + 2 pod skrzydłami), rozbudowano wyposażenie radiotechniczne, zwiększono zapas paliwa oraz ułatwiono obsługę naziemną. W drugiej połowie [[1960]] roku rozpoczęto produkcję tego samolotu pod oznaczeniem '''Su-7B'''.

W międzyczasie dokonywano różnych usprawnień, mimo to samolot nadal przysparzał problemów w eksploatacji. W [[1962]] roku do produkcji trafiła zmodernizowana wersja oznaczona '''Su-7BM''', przystosowana do przenoszenia [[Broń jądrowa|bomb jądrowych]]. Dla lepszego wykorzystania nowego uzbrojenia rozbudowano w niej wyposażenie pokładowe oraz zwiększono zasięg lotu.

W latach [[lata 60. XX wieku|60.]] pracowano nad umożliwieniem operowania samolotów odrzutowych z niewielkich lotnisk, w tym także gruntowych. Dlatego też na kilku egzemplarzach Su-7 testowano różne rozwiązania mające [[STOL|skrócić start i lądowanie]]. Wśród nich były [[JATO|rakietowe przyspieszacze startowe]] oraz podwozie z dodatkowymi płozami, dzięki którym samolot nie zapadał się na powierzchniach gruntowych.

[[FilePlik:Su-7BKL(Poland).jpg|thumb|left|Polski Su-7BKŁ, 1985 r.]]

Rozwiązania te znalazły zastosowanie na produkowanej od [[1965]] roku wersji nazwanej '''Su-7BKŁ''', która to była najliczniej wytwarzaną odmianą Su-7. Do zakończenia produkcji w [[1971]] roku zbudowano około 500 egzemplarzy.

Opracowano także dwumiejscową wersję szkolno-bojową '''Su-7U''', mającą służyć do szkolenia przyszłych pilotów Su-7. Powstała ona na bazie Su-7BM poprzez wydłużenie o 200 mm kadłuba i dodanie stanowiska drugiego pilota. Prototypy tej wersji ''U-22-1'' i ''U-22-2'' zbudowano w drugiej połowie [[1965]] roku, a pierwszy seryjny samolot wystartował w kwietniu [[1966]]. Produkcja trwała do [[1971]] roku, razem z odmianą eksportową nazwaną '''Su-7UMK'''.

Korzystając z [[płatowiec|płatowca]] Su-7 stworzono eksperymentalny samolot o zmiennej geometrii skrzydeł '''Su-7IG''' oblatany [[2 sierpnia]] [[1966]] roku. Skrzydła Su-7IG miały w locie możliwość ustawienia w dwóch skrajnych położeniach: do startu i lądowania na skos 30° oraz do lotu na skos 63°. Dzięki temu samolot miał małą prędkość lądowania, a jednocześnie dużą prędkość maksymalną i zasięg. W wyniku prac nad Su-7IG powstała rodzina samolotów [[Su-17|Su-17/-20/-22]], będąca rozwinięciem Su-7.

[[FilePlik:Sukhoi Su-7BM, Poland - Air Force AN1341783.jpg|thumb|Su-7BM]]

Pierwsze 6 Su-7BM [[Polska]] odebrała w czerwcu [[1964]] roku. Samoloty te, podobnie jak i wszystkie kolejne Su-7, trafiły do [[3 Pomorski Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy|3.Pułku Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego]] z [[Bydgoszcz]]y. W [[1966]] roku dotarło do [[Polska|Polski]] 12 egzemplarzy nowszej wersji Su-7BKŁ. Dostawy kontynuowano w następnych latach: w [[1968]] roku otrzymano 2 Su-7BKŁ, w [[1969]] roku 3 Su-7U, w [[1971]] roku 4 Su-7BKŁ i 1 Su-7U, a w [[1972]] roku 12 Su-7BKŁ oraz w [[1977]] roku jeden Su-7U. W latach [[1974]] – [[1977]]1974–1977 dostarczono także 4 Su-7U do [[7 Pułk Lotnictwa Bombowo-Rozpoznawczego|7.Brygady Lotnictwa Bombowo-Rozpoznawczego]] z [[Powidz (województwo wielkopolskie)|Powidza]] razem z samolotami [[Su-17|Su-20]], które nie posiadały własnej wersji szkolno-bojowej.

[[FilePlik:Suchoi Su-7U.jpg|thumb|Wersja szkolna Su-7U]]

* '''Su-7''' – myśliwiec frontowy, produkcja 1958-19591958–1959

* '''Su-7B''' – myśliwiec bombardujący, produkcja 1960-19621960–1962

* '''Su-7BM''' – zmodyfikowany Su-7B, produkcja 1962-19651962–1965

* '''Su-7BKŁ''' – dopracowana, najliczniejsza wersja, produkcja 1965-19721965–1972

* '''Su-7BMK''' – wersja eksportowa Su-7BM/BKŁ, produkcja 1967-19711967–1971

* '''Su-7U''' – dwumiejscowy szkolno-bojowy, także w wersji eksportowej '''Su-7UMK''', produkcja 1966-19721966–1972

* [http://militarium.net/viewart.php?aid=299 Monografiamonografia samolotu Su-7 (po polsku)]

* [http://militarypedia.corran.pl/wiki/Suchoj_Su-7_w_Wojsku_Polskim Listalista samolotów rodziny Su-7 używanych przez polskie lotnictwo]