Beskid Orawsko-Podhalański: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa = Beskid Orawsko-Podhalański

|obrazek = Kiełek BG2.jpg

|opis obrazka = Widok na Beskid Orawsko-Podhalański ze zboczy [[Babia Góra|Babiej Góry]]

|megaregion = [[Region Karpackikarpacki]]

|prowincja = [[Karpaty Zachodnie]]

|podprowincja = [[Zewnętrzne Karpaty Zachodnie]]

|makroregion = [[Beskidy Zachodnie]]

|mezoregion = [[Beskid Żywiecki]]

|mikroregion = Beskid Orawsko-Podhalański

|jednostki = '''[[Polska]]''':<br />– [[województwo małopolskie|woj. małopolskie]]

[[Plik:Wielki Dział BP1.jpg|thumb|[[Wielki Dział (Beskid Orawsko-Podhalański)|Wielki Dział]]. W tle Babia Góra]]

'''Beskid Orawsko-Podhalański''' lub Pasmo Orawsko-Podhalańskie, [[Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski|(513.514]]) – [[pasmo górskie]] wchodzące w skład [[Beskid Żywiecki|Beskidu Żywieckiego]]. Od wschodu graniczy z [[Kotlina Rabczańska|Kotliną Rabczańską]] i [[Gorce|Gorcami]], od zachodu z [[Działy Orawskie|Działami Orawskimi]], od północnypółnocy z [[Pasmo Babiogórskie|Pasmem Babiogórskim]], od południa z [[Kotlina Orawsko-Nowotarska|Kotliną Orawsko-Nowotarską]]. Najwyższym wzniesieniem jest [[Kiełek]] (961 m)<ref name=Kondracki>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kondracki |imię = Jerzy |tytuł = Geografia regionalna Polski |wydawca =Wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |rok = 1998 |isbn = 83-01-12479-2}}</ref>. Jest to nowa nazwa, wprowadzona przez [[Jerzy Kondracki|Jerzego Kondrackiego]], twórcę naukowej regionalizacji Polski. Dawniej region ten nazywany był Pasmem Podhalańskim. Nazwę tę wprowadził w 1924 [[Kazimierz Ignacy Sosnowski|Kazimierz Sosnowski]], jednak zdaniem J. Kondrackiego jest ona niezbyt trafna. Używana czasami nazwa Pasmo Żeleźnicy pochodzi od szczytu Żeleźnica i jest nieprawidłowa<ref name=Kondracki />.

Północna granica pasma biegnie od niskiej [[Przełęcz Zubrzycka|Przełęczy Zubrzyckiej]] doliną potoku [[Ciśniawa]], potem [[Bystrzanka (dopływ Skawy)|Bystrzanką]] aż do jej ujścia do [[Skawa (rzeka)|Skawy]], wschodnia podnóżami wzniesień opadających do Kotliny Rabczańskiej. Granicę południowo-wschodnią tworzy górny bieg rzeki [[Raba (dopływ Wisły)|Raba]], [[Przełęcz Sieniawska]] i potok [[Charczynka]], od południa wzniesienia pasma opadają do płaskiej Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Granicę zachodnią tworzy potok [[Zubrzyca (potok)|Zubrzyca]]<ref name=Kondracki />.

Głównym grzbietem pasma, od [[Polica|Policy]] przez Przełęcz Zubrzycką, [[Przełęcz Spytkowicka|Spytkowicką]] i [[Żeleźnica (szczyt)|Żeleźnicę]] biegnie [[Wielki Europejski Dział Wodny]] oddzielający [[zlewisko]] Morza Czarnego od zlewiska Bałtyku. Większa część pasma znajduje się w zlewisku Morza Czarnego. Odległość między przełęczami Zubrzycką i Sieniawską wynosi w linii prostej 22,5 km, zaś szerokość pasma w prostopadłym kierunku około 12 km<ref name=Kondracki />. Pasmo charakteryzuje się falistym, wyrównanym i dość monotonnym przebiegiem grzbietu, w którym wyróżnia się tylko stożkowata Żeleźnica. Łagodnymi podłużnymi działami i tu i ówdzie bardziej wyodrębniającymi się pagórkami opada w kierunku Działów Orawskich, a na południe do Kotliny Orawsko-Nowotarskiej<ref name=przewodnik>{{Cytuj książkę |nazwisko = Figiel |imię = Stanisław |nazwisko2 = Krzywda |imię2 = Piotr| |tytuł = Beskid Żywiecki |wydawca = Oficyna Wydawnicza „Rewasz” |miejsce = |rok = 2006 |isbn = 83-89188-59-7}}</ref>.

Beskid Orawsko-Podhalański miał duże znaczenie w początkach osadnictwa. Dzięki niskim wzniesieniom i niewielkim [[deniwelacja|deniwelacjom]] pomiędzy grzbietami a dolinami, region ten stanowił bramę, przez którą osadnicy polscy zasiedlili [[Orawa (region)|Orawę]] i [[Podhale]]. Wszystkie nadające się do tego celu zbocza i grzbiety wzniesień zajęte zostały pod uprawę roli. Lasy ostały się tylko płatami. Region jest silnie zmieniony w wyniku działalności człowieka<ref name=Kondracki />. Wysoko w góry wdzierają się osiedla ludzkie, np. osada [[Danielki]] znajduje się na wysokości 850 m n.p.m. Obecnie coraz częściej zaprzestaje się uprawy wyżej położonych pól, użytkuje się je jako łąki lub pastwiska, czasami są zalesiane lub pozostawione samie sobie samorzutnie zarastają lasem. Jest tylko jeden obszar chroniony – [[rezerwat przyrody Bembeńskie]]<ref name=przewodnik />.

Najwyższe kulminacje głównego grzbietu tego pasma (o wysokości ponad 800 m n.p.m.): [[Kiełek]] (960 m), [[Bukowiński Wierch]] (940 m), [[Pająków Wierch]] (934 m), [[Wielki Dział (Beskid Orawsko-Podhalański)|Wielki Dział]] (934 m), [[Żeleźnica (szczyt)|Żeleźnica]] (913 m), [[Kieczura]] (911 m), [[Groniczek (Beskid Żywiecki)|Groniczek]] (894 m), [[Pasieka (Beskid Orawsko-Podhalański)|Pasieka]] (894 m), [[Markówka (Beskid Orawsko-Podhalański)|Markówka]] (836 m), [[Pastwowa Góra]] (828 m), [[Naciaskowa]] (820 m), [[Księży Dział]] (810 m), [[Łysa Góra (Beskid Orawsko-Podhalański)|Łysa Góra]] (808 m), [[Madejowa]] (805 m)<ref name=Compass>{{cytuj książkę |tytuł = Beskid Żywiecki; mapa turystyczna; skala 1:50&nbsp;000 |wydawca = Compass |miejsce =[[ Kraków]] |rok =[[ 2008]] |wydanie = IV |isbn = 978-83-89165-67-1}}</ref>.

* atrakcje przyrodnicze: lipowa aleja przy dworze w Bystrej, słone źródło w Sidzinie<ref name=przewodnik />.

; Szlaki turystyki pieszej<ref name=Compass />:

: {{szlak|niebieski}} [[Polica]] – [[Czyrniec]] – [[Przełęcz Zubrzycka]] – [[Przełęcz Bory Orawskie (Beskid Orawsko-Podhalański)|Przełęcz Spytkowicka]] – [[Żeleźnica (szczyt)|Żeleźnica]] – [[Przełęcz Pieniążkowicka]] – [[Przełęcz Sieniawska]]

: {{szlak|zielony}} [[Nad Wąwozem|Przełęcz Nad Wąwozem]] – [[Zubrzyca Górna]]

* pensjonat „Orawski Dwór” w Zubrzycy Górnej, kemping w Zubrzycy Górnej-Ochlipowie, stacja PTT w [[Toporzysko (województwo małopolskie)|Toporzysku Folwarku]], motel w Rabie Wyżnej, gospodarstwa agroturystyczne<ref name=przewodnik />.

[[Kategoria:Beskid Orawsko-Podhalański|! ]]