Czarnohora: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
Linia 13:
}}
[[Plik:Szpyci Czarnohora.jpg|thumb|Żebra skalne pod Szpyciami, Czarnohora]]
'''Czarnohora''' ([[Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat|522.25]]; ukr. ''Чорногора'' – ''Czornohora'') – [[pasmo górskie]] na terenie zach.zachodniej [[Ukraina|Ukrainy]].
 
Najwyższa część [[Beskidy Połonińskie|Beskidów Połonińskich]] i jednocześnie [[Zewnętrzne Karpaty Wschodnie|Zewnętrznych Karpat Wschodnich]]. Od strony pn.północno-zach.zachodniej sąsiaduje z pasmami [[Gorgany|Gorganów]] i [[Świdowiec|Świdowca]], od pn. wsch.północno-wschodniej z [[Połoniny Hryniawskie|Połoninami Hryniawskimi]], zaś od pd.południa z [[Karpaty Marmaroskie|Karpatami Marmaroskimi]] (na terenie [[Rumunia|Rumunii]]).
 
Góry te są zbudowane ze [[flisz (geologia)|skał fliszowych]], charakterystyczne są długie i łagodne grzbiety. Stoki są pokryte lasami [[buk]]owymi, w wyższych partiach iglastymi ([[świerk]]i, [[jodła|jodły]]). Powyżej 1850 m n.p.m. [[roślinność subalpejska]], na grzbietach [[Połoninapołonina|połoniny]]. Obszar chroniony – wchodzi w skład [[Karpacki Park Narodowy|Karpackiego Parku Narodowego]] oraz [[Karpacki Park Biosfery|Karpackiego Parku Biosfery]].
 
W tej części [[Beskidy Wschodnie|Beskidów Wschodnich]] bierze początek kilka dużych rzek. Te, które spływają ze stoków [[Świdowiec|Świdowca]], Czarnohory i z [[Połoniny Hryniawskie|Połonin Hryniawskich]], wpadają do [[Dunaj]]u. Potoki spadające ze zboczy [[Świdowiec|Świdowca]] zasilają rzekę [[Cisa|Cisę]], która jest najdłuższym dopływem [[Dunaj]]u. Spod [[Howerla|Howerli]] wypływa wielki [[Prut]], a nieco dalej na wschód Czarny i Biały [[Czeremosz]] łączą się w jedną rzekę, która zasila [[Prut]]. Na [[Bukowina północna|Bukowinie]] ma swoje źródła [[Seret (dopływ Dunaju)|Seret]], inny wielki dopływ Dunaju. Woda z [[Karpaty|Karpat]] płynie tą drugą co do wielkości rzeką w Europie (dł. 2850 km, pow. dorzecza 817 tys. km²) i wpada do [[Morze Czarne|Morza Czarnego]].
 
PięknymInnym elementem górskiego krajobrazu są jeziorka. Mają one pochodzenie polodowcowe ([[Jezioro Niesamowite|Jeziorko Niesamowite]], jeziorko [[Brebeneskuł (jezioro)|Brebeneskuł]], stawy w [[Kocioł Gadżyny|Kotle Gadżyny]], staw po Todiaską) albo powstały na skutek osuwania się mas ziemi zagradzających wodzie ujście (jeziorko Szybene, czy Mariczejka).
 
Ciekawym urozmaiceniem szlaków są liczne źródła mineralne, występujące w dużym zagęszczeniu zwłaszcza w dolinie Czarnego Czeremoszu (słynne uzdrowisko [[Burkut]]) i w pobliżu potoku [[Balcatul]] na [[Zakarpacie|Zakarpaciu]]. Przed wojną na wielu górskich potokach wybudowano [[klauza|klauzy]], czyli [[jaz]]y lub [[Zapora wodna|tamy]], które regulowały przepływ wody i tym samym umożliwiały spław drewna do tartaków w dolinie. Do dziś ruiny klauz są charakterystycznym elementem czarnohorskiego krajobrazu. Konstrukcje te przetrwały w bardzo różnym stanie: od wielkich budowli (klauzy [[Łostuń]] i [[Baltagul]] na Czarnym Czeremoszu, [[klauza Howerla]] na potoku o tej samej nazwie) do kilku belek i kamieni.