Stanisław Płoski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
podpis zdjęcia
Oldpolihistor (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy, kat., infobox
Linia 1:
{{Żołnierz infobox
|imię i nazwisko = Stanisław Płoski
|imię i nazwisko org =
|pseudonim = Sławski, P. Stanisławski
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika =
|opis grafiki =
|stopień grafika = PL Epolet ppor.svg
|stopień = [[podporucznik]]
|data urodzenia = [[4 stycznia]] [[1899]]
|miejsce urodzenia = [[Briańsk]], [[gubernia orłowska]], [[Imperium Rosyjskie]]
|data śmierci = [[7 marca]] [[1966]]
|miejsce śmierci = [[Otwock]], [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polska]]
|lata służby =
|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]]; [[Armia Krajowa]]
|formacja =
|jednostki = [[Biuro Informacji i Propagandy]]
|stanowiska =
|wojny i bitwy = [[wojna polsko-bolszewicka]],<br /> [[II wojna światowa]],<br />
* [[kampania wrześniowa]]
* [[powstanie warszawskie]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = {{order|OOP|KKO}} {{order|OOP|KK}} {{order|KW|1Z}} {{order|KZMKZ|S}} {{order|MPL10}}
|commons =
| wikiźródła =
| wikicytaty =
}}
[[Plik:Investigation at the place of mass executions in Palmiry 02.jpg|thumb|Stanisław Płoski (z lewej) podczas oględzin [[Zbrodnia w Palmirach|miejsca egzekucji w Palmirach]] (1946)]]
Linia 31 ⟶ 32:
 
== Życiorys ==
Ukończył gimnazjum w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]]. W 1917 r. rozpoczął studia historyczne na [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytecie Warszawskim]] po kierunkiem prof. [[Marceli Handelsman|Marcelego Handelsmana]]. W 1920 r. uczestniczył jako ochotnik w [[wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickiej]]. Po bezterminowym urlopowaniu z wojska ponownie podjął studia historyczne na wydziale filozoficznym UW. Od 1922 r. pracował w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym, w 1928 r. przemianowanym na [[Wojskowe Biuro Historyczne]]. W 1932 r. uzyskał tytuł doktora z zakresu historii. Członek komitetu redakcyjnego „Przeglądu Socjalistycznego” (1932–1933), współpracownik „[[Encyklopedia wojskowa|Encyklopedii Wojskowej]]”.
 
W [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej 1939]] uczestniczył w [[Obrona Warszawy (1939)|cywilnej obronie Warszawy]]. Już od jesieni 1939 r. działał w [[Służba Zwycięstwu Polski|Służbie Zwycięstwu Polski]]. Początkowo zajmował się nasłuchem stacji radiowych, zaś do marca 1940 r. kierował Wojskowym Biurem Historycznym, w strukturach [[Biuro Informacji i Propagandy|Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej]]. Wydawał miesięcznik "Insurekcja"„Insurekcja”. Wraz z płk. [[Alojzy Horak|Alojzym Horakiem]] redagował od 10 czerwca 1940 r. pismo „Żołnierz Polski w Kampanii Wrześniowej”, które drukowane było początkowo jako dodatek do „Wiadomości Polskich". Od numeru 32 z listopada 1941 r. dodatek ukazywał się pod zmienionym tytułem - jako miesięcznik "Żołnierz„Żołnierz Polski w Drugiej Wojnie Światowej"Światowej”. ''Zmiana ta'' – pisano w artykule redakcyjnym – ''wywołana jest otrzymaniem pierwszych relacji o czynach wojennych naszego żołnierza walczącego na obczyźnie'', co znalazło odzwierciedlenie w treści, pojawiły się bowiem wspomnienia z innych frontów, jednak tematyka wrześniowa nadal dominowała. Od 1942 r. pismo – kierowane w dalszym ciągu przez Stanisława Płoskiego – było dodatkiem do „Żołnierza Polskiego”. Ostatni, pięćdziesiąty czwarty numer, ukazał się w czerwcu 1944 r.
 
Brał udział [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]]. Jednocześnie w czasie [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji]] ściśle współpracował z organizacją [[Polscy Socjaliści]].
 
W trakcie pobytu w [[Oflag II D Gross-Born|obozie jenieckim Gross-Born]] w listopadzie i grudniu 1944 [[Aleksander Gieysztor]] i Stanisław Płoski, oficerowie Biura Informacji i Propagandy KG AK, opracowali dokument dotyczący całości działań powstańczych<ref>{{Cytuj | tytuł = Powstanie Warszawskie w literaturze i filmie | url = https://web.archive.org/web/20070318080109/http://ww2.tvp.pl/1987,20040722109145.strona | opublikowany = tvp.pl | data = 2004-07-29}}</ref>.
 
Od 1945 r. do 1950 r. był dyrektorem [[Instytut Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów|Instytutu Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów]]. Był aktywnym współpracownikiem Komisji Badania Zbrodni Niemieckich. Po rozwiązaniu Instytutu przez władze został skierowany do pracy w Archiwum Akt Dawnych. W 1953 r. powrócił do pracy naukowej obejmując Zakład Dokumentacji w Instytucie Historii PAN, a od 1957 r. Zakład Historii II Wojny Światowej IH PAN. W 1954 r. mianowany docentem, a w 1959 r. profesorem nadzwyczajnym.
 
Zmarł 7 marca 1966 r. po wielomiesięcznym pobycie w sanatorium w Otwocku. Został pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie]] (kwatera C 2 rząd -6 grób -15)<ref>{{Cytuj | tytuł = Niektóre znane osoby, spoczywające na Cmentarzu Wojskowym | url = https://web.archive.org/web/20090805130743/http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/cmentarze/wojskzasl.html | opublikowany = Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie}}</ref>.
 
== Rodzina ==
 
Tuż przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] poślubił [[Ewa Prauss-Płoska|Ewę Prauss]] (1913–1986), córkę [[Ksawery Prauss|Ksawerego]] i [[Zofia Praussowa|Zofii]], w czasie wojny żołnierza komórki wywiadu [[Batalion „Parasol”|batalionu „Parasol”]], uczestniczki powstania warszawskiego. Ich córką jest [[Zofia Romaszewska]] (ur. 1940), wnuczką [[Agnieszka Romaszewska-Guzy]].
 
== Wybrane publikacje ==
* ''Powstanie warszawskie. Biuro Informacji i Propagandy KG AK''. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Signum 1981. Opracowanie powstało w listopadzie i grudniu 1944 roku w oficerskim obozie jeńców wojennych II D Gross-Born. Redakcja wraz [[Aleksander Gieysztor|Aleksandrem Gieysztorem]].
* ''Niemieckie materiały do historii Powstania Warszawskiego'', Warszawa 1958, redaktor;.
* ''Bibliografia historii Polski XIX wieku''. Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Wrocław-Warszawa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1958, redaktor;.
* ''Wspomnienia więźniów Pawiaka (1939–1944)'', Warszawa 1964 redaktor;.
* ''Okupacja i ruch oporu w "Dzienniku„Dzienniku Hansa Franka"Franka”'', Warszawa: Książka i Wiedza, 1972. Opracowanie i wybór.
 
== OdznaczeniaOrdery i odznaczenia ==
 
Był kawalerem m.in. [[Krzyż Walecznych|Krzyża Walecznych]] oraz Srebrnego [[Krzyż Zasługi z Mieczami|Krzyża Zasługi z Mieczami]]. W 1946 odznaczony Krzyżem Kawalerskim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>{{Monitor Polski|1947|51|327}}</ref>. W listopadzie 2010 r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>{{Monitor Polski|rok=2011|numer=19|pozycja=197}}</ref>. Order odebrały wspólnie w dniu 3 maja 2011 r.<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,936,prezydent-wreczyl-odznaczenia-na-zamku-krolewskim.html|tytuł=Prezydent wręczył odznaczenia na Zamku Królewskim |opublikowany=prezydent.pl |data=3 maja 2011}}</ref>[[Zofia Romaszewska]] i [[Agnieszka Romaszewska-Guzy]].
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (pośmiertnie, 10 listopada 2010)<ref>{{Monitor Polski|rok=2011|numer=19|pozycja=197}} „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.</ref>
* Krzyż Kawalerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (29 maja 1946)<ref>{{Monitor Polski|1947|51|327}} „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”.</ref>
* [[Krzyż Walecznych]]
* Srebrny [[Krzyż Zasługi]] (10 listopada 1933)<ref>{{Monitor Polski|rok=1933|numer=259|pozycja=279}} „za zasługi na polu pracy oświatowej w wojsku”.</ref>
* [[Medal 10-lecia Polski Ludowej]] (14 stycznia 1955)<ref>{{Monitor Polski|rok=1955|numer=112|pozycja=1450}} - Uchwała Rady Państwa nr 0/126 na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.</ref>
 
== Przypisy ==
Linia 62 ⟶ 68:
== Bibliografia, linki ==
 
* [[Krzysztof Dunin-Wąsowicz]], ''Płoski Stanisław (1899-19661899–1966),'' [w:] ''[[Polski Słownik Biograficzny]]'' t. XXVI , Warszawa-Kraków-Wrocław-Gdańsk 1981, s. 803-807803–807, [http://ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/stanislaw-ploski wersja elektroniczna IPSB].
* ''Słownik historyków polskich'', Warszawa 1994.
* Drozdowski M. M., ''Warszawa XX wieku'', Warszawa 1976.
* {{Cytuj |autor = Marek Ney-Krwawicz |tytuł = Komenda Główna Armii Krajowej 1939-19451939–1945 |data = 1990 |isbn = 83-211-1055-X |miejsce = Warszawa |wydawca = „Pax” |oclc = 830063023 }}
*{{cytuj książkę | autor =Grzegorz Mazur | tytuł =Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939-19451939–1945| wydawca =Instytut Wydawniczy Pax| miejsce =Warszawa | rok =1987 | strony =393-394393–394 | isbn =83-211-0892-X |nazwisko=|imię=}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Linia 75 ⟶ 81:
[[Kategoria:Członkowie Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ]]
[[Kategoria:Członkowie organizacji Polskich Socjalistów]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Briańsku]]
[[Kategoria:Ludzie związani z polską prasą podziemną 1939–1945]]
[[Kategoria:Obrońcy Warszawy (1939)]]
[[Kategoria:Ochotnicy w wojnie polsko-bolszewickiej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych]]
[[Kategoria:Odznaczeni SrebrnymMedalem Krzyżem10-lecia ZasługiPolski z MieczamiLudowej]]
[[Kategoria:Oficerowie Armii Krajowej]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Briańsku]]
[[Kategoria:Ludzie związani z polską prasą podziemną 1939–1945]]
[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]
[[Kategoria:Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej]]
[[Kategoria:Polscy historycy]]
[[Kategoria:Powstańcy warszawscy]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1899]]
[[Kategoria:Zmarli w 1967]]