Chanat Syberyjski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika PiątaKolumna (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Denar64.
Znacznik: Wycofanie zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
[[Plik:Siberian Khanate map English.svg|300px|thumb|Chanat Syberyjski w XV-XVI wieku]]
[[Plik:Rus and Siberia Khanate.png|300px|thumb|Podbój Chanatu Syberyjskiego 1582-1585]]
'''Chanat Syberyjski''' – państwo w dorzeczu [[Ob]]u. Zostało utworzone w 1490 roku, w wyniku rozpadu [[Złota Orda|Złotej Ordy]], założycielem był [[Ibak-Ibrahim]]. Jego stolicą była najpierw Czyngi-Tura (dzisiejsza [[Tiumeń]]), a potem [[Kaszłyk]] (Sibir) nad [[Irtysz]]em.
 
== Historia ==
Chanat składał się z drobnych księstw tzw. [[Ułus|ułusów]], na czele których stali wasale chana. Rządy w chanacie sprawowali Tatarzy, którzy też zajmowali się rolnictwem i hodowlą. Większość mieszkańców chanatu stanowiły miejscowe plemiona [[Mansowie|Wogułów]] i [[Chantowie|Chantów]] (Ostiaków). W XVI wieku na terenie chanatu zamieszkiwało 37 tys. ludzi.
 
W 1555 roku chan [[Jediger]] w obawie przed wewnętrznymi konkurentami do władzy, poddał chanat pod zwierzchnictwo cara [[Iwan IV Groźny|Iwana Groźnego]]. Od 1556 roku płacił carowi wielkie [[danina|daniny]] w [[Futro|skórach]] [[Soból tajgowy|sobolich]], oczekując w zamian poparcia dla utrzymania swej władzy. Jediger został obalony w 1556 roku, a jego następca chan [[Kuczum]] w 1563 roku zerwał zależność od Rosji. Stało się to bezpośrednim powodem ataku Rosjan. Kuczum utrzymywał kontakty z chanem [[Chanat Buchary|Buchary]] Abdullachem, który przysłał misję religijną w celu krzewienia Islamu.
 
We wrześniu 1582 roku wyruszyła ekspedycja 840 wojowników pod wodzą [[Jermak Timofiejewicz|Jermaka Timofiejewicza]]. Na terytorium chanatu przeprawiano się płynąc po rzekach. Pierwszą zwycięską bitwę stoczono u ujścia [[Tura (rzeka)|Tury]] do [[Toboł]]u, a następnie między ujściem Tury i [[Tawda (rzeka)|Tawdy]]. 26 października 1582 roku doszło do decydującej [[Bitwa na Przylądku Czuwaszskim|bitwy na przylądku Czuwaszskim]] pod grodem-stolicą Iskierem (Sibirem), a następnie wkroczono do grodu. Przez kilka lat trwały walki z Kuczumem, który chciał odzyskać Iskier. W 1583 roku Jermak podporządkował sobie kolejne grupy miejscowych Wogułów i Ostiaków. 5/6 sierpnia 1585 roku podczas podstępu przygotowanego przez Tatarów, Kozacy zostali wybici, a Jermak usiłując uciec utonął w rzece. Po opuszczeniu stolicy przez Kozaków, powrócił chan Kuczum.