Jan Chrystian brzeski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Potomstwo: poprawa linków Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
m →Czasy wojny trzydziestoletniej: link |
||
Linia 66:
W 1617 [[władcy Czech|królem Czech]] został wybrany [[Ferdynand II Habsburg|Ferdynand II]]. Nowy władca, wychowywany przez [[jezuici|jezuitów]] na gorliwego katolika, już w czasie rządów w [[Styria|Styrii]] dał się poznać jako zdecydowany [[kontrreformacja|kontrreformator]]. Objęcie przez niego czeskiego tronu nie spotkało się zatem z przychylnością [[protestantyzm|protestantów]], tym bardziej gdy okazało się, że Ferdynand II nie zamierza darzyć ich tolerancją, zagwarantowaną im listem majestatycznym przez cesarza [[Rudolf II Habsburg|Rudolfa II]]. Konflikt między Czechami a Ferdynandem pogłębiły wykazywane przez niego aspiracje do wprowadzenia [[Absolutyzm władzy|rządów absolutnych]]. W 1618 doszło w Czechach do przesilenia politycznego. W rozpoczętej wojnie domowej pomiędzy Czechami a Cesarstwem Habsburgów Jan Chrystian stanął po czeskiej stronie. Za namową książąt: karniowskiego [[Jan Jerzy (książę Karniowa)|Jana Jerzego Hohenzollerna]], legnickiego [[Jerzy Rudolf legnicki|Jerzego Rudolfa]] oraz oleśnickich [[Henryk Wacław Podiebrad|Henryka Wacława Podiebrada]] i [[Karol Fryderyk Podiebrad|Karola Fryderyka Podiebrada]] jako starosta generalny (namiestnik) Śląska (funkcję tę sprawował od 1617) podjął decyzję o sformowaniu oddziałów, które pod wodzą Jana Jerzego Hohenzollerna wyruszyły z pomocą czeskim powstańcom. W 1619 stany czeskie ogłosiły detronizację Ferdynanda II, zaś 26 lipca obrały królem [[Palatynat|elektora Palatynatu]], wyznającego kalwinizm, [[Fryderyk V (palatyn reński)|Fryderyka V]]. Decyzję stanów czeskich 6 października zaaprobowały stany śląskie na zjeździe w stolicy księstwa Jana Chrystiana, [[Brzeg (miasto)|Brzegu]].
Jan Chrystian był gorącym zwolennikiem nowego króla. Po wyborze Fryderyka V na króla Czech Jan Chrystian stanął na czele rządu krajowego Śląska. 27 lutego 1620 na zjeździe we Wrocławiu stany śląskie złożyły hołd lenny Fryderykowi V, podczas którego formułę przysięgi lennej wygłosił brzeski Piast. Jan Chrystian działał także w dyplomacji na rzecz Wittelsbacha. W Polsce zabiegał o nieformowanie wojsk mających w wojnie domowej poprzeć Habsburga. Nawiązał także kontakty z antyhabsburską opozycją na Węgrzech, gdzie królem został obwołany [[władcy Siedmiogrodu|książę Siedmiogrodu]] [[Gábor Bethlen]]. Na Śląsku przekonywał do wytrwania w obozie antyhabsburskim, obiecując wsparcie militarne. Jednakże po przejściu przez Śląsk wyróżniających się okrucieństwem i grabieżą [[lisowczycy|lisowczyków]], nastroje antyhabsburskie zaczęły gasnąć, a zgasły całkowicie 8 listopada 1620, gdy w [[Bitwa na Białej Górze|bitwie na Białej Górze]] wojska prohabsburskie zadały dotkliwą klęskę oddziałom czeskim. Dzień później Praga została zajęta przez Habsburgów. Stojący cały czas wiernie u boku Fryderyka V Jan Chrystian nakłonił stany śląskie do przyjęcia podatków na dalsze prowadzenie wojny. Jednakże następne sukcesy Ferdynanda II spowodowały, że kolejni książęta Rzeszy przestawali popierać Wittelsbacha, który 23 grudnia uznał się za pokonanego i schronił się na dworze swojego szwagra, [[władcy Brandenburgii|elektora Brandenburgii]] [[Jerzy Wilhelm Hohenzollern|Jerzego Wilhelma Hohenzollerna]]. Rząd krajowy Śląska otrzymał od niego zgodę na pertraktacje ze zwycięzcami. 28 lutego 1621 w [[Drezno|Dreźnie]] przy mediacji [[władcy Saksonii|elektora Saksonii]] [[Jan Jerzy I Wettyn|Jana Jerzego I Wettyna]] została podpisana [[Akord drezdeński|ugoda]]. Stany śląskie przysięgły cesarzowi wierność oraz zerwanie stosunków z jego wrogami. Ponadto za sumę 300 000 [[gulden]]ów uzyskały amnestię dla uczestników powstania (z wyjątkiem wodza naczelnego sił zbrojnych Śląska księcia karniowskiego Jana Jerzego Hohenzollerna) oraz zapewnienie dawnych przywilejów.
W obawie o swe życie Jan Chrystian w kwietniu 1621 udał się do [[Frankfurt nad Odrą|Frankfurtu nad Odrą]] (leżącego w granicach Brandenburgii rządzonej przez Jerzego Wilhelma, bratanka żony brzeskiego Piasta, Doroty Sybilli), gdzie już od końca lutego przebywała jego rodzina. Wówczas zrzekł się funkcji starosty generalnego Śląska, która decyzją cesarza Ferdynanda II przypadła jego bratu, Jerzemu Rudolfowi. Po kolejnych mediacjach elektora Saksonii 8 grudnia Jan Chrystian powrócił bezpiecznie do swojego księstwa.
| |||