Próżniactwo społeczne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
{{subst:źd}} |
źródła/przypisy; rozwinięcie artykułu |
||
Linia 1:
'''Próżniactwo społeczne''' ({{Ang.|social loafing}}) – w [[psychologia społeczna|psychologii społecznej]]: efekt zmniejszenia wysiłku wkładanego przez jednostkę w aktywność wykonywaną wspólnie z innymi<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Bogdan Wojciszke; Dariusz Doliński |redaktor = Jan Strelau; Dariusz Doliński |rozdział = Psychologia społeczna |tytuł = Psychologia akademicka |data = 2011 |isbn = 978-83-7489-265-0 |wydanie = 2 popr. |wolumin = 2 |miejsce = Gdańsk |wydawca = Gdańske Wydawnictwo Psychologiczne |s = 293-448 |oclc = 804654832}}</ref>. Zjawisko jest powszechne, gdy grupy wykonują [[Zadanie addytywne|zadania addytywne]] (w których wkład każdego członka jest łączony w jeden wynik grupy). Występuje zarówno podczas zadań wymagających wysiłku umysłowego, jak i fizycznego<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Nyla R. Branscombe; Robert A. Baron |tytuł = Social psychology |data = 2017 |isbn = 978-0-13-441096-8 |wydanie = 14 |miejsce = Boston |wydawca = Pearson |s = 393-394 |oclc = 937454543}}</ref>. Przykładowe zadania, gdzie stwierdzono występowanie próżniactwa to: przeciąganie liny, pływanie, znajdowanie drogi w labiryncie, dawanie napiwków, wymyślanie jak największej ilości zastosowań dla danego przedmiotu czy formułowanie sądów i przekonań<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cytuj |autor = Elliot Aronson; Timothy D. Wilson; Robin M. Akert; Samuel R. Sommers |tytuł = Social psychology |data = 2016 |isbn = 978-0-13-393654-4 |wydanie = 9 |miejsce = Boston |wydawca = Pearson |s = 279-282 |oclc = 908146206}}</ref>. Z efektem próżniactwa społecznego związany jest spadek napięcia emocjonalnego, co może jednak przełożyć się na lepsze wykonywanie skomplikowanych zadań<ref name=":2" />.
Próżniactwo społeczne może nasilać się wtedy, gdy:
* członkowie grupy są zmęczeni;
* grupa jest mało spójna;
* zadanie spostrzegane jest jako nudne;
* zadanie spostrzegane jest jako niezbyt istotne lub mało wartościowe (przy ważnych zadaniach efekt może się odwrócić);
* zadanie jest jako łatwe do wykonania;
* członkowie grupy są mało zaangażowani w wykonanie zadania;
* nie da się stwierdzić, jaki wysiłek wkłada każdy z członków zespołu;
* nie ma jasnych standardów wykonania zadania;
* perspektywa czasowa wykonania zadania jest długa;
* jednostka przekonana jest, że jej indywidualny wkład ma małe znaczenie dla wykonania zadania<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" />.
Proponowane wyjaśnienia fenomenu:
* [[Rozproszenie odpowiedzialności]] – wraz ze wzrostem liczby członków zespołu poczucie odpowiedzialności za efekt pracy rozkłada się na większą ilość ludzi.
* Kierowanie się zasadą równości – jednostka ogranicza swój wysiłek, gdyż zakłada, że inni nie będą angażować wszystkich swoich sił.
* Strategia chowania się w tłumie – grupa zapewnia poczucie anonimowości: w warunkach działań grupowych trudniej jest powiązać wynik aktywności z poszczególnymi członkami zespołu.
* Wypełnianie standardu społecznego – w warunkach pracy grupowej standardy wykonania i oczekiwania wobec poszczególnych członków zespołu nie są zazwyczaj jasne i dobrze sprecyzowane, co sprawia, że podmiot nie wkłada maksymalnego wysiłku<ref name=":0" />.
== Zobacz też ==
* [[Facylitacja społeczna]]
== Przypisy ==
<references />
[[Kategoria:Postawy społeczne]]
[[Kategoria:Psychologia społeczna]]
| |||