Herma: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
red. : bez tej prywatnej wrzutki-ozdobnika />jest Commons/
red.: za to dod. brakujące przypisy
Linia 2:
[[Plik:Herma of Saint Sigismund in Płock Cathedral.PNG|thumb|XIV-wieczna herma [[Zygmunt I Święty|św. Zygmunta Burgundzkiego]] z katedry w [[Płock]]u]]
{{commonscat|Herme}}
'''Herma''' ({{greka|ἑρμῆς}} ''hermes'', lm. {{grc|ἑρμαῖ}} ''hermai'') – [[architektura|architektoniczny]] element dekoracyjny w kształcie czworokątnego słupka zwężającego się ku dołowi, a na szczycie zakończonego [[popiersie]]m lub rzeźbą głowy<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Sztuka świata. Słownik terminów A-K. tom 17| wydawca = Wydawnictwo Arkady | miejsce = Warszawa | rok = 2013 | strony = 252 | isbn = 978-83-213-4726-4}}</ref> o cechach fantastycznych albo portretowych.
 
Początkowo (do V wieku p.n.e.) forma stosowana w [[starożytna Grecja|Grecji]] wyłącznie dla przedstawienia [[Hermes]]a, wraz ze zwyczajowo dodanym wyobrażeniem [[prącie|fallusa]]<ref group="uwaga">W 415 p.n.e., tuż przed rozpoczęciem [[wyprawa sycylijska|wyprawy sycylijskiej]], nieznani sprawcy utrącili fallusy niemal wszystkim hermom w [[Ateny|Atenach]]. Wydarzenie to uznano za przejaw spisku przeciw demokracji, a podejrzenie o kierownictwo w nim padło na [[Alkibiades]]a, pomysłodawcę wyprawy na Sycylię, czymco zniweczonozniweczyło jego błyskotliwą karierę polityczną ([[N.G.L. Hammond]]: ''Dzieje Grecji''. Warszawa: PIW, 1994, s. 463).</ref>. Później przedstawiano w ten sposób także innych bogów i herosów. W [[Styl czarnofigurowy|czarnofigurowym]] [[Malarstwo wazowe|malarstwie wazowym]] hermy stanowiły częsty element dekoracyjny. Od IV wieku p.n.e. w tej postaci przedstawiano portrety sławnych ludzi (np. parzysta herma [[Herodot]]a i [[Tukidydes]]a).
 
W [[starożytny Rzym|starożytnym Rzymie]] hermy parzyste przedstawiały bogów np. [[Jowisz (mitologia)|Jowisza Termanalis]], [[Silvanus|Sylwanusa]]. Niewielkie rozmiarem hermy służyły do wystroju wnętrz.
Linia 15:
* herma saska – półpostać męska na pilastrze
 
Herma jest również rodzajem metalowego [[relikwiarz]]a w kształcie popiersia, formy charakterystycznej dla [[średniowiecze|średniowiecza]]<ref>Krystyna Zwolińska, [[Zasław Malicki]]: ''Mały słownik terminów plastycznych''. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, s. 110.</ref>.
 
== Uwagi ==