Jan Himilsbach: Różnice pomiędzy wersjami

'''Jan Himilsbach''' (ur. najprawdopodobniej ok. 1–3 maja<ref group="uwaga">Taką datę urodzenia podawał sam Himilsbach – S.

Koper „Skandaliści PRL” wyd. 2014 za S. Manturzewski ''Himilsbach – prawdy, bujdy, czarne dziury''</ref> [[1931]] w [[Mińsk Mazowiecki|Mińsku Mazowieckim]], zm. ok. [[11 listopada|11]]–12 listopada<ref group="uwaga">Himilsbach zmarł podczas kilkudniowej libacji alkoholowej, a jego śmierć zauważono dopiero po kilku dniach, nieznana jest więc dokładna data śmierci Jana Himilsbacha, a jedynie dzień w którym stwierdzono jego śmierć – S. Koper „Skandaliści PRL” wyd. 2014, s. 305</ref> [[1988]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski aktor (przez większą część kariery [[Aktor niezawodowy|naturszczyk]], pod jej koniec zdał eksternistycznie egzamin aktorski), [[pisarz]] i [[scenarzysta]]. Z zawodu także [[Kamieniarstwo|kamieniarz]].

Jego życiorys pełen jest niejasności, niezgodności i sprzecznych informacji. Przyczyn takiego stanu rzeczy było wiele, a on sam nie tylko nie starał się wyjaśniać wątpliwości, ale dodatkowo z premedytacją wprowadzał zamęt w swej biografii. Udzielił przez całe swoje życie około siedmiuset wywiadów, za każdym razem opowieści o sobie wzbogacając o nowe wątki. Uzasadniał to, zgodnie ze swoją logiką, mówiąc: ''no bo ile razy można pieprzyć wciąż jedno i to samo''. Absurdalną datę swych urodzin, czyli – według oficjalnej metryki – 31 listopada kwitował słowami: ''jeden dzień w tą, jeden dzień w tamtą, co za różnica''. Siebie i całe swoje życie traktował z podobnym dystansem i przymrużeniem oka<ref group="uwaga">Niektórzy twierdzą, że za pomyłkę odpowiada ojciec aktora, który po intensywnym świętowaniu narodzin syna nie mógł sobie przypomnieć właściwej daty: http://film.onet.pl/zwiastuny/0,70372,2,,322,fotonews.html</ref><ref name="cul">{{Cytuj stronę | url = https://culture.pl/pl/tworca/jan-himilsbach | tytuł = Jan Himilsbach | opublikowany = Culture.pl | data dostępu = 2021-01-30}}</ref>.

Najbardziej prawdopodobne fakty z życia Jana Himilsbacha można wyłowić z jego własnych opowiadań. Urodził się w biednej rodzinie i dorastał w otoczeniu ludzi z marginesu – ich właśnie utrwalał później w swych opowiadaniach i takie role zazwyczaj przyznawano mu w filmach. W 1947, mając 16 lat, trafił najpierw do więzienia (w wywiadzie stwierdził, że było to nieistniejące już bardzo ciężkie więzienie karno-śledcze nr III w Warszawie, zwyczajowo zwane "Toledo"„Toledo”), a potem do istniejącego do dzisiaj [[Zakład poprawczy|zakładu poprawczego]] w Szubinie, kilkanaście kilometrów na południowy zachód od Bydgoszczy, gdzie poznał podstawy kamieniarstwa. Następnie za dobre sprawowanie został, wraz z kilkoma kolegami, oddelegowany do kamieniołomów w [[Strzegom]]iu, gdzie zaczął przyuczać się do zawodu kamieniarza{{r|cul}}. To tam zaczął czytać książki. Dalsze jego losy są niejasne. Czasem mówił, że pracował jako [[grabarz]] na cmentarzu w Mińsku Mazowieckim; inna wersja głosiła, że skończył szkołę górniczą, wyjechał na [[Górny Śląsk]] i pracował jako [[górnictwo|górnik]] [[rębacz]] w [[Kopalnia Węgla Kamiennego „Boże Dary”|KWK „Boże Dary”]] w [[Kostuchna|Kostuchnie]]<ref name="Poppek">{{cytuj książkę|nazwisko=Poppek|imię=Anna|tytuł=Rejs na krzywy ryj... czyli Jan Himilsbach i jego czasy|wydawca=A, Liber oraz Vis-a-Vis/Etiuda |miejsce=Kraków |data=2013 |strony=33–36, 126 |wydanie=I |isbn=978-83-916554-5-0}}</ref>. W ciągu swojego życia, zanim rozpoczął karierę literacką, odbył służbę wojskową (co potwierdzają fotografie w mundurze), pracował jeszcze jako [[piekarz]], [[ślusarz]] i [[palacz]] kotłowy na [[statek|statkach]]. Tę ostatnią pracę podjął m.in. w 1951, po przyjeździe z [[Gdańsk]]a do [[Warszawa|Warszawy]], gdzie zatrudnił się w [[Transport wodny śródlądowy|żegludze śródlądowej]] na [[Wisła|Wiśle]]. Był członkiem [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwa Demokratycznego]]. Uczył się na Uniwersyteckim Studium Przygotowawczym, później w [[Wieczorowy Uniwersytet Marksizmu-Leninizmu|Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu]] przy Komitecie Wojewódzkim PZPR w Warszawie. Od 1956 przez wiele lat pracował jako kamieniarz na [[Powązki (Warszawa)|warszawskich Powązkach]], co pozwoliło mu na udzielenie pomocy przy uzyskaniu miejsca na tym cmentarzu dla [[Marek Hłasko|Marka Hłaski]] w roku 1975<ref name="Stanisławczyk">{{cytuj książkę|nazwisko=Stanisławczyk|imię=Barbara|tytuł=Miłosne gry Marka Hłaski|wydawca=Dom Wydawniczy Rebis|miejsce=Poznań|data=2010|strony=104–105|wydanie=II|isbn=978-83-7510-387-8}}</ref> (wcześniej publicznie opowiadał się za sprowadzeniem ciała Marka Hłaski do Polski{{r|Stanisławczyk}}), był też inicjatorem tego przedsięwzięcia i wykuł napis na jego płycie nagrobnej<ref name="Poppek2">{{cytuj książkę|nazwisko=Poppek|imię=Anna|tytuł=Rejs na krzywy ryj... czyli Jan Himilsbach i jego czasy|wydawca=A, Liber oraz Vis-a Vis/Etiuda|miejsce=Kraków|data=2013|strony=126|wydanie=I|isbn=978-83-916554-5-0}}</ref>. Zmarł ok. 11 listopada 1988 w melinie przy [[Ulica Górnośląska w Warszawie|ulicy Górnośląskiej]] w Warszawie, w obecności przyjaciela, aktora [[Zdzisław Rychter|Zdzisława „Bene” Rychtera]]<ref name="Rychter">{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20100807083133/http://film.onet.pl/0,0,1619130,1,600,artykul.html|tytuł=Bene Rychter: przepraszam, czy tu biją?|autor=Artur Krasicki|data=2010|opublikowany=film.onet.pl|data dostępu=2012-05-13}} [link zarchiwizowany przez web.archive.org]</ref>.

Himilsbach jako aktor nie był za życia doceniany, jedno z nielicznych wyróżnień otrzymał w 1972 &nbsp;r. – został ex aequo z Danielem Olbrychskim laureatem Złotej Maski czytelników ''„Expressu Wieczornego”'' za osiągnięcia aktorskie w ''[[Rejs (film)|Rejsie]]'' Marka Piwowskiego{{r|cul}}. Po śmierci grono znawców filmu doceniło jego samorodny talent. Jego najbardziej znaną rolą jest gra w filmie ''[[Rejs (film)|Rejs]]'', a w nim dialog z inżynierem Mamoniem. Himilsbach obsadzany był zazwyczaj w rolach epizodycznych, najczęściej grał ludzi z marginesu, ze względu na chrypliwy głos i charakterystyczny wygląd. W 2002 &nbsp;r. powstał fimfilm dokumentalny ''Himilsbach. prawdy, bujdy, czarne dziury'' w reżyserii Stanisława Manturzewskiego i Małgorzaty Łupiny, który otrzymał w Grand Prix 44. festiwaluFestiwalu filmówFilmów krótkometrażowychKrótkometrażowych w Krakowie{{r|cul}}<ref name="cult">{{Cytuj stronę | url = https://culture.pl/pl/dzielo/himilsbach-prawdy-bujdy-czarne-dziury | tytuł = Himilsbach - prawdy, bujdy, czarne dziury | opublikowany = Culture.pl | data dostępu = 2021-01-30}}</ref>.