Asertywna odmowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
{{dopracować|linki}} |
poprawa linków, jęz., drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{dopracować|więcej przypisów|styl|należy zmienić formę zdań opisowych (nie przykładów) z pierwszej osoby liczby mnogiej na zdania w trzeciej osobie}}
'''Asertywna odmowa''' – forma odmowy, która stosowana jest w sytuacji, gdy potencjalnie jesteśmy w stanie spełnić oczekiwanie lub prośbę naszego rozmówcy, ale kosztem naszych chęci, dążeń lub interesów. Asertywna odmowa jest elementem stanowienia praw, określa pozycję i przedstawia jasną decyzję dotyczącą konkretnej sprawy. Jest stwierdzeniem czytelnym, bezpośrednim, uczciwym i stanowczym.
Linia 6:
* [[odmowa agresywna]], stosowana najczęściej przez osoby, które w pewnych sytuacjach mogą uważać prośbę za zbyt wygórowaną lub zbyt często ponawianą, a osobę proszącą za bezczelną, nachalną lub egoistyczną.
Podstawą [[asertywność|asertywnej postawy]] przy odmawianiu jest założenie, że obie strony – prosząca i proszona, są „w porządku”. Asertywna odmowa nie zawiera pretensji ani usprawiedliwień. Relacja między proszącym a proszonym jest wyłącznie partnerska, nie ma tu winnych ani skrzywdzonych, co wynika z jednego z praw asertywnych:
: „Ja mam prawo prosić, ty masz prawo odmówić.
: Ja mam prawo odmówić, ty masz prawo prosić.”
W asertywnej odmowie zamiast słów:
== Model asertywnej odmowy ==
[[Konstrukcja zdaniowa]] asertywnej odmowy zawiera następujące elementy składowe<ref name="td_hs">Profesjonalna Obsługa Trudnego Klienta, Specjalist & Friends, Warszawa, 2001.</ref>:
* słowo
* informacja o decyzji – komunikat, że nie zostanie podjęte działanie, o które zostało się poproszonym i poinformowanie o tym swojego rozmówcy;
* ew. wyjaśnienie motywu odmowy – wyjaśnienie prawdziwych powodów, dla których zdecydowaliśmy się odmówić czyni odmowę bardziej zrozumiałą dla drugiej strony i taki jest cel informowania o motywach naszych decyzji (bez usprawiedliwień lub pretensji);
* ew. zmiękczenie (komunikat podtrzymujący relację) – czyni odmowę bardziej do przyjęcia przez drugą stronę, przy czym wypowiedź nie traci nic ze swej szczerości.
=== Rodzaje zmiękczeń ===
* '''„Przykro mi”'''
Mówimy „przykro mi” wtedy, gdy faktycznie jest nam przykro z powodu konieczności odmówienia komuś. Wyrażenie to nie ma nic wspólnego ze słowem „przepraszam”, na które w asertywnej odmowie nie ma miejsca. „Przykro mi” jest przejawem naszej [[empatia|empatii]] i zrozumienia dla emocji przeżywanych przez naszego rozmówcę.
* '''„Kocham, ale nie dam”'''
Komunikat ten podkreśla pozytywną wartość, jaką ma dla nas osoba, której odmawiamy, lub relacja z nią, jeżeli tak jest w istocie. Technika ta zabezpiecza odmawiającego przed posądzeniem, że jego odmowa jest tak naprawdę aktem psychologicznego odrzucenia osoby proszącej.
* '''„Jest mi trudno”'''
Często samo powiedzenie
* '''„Uprzedzanie”'''
Technika ta jest stosowana wobec osób, co do których można przewidzieć, że odmowa może je zranić, głęboko urazić lub wywołać inne reakcje wywodzące się z poczucia skrzywdzenia. Uprzedzając jeszcze przed odmową, że spodziewamy się właśnie takiej reakcji działa w ten sposób, że osoba uprzedzona stara się tak właśnie nie zachować, co w efekcie ułatwia jej pogodzenie się z odmową i jest konstruktywne dla obu stron.
Linia 40:
* '''„Jujitsu”'''
Nazwa tej techniki została zaczerpnięta ze [[Ju-jitsu|szkoły walk wschodnich]] i w luźnym tłumaczeniu oznacza „ugięcie się”. Polega ona na tym, że skoncentrowanej energii partnera (jego presji, sile argumentów) odmawiający nie przeciwstawia całej swojej mocy (np. kontrargumentów, polemiki), lecz ugina się pozostawiając partnera z jego własną, skierowaną w próżnię siłą<ref name="menedzer" />.
Technika „jujitsu” jest pewnym chwytem komunikacyjnym, choć nie zawiera żadnych elementów manipulacji. Odmawiający nie przeciwstawia się argumentom, nie stara się udowodnić własnej racji. Chce usłyszeć i dobrze zrozumieć swojego partnera, a jednocześnie jest konsekwentnie stanowczy w obronie własnych interesów.
* '''Zasada „Jestem słoniem”'''
„Jestem słoniem” jest raczej zasadą postępowania niż techniką komunikacji. W sytuacji interpersonalnej konfrontacji, a więc również w sytuacji odmawiania, nasze napięcie powoduje, że rytm działania ulega przyspieszeniu. Przyspieszenie powoduje, że jakość naszego zachowania pogarsza się, powodując większe poczucie niepewności i niezadowolenia z siebie.
| |||