Rozpad Jugosławii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Runab (dyskusja | edycje)
→‎1993: niechcący wyszedł pov
Runab (dyskusja | edycje)
m →‎1993: drobne merytoryczne
Linia 164:
W maju Rada Bezpieczeństwa ONZ uznała Srebrenicę za enklawę (tzw. „bezpieczną strefę”), wolną od działań wojennych. Spokój w enklawie miały zapewnić sił pokojowe ONZ [[UNPROFOR]] (United Nations Protection Force). Siły pokojowe ONZ nie uspokoiły sytuacji w regionie. Przy bierności „błękitnych hełmów” Muzułmanie zaopatrywali się w broń{{odn|Zawada|2014|s=182}}.
 
2 stycznia 1993 roku rozpoczęły się negocjacje w Genewie. Mediatorami byli [[Cyrus Vance]] (z ramienia ONZ) i [[David Owen]] (z ramienia Unii Europejskiej){{odn|Benson|2004|s=233}}. Plan Vance’a i Owena zakładał między innymi podział Bośni i Hercegowiny na dziesięć samodzielnych prowincji (po trzy dla Muzułmanów, Serbów i Chorwatów plus Sarajewo wraz z przylegającymi obszarami). Serbia miała otrzymała 43% terytorium Bośni i Hercegowiny. Mający zastrzeżenia Alija Izetbegović postawił na dwa warunki kontynuowania negocjacji: uznanie niepodległej Bośni i Hercegowiny na arenie międzynarodowej oraz oddanie ciężkiego uzbrojenia pod kontrolę Organizacji Narodów Zjednoczonych{{odn|Korzeniewska-Wiszniewska|2008|s=150}}. Wobec planu negatywnie odniosła się Serbia. Na konferencji pokojowej Serbowie zaproponowali utworzenie ''państwa kompleksowego''. W jej składzie miały znaleźć się trzy narody, a większość kompetencji miało być przekazane prowincjom. Postanowienia odrzuciła również Republika Serbska{{odn|Korzeniewska-Wiszniewska|2008|s=151}}. Chorwacja przychylnie odniosła się do planu{{odn|Benson|2004|s=233}}. Plan Vance’a-Owena poparł nowo wybrany prezydent Stanów Zjednoczonych [[Bill Clinton]]{{odn|Korzeniewska-Wiszniewska|2008|s=152}}. 4 marca 1993 roku Amerykanie przekonali Muzułmanów i Chorwatów do utworzenia federacji. Rosja ostrzegła Serbię, że wycofa swoje poparcie dla Belgradu, jeśli odrzuci to rozwiązanie. 18 marca w Waszyngtonie podpisano porozumienie o utworzeniu federacji. MiałaPoczątkowo mała ona obejmować 30% terytorium Bośni, a (docelowo objąć 50%) terytorium Bośni i nie zajmować obszaru zamieszkało przez Serbów. Federacja miała składać się z kantorów{{odn|Gaca|Kamińska|Naworski|2000|s=174}}.
 
Negocjacje w Genewie trwały do maja 1993 roku. Najwięcej zastrzeżeń mieli Serbowie, niewyrażający zgody na proponowany kształt terytoriów (edna czwarta ziem zamieszkanych przez 620 tys. Serbów miała znaleźć się w regionie przypadającym Muzułmanom lub Chorwatom, a ziemie przyznane Serbom były mniej rozwinięte gospodarczo od pozostałych{{odn|Korzeniewska-Wiszniewska|2008|s=152–153}}. 2 maja 1993 roku w [[Ateny|Atenach]] prezydent Republiki Serbskiej Radovan Karadžić udzielił wstępnej zgody na warunki planu i jednocześnie zaapelował do serbskich posłów, aby przyjęli plan pokojowy{{odn|Benson|2004|s=234}}. Projekt odrzucono, w wyniki czego Belgrad ograniczył pomoc dla Serbów bośniackich. W dniach 15–16 maja odbyło się referendum w sprawie przyjęcia planu pokojowego. Wzięło w nim udział 92% osób uprawnionych do głosowania, z czego 96% zagłosowało przeciwko planowi. Radovan Karadžić ogłosił, że zgodnie z wolą narodu nie zaakceptuje umowy{{odn|Korzeniewska-Wiszniewska|2008|s=152–153}}. Wpływ na głosowanie miała [[Serbska Partia Radykalna]] Vojislava Šešelja{{odn|Benson|2004|s=234}}.