Kakadu żółtolica: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Zwierzę infobox}}
poprawa przek., uzupełnienie, źródła/przypisy, link do eBird, redakcyjne
Linia 3:
|nazwa łacińska = ''Cacatua sulphurea''
|TSN = 554839
|zoolog = ([[Johann Friedrich Gmelin|J. F. Gmelin]], 1778)
|okres istnienia =
|grafika = Gelbwangenkakadu 8559.jpg
Linia 11:
|gromada = [[ptaki]]
|podgromada = [[Neornithes]]
|nadrząd infragromada = [[ptaki neognatyczne]]
|rząd = [[papugowe]]
|rodzina = [[kakaduowate]]
|podrodzina = [[kakadu]]
|plemię = [[Cacatuini]]
|rodzaj = ''[[Cacatua]]''
|gatunek = '''kakadu żółtolica'''
|synonimy =
* ''Psittacus sulphureus'' <small>Gmelin, 1788</small>{{r|ibc}}
Linia 25 ⟶ 27:
|opis mapy występowania =
|wikispecies = Cacatua sulphurea
|commons = Category:Cacatua sulphurea
}}
'''Kakadu żółtolica'''{{r|mk}} (''Cacatua sulphurea'') – gatunek średniej wielkości [[ptaki|ptaka]] z rodziny [[kakaduowate|kakaduowatych]] (Cacatuidae). Zamieszkuje wyspy [[Indonezja|Indonezji]]: [[Timor]], [[Celebes]], [[Flores (wyspa indonezyjska)|Flores]], [[Buton|Butung]] oraz inne mniejsze wyspy wchodzące w skład [[Archipelag Sundajski|Archipelagu Sundajskiego]]{{r|ibc}}. Wyróżnia się liczne podgatunki{{r|ibc}}{{r|avibase}}{{r|wg6}}{{r|eko}}:
* '''kakadu żółtolica''' (''Cacatua sulphurea sulphurea'')
* '''kakadu wyspowa''' (''Cacatua sulphurea abbotti'')
* ''Cacatua sulphurea parvula''
* '''kakadu cytrynowoczuba''' (''Cacatua sulphurea citrinocristata'')
 
[[Plik:Cacatua sulphurea citrinocristata -two captive-8a.jpg|thumb|left|Podgatunek ''CacatuaC. sulphurea citrinocristata'']]
Jest mniejsza od innych [[kakadu]] i nie tak hałaśliwa. Długość ciała do 33 cm, osiąga masę ciała 308-380 g{{r|wpt}}. Ma czarny [[Dziób (zoologia)|dziób]] i nogi oraz brązową tęczówkę. Jest bardzo przyjaznym [[ptaki]]em. Osobniki tego gatunku szybko się oswajają i przywiązują do swojego opiekuna. Często chorują.
== Podgatunki i zasięg występowania ==
Obecnie wyróżnia się cztery podgatunki ''C. sulphurea''{{r|ibc|ioc|avibase|wg6}}:
* '''kakadu żółtolica'''{{r|mk}} (''C. sulphurea sulphurea'') <small>(J. F. Gmelin, 1788)</small> – Celebes i sąsiednie wyspy
* ''C. sulphurea abbotti'' <small>(Oberholser, 1917)</small> – wyspa [[Masalembu]] ([[Morze Jawajskie]])
* ''C. sulphurea parvula'' <small>(Bonaparte, 1850)</small> – [[Sumbawa]] do Timoru ([[Małe Wyspy Sundajskie]])
* '''kakadu cytrynowoczuba'''{{r|mk}} (''CacatuaC. sulphurea citrinocristata'') <small>(Fraser, 1844)</small> – [[Sumba]] (Małe Wyspy Sundajskie)
 
== Morfologia ==
W środowisku naturalnym żywią się [[Nasiono|nasionami]], [[owoc]]ami, [[Pęd (botanika)|pędami]] roślin, w tym krzewów. W niewoli podaje im się mieszankę dla papug kupowaną w sklepie zoologicznym, nasiona [[słonecznik]]a, [[Pszenica|pszenicę]], [[owies]], [[owoc]]e i zielonki.
Jest mniejsza od innych [[kakadu]] i nie tak hałaśliwa. Długość ciała do 33 cm, osiąga masę ciała 308-380308–380 g{{r|wpt}}. Ma czarny [[Dziób (zoologia)|dziób]] i nogi oraz, brązową tęczówkę. Jest bardzo przyjaznym [[ptakiTęczówka|tęczówkę]]em. Osobnikii tegożółty gatunkugrzebień szybko(u siępodgatunku oswajają''citrinocristata'' iprzechodzący przywiązująw do swojego opiekunapomarańczowy{{r|birdlife}}). Często chorują.
 
== Ekologia i zachowanie ==
Samica znosi 2-3 białe [[Jajo (biologia)|jaja]], które wysiaduje przez 28 dni na zmianę z samcem{{r|wg6}}. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 3 miesiącach{{r|wg6}}.
Gatunek ten zamieszkuje lasy (w tym [[Las zimozielony|zimozielone]], wilgotne liściaste, [[Las monsunowy|monsunowe]] i półzimozielone), obrzeża lasu, zarośla i tereny rolnicze do 500 m n.p.m. na Celebesie i 800 m n.p.m. (czasami 1500 m n.p.m.) na Małych Wyspach Sundajskich. Na Celebesie jest to ptak lesistej sawanny i bardziej otwartych siedlisk, nie występuje w lesie pierwotnym{{r|birdlife}}.
 
W środowisku naturalnym żywią się [[Nasiono|nasionami]], [[owoc]]ami, [[Pęd (botanika)|pędami]] roślin, w tym krzewów. W niewoli podaje im się mieszankę dla papug kupowaną w sklepie zoologicznym, nasiona [[słonecznik]]a, [[Pszenica|pszenicę]], [[owies]], [[owoc]]e i zielonki.
[[Plik:Cacatua sulphurea citrinocristata -two captive-8a.jpg|thumb|left|Podgatunek ''Cacatua sulphurea citrinocristata'']]
 
Samica znosi 2-32–3 białe [[Jajo (biologia)|jaja]], które wysiaduje przez 28 dni na zmianę z samcem{{r|wg6}}. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 3 miesiącach{{r|wg6}}.
 
Jest bardzo przyjaznym ptakiem. Osobniki tego gatunku szybko się oswajają i przywiązują do swojego opiekuna. Często chorują.
== Status i zagrożenia ==
[[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody]] (IUCN) od 2000 roku uznaje kakadu żółtolicą za [[gatunek krytycznie zagrożony]] (CR – ''critically endangered''); wcześniej miała ona status [[Gatunek zagrożony|gatunku zagrożonego]] (od 1988 roku T – ''threatened'', od 1994 roku EN – ''endangered''). Liczbę dorosłych osobników w naturze szacuje się na 1000–2499, a trend liczebności uznaje się za spadkowy. Największe populacje żyją na [[Sumba|Sumbie]] i [[Komodo]]. Na niektórych wyspach gatunek ten wymarł, na większości innych jest bliski wymarcia{{r|iucn|birdlife}}.
 
Gatunek ten odnotował gwałtowne spadki liczebności, zwłaszcza w ostatnim ćwierćwieczu XX wieku, wskutek nadmiernego odłowu w celu sprzedaży jako ptak klatkowy. Na niektórych wyspach nielegalny odłów trwa nadal, na innych (np. na Sumbie) udało się go znacząco zredukować. Spadki liczebności przyśpieszyła prowadzona na dużą skalę wycinka drzew i wylesianie. Przynajmniej dawniej ptak ten był uważany za szkodnika upraw i w konsekwencji prześladowany{{r|iucn|birdlife}}.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=ibc>{{cytuj stronę|url=http://ibc.lynxeds.com/species/yellow-crested-cockatoo-cacatua-sulphurea|tytuł=Yellow-crested Cockatoo (''Cacatua sulphurea'')|opublikowany=IBC: The Internet Bird Collection|data dostępu=10 lutego 2011|język=en}}</ref>
<ref name=avibase>{{cytuj stronę|url=http://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=PL&avibaseid=0992CA28BD720FDF|tytuł=Kakadu żółtolica (''Cacatua sulphurea'') (Gmelin, 1788)|opublikowany=Avibase|data dostępu=10 lutego 2011|język=pl}}</ref>
<ref name="birdlife">{{Cytuj stronę | url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/yellow-crested-cockatoo-cacatua-sulphurea/text | tytuł = Species factsheet: ''Cacatua sulphurea'' | data = 2020 | opublikowany = BirdLife International | język = en | data dostępu = 2020-09-18}}</ref>
<ref name=wg6>{{cytuj pismo |autor = Siti Nuramaliati Prijono|tytuł = Case Study: ''Cacatua sulphurea''|url = http://www.conabio.gob.mx/institucion/cooperacion_internacional/TallerNDF/Links-Documentos/Casos%20de%20Estudio/Birds/WG6%20CS4.pdf|czasopismo = NDF Workshop Case Studies|wolumin = 4|strony = 1-24|język = en}}</ref>
<ref name=ibc>{{cytuj stronę|url=http://ibc.lynxeds.com/species/yellow-crested-cockatoo-cacatua-sulphurea|tytuł=Yellow-crested Cockatoo (''Cacatua sulphurea'')|opublikowany=IBC: The Internet Bird Collection|datajęzyk=en | archiwum dostępu=10 lutegohttp://web.archive.org/web/20160322093255/http://ibc.lynxeds.com/species/yellow-crested-cockatoo-cacatua-sulphurea 2011|językzarchiwizowano =en 2016-03-22}}</ref>
<ref name=eko>Nazwy polskie za: {{cytuj stronę|nazwisko = Mielczarek|imię = Paweł|nazwisko2 = Kuziemko|imię2 = Marek|url= http://www.eko.uj.edu.pl/listaptakow/Psittaciformes.html#Cacatuidae|tytuł= Cacatuidae Gray,GR, 1840 - kakadu - Cockatoos|praca=Kompletna lista ptaków świata|opublikowany=Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego|data dostępu=10 lutego 2011}}</ref>
<ref name=wpt"ioc">{{cytujCytuj stronę|autor = | url =http https://www.parrotsworldbirdnames.org/index.phpbow/encyclopedia/profile/yellow_crested_cockatooparrots/ | tytuł =Yellow-crested CockatooParrots, cockatoos |opublikowany autor = WorldF. ParrotGill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.) Trust|data dostępuopublikowany =10 lutegoIOC World Bird List (v10.2) 2011| język = en | data dostępu = 2020-09-18}}</ref>
<ref name=eko"mk">NazwySystematyka i nazewnictwo polskie za: {{cytuj stronę|nazwiskoautor = P. Mielczarek|imię =& Paweł|nazwisko2 =M. Kuziemko|imię2 = Marek|url = http://wwwlistaptakow.eko.uj.edu.pl/listaptakow/Psittaciformesnonpasserines3.html#Cacatuidae|tytuł = Rodzina: Cacatuidae Gray,GR, 1840 (1825) - kakadukakaduowate - Cockatoos|praca=Kompletna lista(wersja: ptaków świata2016-11-20)|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata|data dostępu =10 lutego 20112020-09-18}}</ref>
<ref name=wg6>{{cytuj pismo |autor = Siti Nuramaliati Prijono|tytuł = Case Study: ''Cacatua sulphurea''|url = http://www.conabio.gob.mx/institucion/cooperacion_internacional/TallerNDF/Links-Documentos/Casos%20de%20Estudio/Birds/WG6%20CS4.pdf|czasopismo = NDF Workshop Case Studies|data=2008|wolumin = 4|strony = 1-241–24|język = en}}</ref>
<ref name=wpt>{{cytuj stronę|url=https://www.parrots.org/encyclopedia/yellow-crested-cockatoo/|tytuł=Yellow-crested Cockatoo|praca = Parrot Encyclopedia| opublikowany= World Parrot Trust|data dostępu=2020-09-18|język=en}}</ref>
}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj stronę | url = https://ebird.org/species/yeccoc1 | tytuł = Zdjęcia i nagrania audiowizualne | praca = eBird | opublikowany = Cornell Lab of Ornithology | język = en}}
 
[[Kategoria:Ptaki Azji]]