Apis (mitologia): Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Louvres-antiquites-egyptiennes-p1020068.jpg|thumb|Święty byk Apis odnaleziony w [[Serapejon|Serapeum]] w [[Sakkara|Sakkarze]], obecnie na wystawie w [[Luwr]]ze, [[Paryż]]]]

'''Apis''' ([[grekaJęzyk grecki|grecka]] forma [[językJęzyk staroegipskiegipski|egipskiego]] imienia [[Hapi (bóstwo nilowe)|Hapi]] – boga [[Nil]]u, który kontrolował wylewy rzeki) – święty byk w [[Memfis]], uważany za wcielenia [[Ptah]]a, później [[Ozyrys]]a, przez co został bóstwem podziemnym kojarzonym z minerałami i klejnotami; przez Greków utożsamiany z [[Hades]]em.

Byk Apis to najbardziej znane spośród [[Egipt|egipskich]] świętych [[zwierzęta|zwierząt]]. Jego [[sanktuarium]] znajdowało się w pobliżu bramy świątyni wielkiego boga-stwórcy [[Ptah]]a. Byk Apis był symbolem siły i męstwa. Wierzono, że został zrodzony z promienia słonecznego. Wybór konkretnego zwierzęcia jako świętego byka uzależniony był od rozpoznania określonego zestawu 29 znaków<ref> W. Kopaliński, „Słownik''Słownik mitów i tradycji kultury”kultury'', Warszawa r. 2003, s. 51 .</ref> ; podstawowe to posiadanie przez byka: białego trójkąta na czole, białej plamy w kształcie skrzydeł na łopatkach i zadzie, sylwetki [[skarabeusz]]a na języku i rozdwojonego ogona<ref> A.R. Williams:, ''Mumie'', w: ‘’National„National Geographic Polska’’Polska”, styczeń 2010, s. 10.</ref>. Za życia Apis ozdabiany był złotem i klejnotami oraz trzymany w specjalnym sanktuarium. Według wierzeń starożytnych Egipcjan, gdy byk umierał, jego istota przenosiła się do następnego zwierzęcia, a kapłani rozpoczynali poszukiwanie kolejnego wcielenia. Ostatniej intronizacji Apisa dokonano za panowania cesarza [[Julian Apostata|Juliana Apostaty]]<ref>E. Drioton, ''Egipt faraonów'', przeł. B. Tyloch, PWN, Warszawa 1970, s. 265.</ref>. Stare byki uroczyście topiono, zwłoki padłego osobnika poddawano [[Mumifikacja|mumifikacji]], która trwała 70 dni (40 dni zajmowało suszenie mięsa, a 30 dni zawijanie). Podniosłe uroczystości pogrzebowe odbywały się w [[Sakkara|Sakkarze]], kończyły się złożeniem szczątków Apisa w [[sarkofag]]u z drewna lub [[granit]]u, w komorach grobowych zwanych [[Serapeum w Sakkarze|Serapeum]]. Złodzieje wielokrotnie rabowali mumie w poszukiwaniu cennych ozdób. Żaden pogrzebany Apis nie przetrwał w nienaruszonym stanie. [[Ptolemeusz I Soter]] przeniósł główny ośrodek kultu do [[Aleksandria|Aleksandrii]]. Kult z czasem rozprzestrzenił się do [[Ateny|Aten]] i [[Rzym]]u.