Wieczorynka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
rew.; bez źródeł
Nie podano opisu zmian
Linia 29:
|www =
}}
'''Wieczorynka''' (zamiennie: '''Dobranocka''') – 1)- nadawany na antenie radiowej lub telewizyjnej krótki program dla dzieci na dobranoc, w radiu najczęściej w formie słuchowiska, w telewizji jako seriale animowane lub lalkowe; 2) pierwotnie nazwa ta używana była także na określenie bajek do czytania na dobranoc, np. zbiory dobranocek (wieczorynek), najpiękniejszych dobranocek czy dobranocek na każdy dzień roku.
 
Wieczorynki (dobranocki) zyskały ogromną popularność w krajach [[Blok wschodni|bloku socjalistycznego]] i gromadziły wieczorami rzesze dzieci przed telewizorami. W państwach będących pod dominacją [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] był to często jedyny program telewizyjny w ciągu dnia przeznaczony dla dzieci. W większości państw kapitalistycznych nie powstała żadna forma dobranocek (wieczorynek). Zastępowane były one raczej przez kanały tematyczne lub kilkugodzinne pasma dedykowane dzieciom.
 
W Polsce jest to wieczorny blok programowy przeznaczony dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, emitowany na antenie [[TVP ABC]]. W [[TVP Polonia]] i [[TVP Wilno]] występuje jako ''Dobranocka''. Od lat 50 XX w. do 2013 był to krótki blok z bajkami i serialami animowanymi dla dzieci nadawany w [[TVP1]]. W latach 2013–20142013-2014 pasmo było emitowane również w [[TVP Kultura]]. W latach 50. i 60. XX w. wszystkie dobranocki były pokazywane na żywo, niektóre jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku.
 
== Historia ==
Linia 51:
W Polsce początki emisji dobranocek zbiegają się z uruchomieniem telewizji w latach 50 XX w. Pasmo to było nadawane w ogólnopolskim [[TVP1|Programie Pierwszym Telewizji Polskiej]] w godzinach wieczornych i trwało maksymalnie 15 minut. W latach 70. program na dobranoc nadawany w niedzielne wieczory otrzymał nazwę ''Wieczorynka'' i trwał niecałe 30 minut. Niedługo jednak wrócono do poprzedniej nazwy również w niedziele. Do 1993 program nosił nazwę ''Dobranocka.''
 
Pierwsze dobranocki lat 50. i 60. XX w. nie były jeszcze animowane, występowali w nich aktorzy, zabawki, ruchome plansze. Jedną z pierwszych postaci występujących w dobranockach była pacynka [[Pan Cerowany]], wykonana z rękawiczki z naszytymi guzikami-oczami. ''[[Miś z okienka]]'' emitowany był od 1958 do 1973. W „okienku” miś prowadził rozmowy z aktorem (najpierw [[Stanisław Wyszyński|Stanisławem Wyszyńskim]], potem [[Bronisław Pawlik|Bronisławem Pawlikiem]]) na temat różnych książek dla najmłodszych. W roku 1959 pojawiły się ''[[Różne przygody Gąski Balbinki|Przygody Gąski Balbinki]]'', których pierwowzorem były krótkie bajki [[Danuta Mancewicz|Danuty Mancewicz]] publikowane w [[Świerszczyk|''Świerszczyku'']] i wydrukowane następnie w formie książeczki. Animacja ta była jeszcze niezwykle prymitywna. Każdy odcinek był zespołem statycznych plansz pokazujących przygody Gąski Balbinki i sepleniącego Kurczaka Ptysia, a do tego dialogi czytała autorka Danuta Mancewicz. Prymitywna animację stosowano także w [[Przygody Gapiszona|''Przygodach Gapiszona'']] (1964–1966), którego pomysłodawcą i autorem ilustracji był [[Bohdan Butenko]]. Tytułowy Gapiszon był namalowany na szklanej tafli, za którą przesuwano krajobrazy Warszawy.
 
Najstarszą polską animację [[Jacek i Agatka (program dla dzieci)|''Jacka i Agatkę'']] wymyśliła [[Wanda Chotomska]]. Dobranocka ta pojawiła się na czarno-białych ekranach w 1962 i była wyświetlana trzy razy w tygodniu (we wtorki, czwartki i soboty).
Linia 65:
Od lat 50. XX w. program był emitowany codziennie w [[TVP1|Pierwszym Programie Telewizji Polskiej]] (TVP1) w okolicach godziny 19:00 przed głównym wydaniem [[Dziennik Telewizyjny (program informacyjny)|''Dziennika Telewizyjnego'']], później [[Wiadomości (program informacyjny)|''Wiadomości'']]. Oba serwisy informacyjne nadawane były o godzinie 19:30.
 
Przez ostatni rok emisji ''Wieczorynki'' w TVP1, czyli w latach 2012–20132012-2013 pasmo trwało od 5 do 10 minut. Półgodzinna ''Wieczorynka'' była natomiast w tym czasie nadawana przez [[TVP Kultura]] o godzinie 19:30.
 
Od 15 lutego 2014 wieczorynka funkcjonuje jako codzienny cykl bajek i polskiego seriali animowanych, który jest pokazywany na antenie dedykowanego dzieciom kanału [[TVP ABC]] w godzinach między 19:00 a 20:00. W paśmie tym emitowane są wyłącznie produkcje przeznaczone dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Linia 71:
W 2014 powróciła też dawna nazwa programu, czyli ''Dobranocka'' (nieistniejąca od 1993). Tą nazwą określany jest ok. 15 minutowy program dla dzieci, wyłącznie z polskimi bajkami i serialami animowanymi nadawany w [[TVP Polonia]] i [[TVP Wilno]] (tylko cyfrowa telewizja naziemna na [[Litwa|Litwie]]) o godzinie 19:45, czyli tuż przed nadaniem głównego wydania serwisu informacyjnego ''Polonia 24'', który w 2020 zastąpił retransmitowane wcześniej [[Wiadomości (program informacyjny)|''Wiadomości'']]. Dobranocka adresowana jest szczególnie do dzieci pochodzących z rodzin emigrantów mieszkających poza granicami kraju i niemającymi dostępu do polskojęzycznych kanałów z produkcjami dla dzieci<ref>{{Cytuj |tytuł = Dobranocki – Encyklopedia Dzieciństwa |data dostępu = 2020-05-02 |opublikowany = encyklopediadziecinstwa.pl |url = http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php/Dobranocki}}</ref>.
 
Polska ''Wieczorynka'' emitowana od 15 lutego 2014 na antenie [[TVP ABC]] stanowi wyjątek na tle innych krajów, gdyż trwa ok. 60 minut. Jest to jednak pasmo, na które składa się każdego dnia kilka różnych produkcji przerywanych specjalnie dostosowanymi zapowiedziami i informacjami dla dzieci.
 
=== Przyczyny zakończenia emisji ''Wieczorynki'' przez TVP1 ===