Erupcja wulkanu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
, Znaczniki: Wycofane usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) |
Anulowanie wersji 62186681 autorstwa 85.221.153.79 (dyskusja) – eksperyment edycyjny Znacznik: Anulowanie edycji |
||
Linia 1:
[[Plik:MountRedoubtEruption.jpg|thumb|Erupcja wulkanu [[Mount Redoubt]]|293x293px]]
[[Plik:Vulcanian Eruption-numbers.svg|thumb|250px|Erupcja wulkanu]]
'''Erupcja wulkanu''', '''wybuch wulkanu''' (drugie określenie, ściślej to: ''gwałtowna erupcja'', w praktyce używane jako [[synonim]] erupcji) – zjawisko wydostawania się na powierzchnię Ziemi lub do [[Atmosfera|atmosfery]] jakiegokolwiek materiału wulkanicznego ([[magma|magmy]], [[materiał piroklastyczny|materiałów piroklastycznych]], substancji lotnych: [[gaz]]ów, [[para cieczy|par]]).
Ze względu na formę erupcji wyróżnia się:
* erupcje centralne (erupcje punktowe) – najczęstszy obecnie typ erupcji, podczas której materiał wulkaniczny wydobywa się punktowo z [[krater wulkaniczny|krateru wulkanicznego]] lub jego najbliższego sąsiedztwa;
* erupcje linearne (erupcje linijne, erupcje szczelinowe) – materiał wulkaniczny, głównie [[lawa]] [[bazalt]]owa wydobywa się wzdłuż szczelin w [[skorupa ziemska|skorupie ziemskiej]]. W przeszłości geologicznej takie erupcje były powszechne, w ich wyniku powstały rozległe [[pokrywa lawowa|pokrywy lawowe]] ([[Pokrywa lawowa|trapy]]);
* erupcje podmorskie, które mają miejsce na dnie morskim, częstym ich produktem są [[lawa poduszkowa|lawy poduszkowe]]. W wyniku nagromadzenia materiałów wulkanicznych pochodzących z takich erupcji powstają [[wyspa wulkaniczna|wyspy wulkaniczne]];
* erupcje arealne – znane z przeszłości geologicznej, polegały na wydobywaniu się magmy nie [[komin wulkaniczny|kominem wulkanicznym]], lecz na całej rozległej powierzchni, np. wskutek przetopienia [[skała|skał]] [[nadkład]]u (nazwą erupcji arealnej określa się również wybuch wielu wulkanów na jakimś obszarze, zasilanych ze wspólnej [[komora wulkaniczna|komory wulkanicznej]]);
* [[erupcja freatyczna|erupcje freatyczne]] (hydroerupcje) – spowodowane ciśnieniem [[para wodna|pary wodnej]] powstałej w wyniku kontaktu [[wody powierzchniowe|wód powierzchniowych]] lub [[wody podziemne|wód podziemnych]] z magmą lub rozgrzanymi przez nią skałami.
W zależności od rodzaju materiału wydostającego się podczas erupcji wyróżnia się:
* efuzje (erupcje wylewne, erupcje lawowe) – wydobywa się lawa pod wpływem pęknięcia skorupy i przemieszczania się jej ku powierzchni Ziemi (dwa rodzaje wulkanów: tarczowe i kopułowe);
* erupcje eksplozywne – wydobywają się materiały piroklastyczne i produkty lotne, ma to zazwyczaj gwałtowny charakter;
* erupcje mieszane – dostarczają jednocześnie lawy, materiałów piroklastycznych i materiałów lotnych.
Wybuchom wulkanów często towarzyszą trzęsienia ziemi.
== Typy erupcji wulkanicznej ==
Typy erupcji wulkanicznej są dzielone na podstawie siły wybuchu i częstotliwości występowania.
| |||