Zamach w Cytadeli Warszawskiej: Różnice pomiędzy wersjami

Dzięki temu, że murowany budynek prochowni zagłębiony był w ziemi i otoczony wałem ziemnym, to główna siła wybuchu skierowana była w górę. Eksplozja nie spowodowała detonacji setek ton pocisków artyleryjskich ulokowanych tuż obok, w forcie amunicyjnym okalającym prochownię. Zniszczeniom uległy także inne budynki Cytadeli: zewnętrzna ściana X Pawilonu legła w gruzach, a jego dach i większość ścian wewnętrznych – runęły <ref>Żołnierz Wielkopolski, nr 25 z 1 listopada 1923 http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=124192&tab=3</ref>. Stojący niedalekow dopobliżu prochowni skład metalowych części zamiennych zniknął, budynki szwalni i magazyn mundurowy legły w ruinie. Brama cytadeli prowadząca nad Wisłę uległa zawaleniu, w gruzach legły także budynki stajni, wozowni i kuchni<ref name="wyb"/>.

Eksplozja była odczuwalna nie tylko w całej Warszawie, ale irównież daleji w [[Otwock]]u, [[Rembertów|Rembertowie]], [[Piaseczno|Piasecznie]] czy [[Mińsk Mazowiecki|Mińsku Mazowieckim]]<ref name="ipn"/>. Na najbliżej położonym Cytadeli [[Żoliborz]]u Oficerskim podmuch zawalił dachy kilkudziesięciu domów, w wyniku czego obrażenia odnieśli cieśle i dekarze. W wielu budynkach Starego Miasta wypadły szyby raniąc przechodniów i wywołując panikę. Po eksplozji i podmuchu nad cytadelą pojawił się wielki grzyb dymu, który warszawskim strażakom pozwolił na lokalizację miejsca zdarzenia, bo pierwotnie przypuszczano, że był to wybuch w fabryce Wulkan<ref name="wyb"/>.

Na miejscu od razu pojawiło się wojsko, żandarmeria i straż ogniowa, jednak do pierwszych ofiar wybuchu dokopano się dopiero około godziny 11. Ostatecznie ofiardoliczono wybuchu byłosię 28 osób zabitych (w tym 2 wojskowych) i 89 rannych<ref name="kal"/>. Zabici zostali pochowani na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] w kwaterze 18<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Malczewski | imię = Juliusz Jerzy | tytuł = Cmentarz komunalny (dawny wojskowy) na Powązkach | wydawca = Krajowa Agencja Wydawnicza | miejsce = Warszawa | data = 1975 | strony = 6}}</ref>.

Już następnego dnia zaczęły napływać do Warszawy kondolencje z różnych części Polski i Europy, także z [[Watykan]]u od papieża [[Pius XI|Piusa XI]], byłego nuncjusza w Polsce. Wydarzenie spotkało się także ze specjalnym oświadczeniem rządu [[Wincenty Witos|Wincentego Witosa]], potępiającym tego typu działania narażające na destabilizację kraju, który dopiero odzyskał niepodległość<ref name="ipn"/>.

W wyniku zeznań [[Józef Cechowski|Józefa Cechowskiego]], członka komunistycznej siatki terrorystycznej, który poszedł na współpracę z policją, o przygotowanie zamachu oskarżono dwóch sympatyzujących z komunistami wojskowych: porucznika [[Walery Bagiński|Walerego Bagińskiego]] z [[Centralna Szkoła Zbrojmistrzów|Centralnej Izby Zbrojmistrzów]] w Warszawie i podporucznika [[Antoni Wieczorkiewicz (komunista)|Antoniego Wieczorkiewicza]], pirotechnika<ref name="ipn"/>. Przebywali oni od początku sierpnia w [[Pawiak|więzieniu]] przy [[ulica Dzielna w Warszawie|ul. Dzielnej]] i jedynym dowodem na ich działalność było odśpiewanie pieśni „[[Czerwony sztandar (pieśń)|Czerwony Sztandar]]” w momencie zamachu. Bagiński miał także opowiadać, że jak zechce, to wysadzi Cytadelę w powietrze<ref name="kal"/>. Obaj byli członkami [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistycznej Partii Polski]], a Bagiński był szefem Wydziału Wojskowego odpowiedzialnego za agitację wśród żołnierzy. Obaj zostali aresztowani za działalność na rzecz obalenia ustroju i organizację ataków bombowych w kwietniu i maju 1923 w Warszawie i Krakowie<ref name="ipn"/>. Choć dowody te były słabe, sąd wojskowy uznał je za wystarczające i skazał obu winnych na karę śmierci.