Rozbicie dzielnicowe Rusi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m przenoszę szablon {{Historia Rosji}} na koniec artykułu
Cojan (dyskusja | edycje)
Linia 21:
 
== Upadek Kijowa i podbój zachodniej Rusi ==
Wieki XII i XIII przyniosły dalszy polityczny, gospodarczy i kulturalny upadek [[Kijów|Kijowa]]. Z Księstwa Kijowskiego wyodrębniło się z czasem Księstwo Peremysko-Trembowlskie, z którego zaś w 1140 roku powstało [[Księstwo halicko-wołyńskie|księstwo halickie]], połączone w 1199 roku unią personalną z księstwem wołyńskim. W 1169 roku Kijów zdobył książę włodzimierski [[Andrzej Bogolubski|Andrzej I Bogolubski]], który po opanowaniu miasta nie przeniósł do niego swojej stolicy, tak jak czyniła to większość jego poprzedników, lecz osadził w Kijowie podległego sobie księcia. Wraz z przeniesieniem siedziby wielkiego księcia do Włodzmierza nad Klaźmą, znaczenia nabierało możnowładztwo kijowskie ([[bojarzy]]). W 1299 roku metropolita [[Maksym (metropolita kijowski)|Maksym]] przeniósł swą siedzibę ze zniszczonego Kijowa do Briańska a następnie Włodzimierza.
 
Od 1207 roku rosło zagrożenie dla Rusi ze strony [[Złota Orda|Złotej Ordy]] tatarskiej, która w 1223 roku zwyciężyła wojska rusko-połowieckie w [[Bitwa nad rzeką Kałką|bitwie nad Kałką]]. W latach 1237–1240 [[Batu-chan]] podbił wszystkie ziemie ruskie z wyjątkiem księstw Połockiego i Pińskiego. Tatarzy nie przejęli bezpośrednich rządów w podbitych księstwach, zadowolili się każdorazowym zatwierdzaniem kandydata do tronu książęcego we Włodzimierzu, który z kolei pełnił funkcje zwierzchnie nad resztą książąt i miał prawo zwracania się o pomoc do chana.
 
Korzystając z rozbicia dzielnicowego i osłabienia Rusi walkami z Tatarami, [[Wielkie Księstwo Litewskie]] w latach 1240–1392 podbiło większość zachodnich księstw ruskich, a samo państwo litewskie szybko uległo zruszczeniu. Jako pierwsze zostały podbite i przyłączone do Litwy ziemie dzisiejszej Białorusi - księstwa Połockie i Pińskie<ref>V. Spečiūnas. Lietuvos valdovai (XIII–XVIII a.): enciklopedinis žinynas. Wilno, 2004. s. 15-78.</ref><ref>''Encyclopedia Lituanica.'' Boston, 1970–1978, Vol.5, s. 395.</ref>. Po klęsce poniesionej przez Księstwo Kijowskie w bitwie z wojskami litewskimi nad Irpieniem (1320<ref>Historians disagree on exact dating: Maciej Stryjkowski provided 1320/21, Aleksandr Ivanovich Rogov argues for 1322, C.S. Rowell for 1323, Feliks Shabul’do for 1324, Romas Batūra for 1325.</ref>) Kijowszczyzna stała się zależna od Litwy, a w 1362 r. bezpośrednio do niej wcielona<ref>Rowell, S.C., ''Baltic Europe'', w: Michael Jones, ''The New Cambridge Medieval History c.1300 – c.1415'', VI. Cambridge University Press, 2000, s. 707, {{ISBN|0-521-36290-3}}. http://books.google.com/books?id=LOS1c0w91AcC&pg=RA1-PA707&as_brr=3.</ref>. Z inicjatywy [[Giedyminowicze|książąt litewskich]] Rurykowicze kijowscy zostali pozbawieni władzy, po czym emigrowali do [[Riazań|Riazania]]<ref>Rowell, S.C., ''Lithuania Ascending: A Pagan Empire Within East-Central Europe'', s. 1295–1345, ''Cambridge Studies in Medieval Life and Thought: Fourth Series'', Cambridge University Press, 1994, s. 97, {{ISBN|978-0-521-45011-9}}.</ref>. W wyniku [[Wojna o Księstwoksięstwo Halickohalicko-Włodzimierskiewłodzimierskie w latach 1340-1392(1340–1392)|wojny polsko-litewskiej]] (1340–1392) zostało zlikwidowane [[Księstwo halicko-wołyńskie]], a jego terytorium rozdzielone pomiędzy Polskę i Litwę. Wszystkie zachodnie ruskie księstwa udzielne upadły.
 
== Wzrost znaczenia Rusi Włodzimiersko-Suzdalskiej ==