Wikipedia

Tolerancja (podstawy konstrukcji maszyn): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Praca została poprawiona merytorycznie oraz uzupełniono ją o aktualną literaturę. Wcześniejsza wersja zawierała nieaktualne nazewnictwo i przestarzałą literaturę.
PG (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
159 897 edycji
Anulowanie wersji 60798408 autorstwa M. Śliwka (dyskusja) nieakceptowalna forma, trzeba to przeredagować, zob. Wikipedia:Standardy artykułów/standard ogólny
Linia 1:
'''Tolerancja''' - wymagany stopień podobieństwa lub dopuszczalne różnice rzeczywistego (wytworzonego) obiektu w stosunku do jego idealnej formy konstrukcyjnej<ref>Andrzej Rutkowski, ''Części maszyn'', wyd. szóste, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, s. 40.</ref>.
W budowie maszyn termin tolerancja (podobnie odchyłka) może odnosić się do wymiaru lub do charakterystyki geometrycznej (kształtu, kierunku, położenia lub bicia)
 
Z jednej strony integralność urządzenia i jakość jego pracy wymaga zapewnienia odpowiednio wąskiej tolerancji (także i jakości powierzchni) niektórych (krytycznych) elementów. Z drugiej jednak strony, zbyt rygorystyczne wymagania, tam gdzie nie jest to istotne może znacznie podwyższyć koszty wytwarzania. Dla [[konstruktor (osoba)|konstruktor]]a określenia krytycznych elementów urządzenia i wymaganej dla nich tolerancji jest więc umiejętnością ważną.<ref>{{Cytuj |autor = |redaktor = Marek Dietrich |tytuł = Podstawy konstrukcji maszyn |data = 1995 |wydanie = drugie |wolumin = t. 1 |s = s. 45-46}}</ref>
Definicje:
 
==Podział==
[[Tolerancja wymiaru|tolerancję wymiaru]] - różnica między wymiarem granicznym górnym i wymiarem granicznym dolnym [1]
Wyróżnia się<ref>{{Cytuj|autor = Tadeusz Dobrzański |tytuł = Rysunek techniczny maszynowy |data = 2002 |isbn = 83-204-2769-X |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwa Naukowo-Techniczne |oclc = 749419404 }}</ref>:
* [[Tolerancja wymiaru|tolerancję wymiaru]]
1.*    [[Tolerancja kształtu|tolerancje kształtu]]▼
** tolerancje prostoliniowości
** tolerancje płaskości
** tolerancje okrągłości
** tolerancje walcowości
** tolerancje zarysu przekroju wzdłużnego
3.*    [[Tolerancja położenia|tolerancje położenia]]▼
** tolerancje równoległości
** tolerancje prostopadłości
** tolerancje nachylenia
** tolerancje współosiowości
2.    ** tolerancje kierunkusymetrii▼
4.    ** tolerancje biciapozycji▼
** tolerancje przecinania się osi
* [[Tolerancja złożona położenia i kształtu|tolerancję złożoną położenia i kształtu]]
** tolerancje bicia promieniowego
** tolerancje bicia osiowego
** tolerancje bicia w wyznaczonym kierunku
** tolerancje kształtu wyznaczonego zarysu
** tolerancje kształtu wyznaczonej powierzchni
 
Pokrewnymi do tolerancji są [[chropowatość powierzchni]] i [[falistość powierzchni]], które określa jakość wykończenia powierzchni.
przedział tolerancji (dotyczy wymiaru) - zmienne wartości wymiaru w domkniętym przedziale wyznaczonym przez granice tolerancji [1]
 
pole tolerancji, tolerancja geometryczna (dotyczy charakterystyk geometrycznych)  - przestrzeń ograniczona przez i zawierająca jedną lub dwie linie lub powierzchnie idealne opisana przez jeden lub więcej wymiarów liniowych. [2]
 
tolerancja profilu - tolerancja geometryczna z wykorzystaniem symbolu profilu linii lub symbolu profilu powierzchni [3]
 
odchyłka - różnica między wartością charakterystyki otrzymanej z powierzchni rzeczywistej wyrobu albo z modelu powierzchniowego nieidealnego, a odpowiednią wartością nominalną [4]
 
Wyróżnia się następujące tolerancje geometryczne (obok podano symbole stosowane na rysunku konstrukcyjnym) [2]:
 
▲1.     tolerancje kształtu
 
1.1.  prostoliniowość                                         
 
1.2.  płaskość                                                     
 
1.3.  okrągłość                                                   
 
1.4.  walcowość                                                
 
1.5.  profil linii                                                  
 
1.6.  profil powierzchni                                     
 
▲2.     tolerancje kierunku
 
2.1.  równoległość                                             
 
2.2.  prostopadłość                                            
 
2.3.  nachylenie                                                 
 
2.4.  profil linii                                                  
 
2.5.  profil powierzchni                                     
 
▲3.     tolerancje położenia
 
3.1.  współosiowość/współśrodkowość            
 
3.2.  symetria                                                     
 
3.3.  pozycja                                                      
 
3.4.  profil linii                                                  
 
3.5.  profil powierzchni                                     
 
▲4.     tolerancje bicia
 
4.1.  bicie obwodowe                                        
 
4.2.  bicie całkowite                                          
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
1 PN-EN ISO 286-1:2011 Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Układ kodowania ISO tolerancji wymiarów liniowych. Część 1: Podstawy tolerancji, odchyłek i pasowań.
 
2 PN-EN ISO 1101:2017 Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Tolerancje geometryczne. Tolerancje kształtu, kierunku, położenia i bicia.
 
3 PN-EN ISO 1660:2017 Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Tolerancje geometryczne. Tolerancje profilu.
 
4 PN-EN ISO 17450-1:2012 Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Pojęcia ogólne. Część 1: Model specyfikacji i weryfikacji geometrii.
[[Kategoria:Maszynoznawstwo]]
[[Kategoria:Rysunek techniczny]]
[[Kategoria:Metrologia wielkości geometrycznych]]
[[Kategoria:Specyfikacje geometrii wyrobów]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Tolerancja_(podstawy_konstrukcji_maszyn)”