Filozofia renesansu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Usuwam nieobsługiwane pole 'url-access'
Poprawa linku do właściwego Thomasa More
Linia 78:
{{mainsec|Historia myśli politycznej|Renesans}}
[[Plik:Insel Utopia.png|thumb|200px|Drzeworyt do ''Utopii'' Tomasza Morusa ([[Ambrosius Holbein]], 1518)]]
Rozwój humanizmu miał także zasadnicze znaczenie dla [[filozofia polityczna|filozofii politycznej]]. Przełomowymi pracami, od których rozpoczyna się historia nowożytnej myśli politycznej, są ''[[Książę]]'' [[Niccolò Machiavelli|Niccolò Machiavellego]] (1513) i ''[[Utopia (utwór)|Utopia]]'' [[ThomasTomasz MooreMore|Thomasa MooreMore'a]] (1516){{odn|Kenny|2006|s=273}}. Były to prace zasadniczo odmienne od siebie, wyznaczające pewne pole refleksji politycznofilozoficznej w nadchodzącej epoce. ''Książę'' jest przetworzeniem średniowiecznego gatunku [[zwierciadło (literatura)|zwierciadeł]] - porad dla władców. Odchodzi jednak od moralistyki, nakazując oprzeć politykę na racjonalnej kalkulacji opartej o obiektywne interesy, którymi są utrzymanie władzy i dobro państwa. Naczelnym przykazaniem władcy jest prowadzić politykę skuteczną, która ma zapewnić ład i porządek w królestwie. Władców, którzy kierują się jedynie [[normy moralne|normami moralnymi]] czeka klęska, a co za nią idzie, ich poddanych spotka nieszczęście. Machiavelli w swojej pracy kontynuuje tradycję [[realizm polityczny|realizmu politycznego]], ustanawiając jednocześnie autonomię państwa i sfery politycznej. Choć często ''Książę'' był odczytywany jako apologia władzy autorytarnej, interpretacja ta nie jest jednoznaczna, tym bardziej, że Machiavelli jest autorem również ''[[Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Tytusa Liwiusza|Rozważań nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Tytusa Liwiusza]]'' - pracy wychwalającej wartości [[republikanizm|republikańskie]]<ref>{{Cytuj|autor =Isaiah Berlin|tytuł=The Question of Machiavelli|data=1971|czasopismo=The New York Review of Books|wydanie=17 (7)}}</ref>. Innym renesansowym realistą był [[Jean Bodin]], który w ''[[Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej|Sześciu księgach o Rzeczypospolitej]]'' dał podwaliny pod [[absolutyzm klasyczny|francuski absolutyzm]], oraz pod współczesne pojęcie [[suwerenność|suwerenności]].
 
Z kolei ''Utopia'' Morusa opisuje [[utopia|idealny ustrój]], który można określić jako "demokratyczny komunizm"{{odn|Kenny|2006|s=273}}. Stała się ona wzorcem dla innych utworów tego gatunku (np. ''[[Miasto Słońca|Miasta Słońca]]'' [[Tommaso Campanella|Tommaso Campanelli]]), które będąc krytyką istniejącej rzeczywistości społeczno-politycznej, starały się zaprojektować [[rozum]]ny, idealny czy sprawiedliwy porządek instytucji.