Neumy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawka techniczna w przypisie (źle się wyświetlał), podział jednego przypisu, w którym były podane dwa źródła (jednocześnie książka i czasopismo), na dwa przypisy
m Cudzysłowy
Linia 1:
{{Inne znaczenia|notacji muzycznej|[[Neuma (zespół muzyczny)]]}}
[[Plik:Codex Runicus - Drømde mik en drøm i nat.jpg|thumb|300px|Neumy na czterolinii: ''[[Drømte mig en drøm i nat]]'', ok. 1300]]
'''Neumy''' – forma [[notacja muzyczna|notacji muzycznej]] w [[muzyka w średniowieczu|średniowieczu]]. Słowo pochodzi z greckiego słowa "pneuma"„pneuma” czyli "oddech"„oddech”<ref>{{Cytuj|autor=R. L. Wilken|tytuł=Pierwsze tysiąc lat, s. 180|data=Wydawnictwo M, Kraków 2015}}</ref> lub też od greckiego słowa "neuma"„neuma” oznaczającego znak<ref>{{Cytuj książkę |autor = Jane Hodgson |tytuł = The Oxford Dictionary of Art (3rd ed.) 2004343 |inni = Ian Chilvers (red.)|miejsce= Oxford|wydawca= Oxford University Press|data= 2004| strony=xlvi+816 pp| isbn= 0198604769}}</ref><ref>{{Cytuj pismo |czasopismo = Reference Reviews |data = 2004-09 |data dostępu = 2019-03-08 |issn = 0950-4125 |wolumin = 18 |numer = 6 |strony = 51–51 |doi = 10.1108/09504120410552822}}</ref>. Stanowiły one ogólny zarys linii melodycznej, informowały, czy melodia wędruje w górę, czy w dół, nie wskazując początkowo wielkości poszczególnych interwałów. Dopiero wprowadzenie linii (notacja diastematyczna) przez Gwidona z Arezzo (zm. 1050) pozwoliło na szczegółowy zapis melodii chorałowych. Notacja ta obejmuje znaki w formie kropek (''punctum'') i kresek (''virga'') przedstawiające przybliżony przebieg [[melodia|melodii]]; nie zawsze określają one dokładny czas trwania i wysokość [[dźwięk muzyczny|dźwięku]]. Neumy zapisywano początkowo bezliniowo, później na czterolinii.
 
Tempo jednej neumy określa się w przybliżeniu jako spokojną [[ósemka (nuta)|ósemkę]]. W różnych krajach oraz na przestrzeni wieków, neumy przyjmowały i pod względem trwania, i wysokości oraz samego zapisu różną postać. W związku z tym nazywane są neumami bizantyńskimi, włoskimi, francuskimi, [[gotyk|gotyckimi]] itd. W stylu rzymskim neuma była [[romb]]em.