Wikipedystka:Soldier of Wasteland/brudnopis8: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
start Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
cd Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
||
Linia 23:
|commons = Category:Astrapia stephaniae
}}
'''Astrapia lśniąca''' (''Astrapia stephaniae'') – gatunek ptaka z rodziny [[
== Taksonomia ==
[[Plik:Astrarchia stephaniae = Astrapia stephaniae color plate XVIII 1885.jpg|thumb|left|Tablica barwna o numerze XVIII dołączona do pierwzego opisu]]
Po raz pierwszy gatunek opisali [[Otto Finsch]] i [[Adolf Bernhard Meyer]] w 1885{{r|oryg}}. [[Holotyp]] pochodził z Maguli ({{współrzędne|umieść=w tekście|-9,28 147,62}}, 1888 m n.p.m.{{r|gbng}}). Autorzy nadali nowemu gatunkowi [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazwę]] ''Astrarchia stephaniae'' – ''de facto'' sam gatunek został opisany przez Finscha, Meyer jest autorem nazwy rodzajowej{{r|oryg}}. ''A. stephaniae'' odkrył w 1884 niemiecki ornitolog i kolekcjoner okazów [[Carl Hunstein]]{{r|gb}}. Do opisu była dołączona tablica barwna nr XVIII przedstawiająca dorosłego samca{{r|oryg}}. Obecnie (2021) [[Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny]] (IOC) umieszcza astrapię lśniącą w rodzaju ''[[Astrapia]]''{{r|ioc}}.
IOC uznaje dwa podgatunki astrapii lśniącej (niemające polskich nazw zwyczajowych{{r|uj}}){{r|ioc}}, [[podgatunek nominatywny|nominatywny]] ''A. s. stephaniae'' (<span style="font-variant:small-caps;">Finsch & A. B. Meyer, 1885</span>) oraz ''A. s. femina'' <span style="font-variant:small-caps;">Neumann, 1922</span>. Taki sam podział zastosowano w ''[[Handbook of the Birds of the World]]''{{r|botw}}<<przypis+>> (HBW), w opracowywanej przy współpracy z [[BirdLife International]] oraz autorami HBW liście ptaków świata (wydanie książkowe: 2016{{r|hbwcheck}}, 5. wersja online: grudzień 2020{{r|hbwcheck5}}) i w ''Clements Checklist of Birds of the World'' (2019){{r|clements}}. Drugi
Opisany został również podgatunek ''A. s. ducalis'' <span style="font-variant:small-caps;">Mayr, 1931</span>, który nie jest uznawany przez wspomniane autorytety{{r|ioc|botw|hbw|hbwcheck5|clements}}. Został zsynonimizowany z ''A. s. stephaniae''. Rożnice między ptakami podgatunku nominatywmego a ''A. s. femina'' są niewielkie{{r|hbw|gbng}}. Pratt & Beehler (2016) utrzymali podział astrapii lśniącej na dwa podgatunki. Ich zdaniem ''A. s. femina'' powinna zostać włączona do podgatunku nominatywnego, tym samym czyniąc astrapię lśniącą [[takson monotypowy|gatunkiem monotypowym]]{{r|gb}}. <<...>>
<<...>>▼
=== Filogeneza ===
Astrapia lśniąca to gatunek siostrzany wobec [[astrapii białosterna|astrapii białosternej]] (''A. mayeri''). [[Klad bazalny]] stanowi wobec nich [[astrapia żabotowa]] (''A. rothschildi''). Do 2017 roku dostępne były 4 badania filogenetyczne i filogenomiczne, których wyniki pozwalają określić moment wydzielenia się [[
0,5 równe mln między A. stephaniae a astrapią białosterną, A. mayeri<<...>>{{r|ires}} /// od rothschildi: 4.40 mln ///
0.4 (0.359) The global diversity of birds in space and time. Jetz et al. 2012 /// 3.06 mln os rothschildi żabotowej{{r|nature}}///
0.4 (0.371) Breeding system evolution influenced the geographic expansion and diversification of the core Corvoidea. Marki et al. 2015 † 1 tree /// od rothschildi: 3.35 mln{{r|corvo}}///
0.3 (0.283) A supermatrix phylogeny of corvoid passerine birds (Aves: Corvides). Jønsson et al. 2016 † 1 tree /// od rothschildi: 2.82 mln{{r|corvomatrix}}///
<<kladogram...>>
=== Etymologia ===
▲<<...>>{{r|nzw}}.
== Morfologia ==
[[Plik:Princess Stephanie's Astrapia.jpg|thumb|Samiec]]
Długość ciała samca wynosi około 32 cm, a włączając w nią wydłużone środkowe sterówki – 125 cm. U samicy jest to odpowiednio około 35 cm i 53 cm. Masa ciała samców – 134-164 g, samic – 102-157 g. Astrapie lśniące są średnich rozmiarów ptakami ze stosunkowo krótkim, wąskim i ostro zakończoym ogonem. Środkowa para [[sterówki|sterówek]] wyróżnia się niezwykłą wydłużoną formą{{r|botw}}. <<info i tabelka>>
<<...>>{{r|morpho|fif}} Dalszy opis dotyczy ptaków podgatunku nominatywnego, o ile nie zaznaczono inaczej.
<<
<<samica>>
<<młodociane>>
<<''A. s. femina'' i hybrydy>>
== Zasięg występowania ==
Astrapie lśniące występują w środkowej i wschodniej części [[Góry Centralne (Nowa Gwinea)|Gór Centralnych]] i w górach południowo-wschodniego półwyspu Nowej Gwinei (Papuan Peninsula albo Bird's Tail{{r|gbng}}, „ptasiego ogona” – po drugiej stronie wyspy leży [[Ptasia Głowa]]). Według szacunków [[BirdLife International]] zasięg występowania tego gatunku zajmuje około 128 tys. km²{{r|birdlife}}. Jego zachodnie granice są słabo poznane{{r|gb}}.
Przedstawiciele podgatunku nominatywnego występują od Gór Centralnych po [[Góry Owena Stanleya]]{{r|clements}}. Ich zasięg rozciąga się od wulkanu [[Doma Peaks]], [[Mount Hagen]] i [[Giluwe]] na wschód – między innymi przez [[Ialibu]], [[Kubor Range]], [[Mount Karimui]], [[Mount Michael]] oraz pasma [[Kratke]] i [[Herzog (Nowa Gwinea)|Herzog]] – po [[Mount Dayman]] w południowo-wschodniej części Gór Owena Stanleya{{r|botw}}. Ptaki podgatunku ''A. s. femina'' zamieszkują [[Schrader Range]], [[Góry Bismarcka]] oraz [[dział wodny]] między rzekami [[Sepik]] i [[Wahgi]]{{r|hbw|gbng|gb}}, na północ od obszarów zasiedlanych przez te podgatunku ''A. s. stephaniae''{{r|gb}}.
== Ekologia i zachowanie ==
Linia 76 ⟶ 85:
{{Przypisy|
<ref name=oryg>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/127802#page/390/mode/1up | autor = Finsch, O. & Meyer, A.B. | tytuł = Zeitschrift für die gesammte Ornithologie | wolumin = Vögel von Neu Guinea, zumeist aus der Alpen-region am südostabhange des Owen-Stanley-Gebirges (Hufeisengebirge 7000-8000' hoch), gesammelt von Karl Hunstein. I. Paradiseidae | data = 1885 | s = 378-380}}</ref>
<ref name=botw>{{cytuj stronę | url = https://birdsoftheworld.org/bow/species/prsast1/cur/introduction?login | autor = Frith, C. & D. Frith | tytuł = Stephanie's Astrapia (<em>Astrapia stephaniae</em>) | data = 27 lipca 2017 | praca = <em>J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana (red.).</em> Birds of the World | opublikowany = Cornell Lab of Ornithology | data dostępu = }}</ref>
<ref name=birdlife>{{cytuj stronę | url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/22706222 | tytuł = Stephanie's Astrapia <em>Astrapia stephaniae</em> | opublikowany = BirdLife International | data dostępu = 14 kwietnia 2021}}</ref>
<ref name=ioc>{{cytuj stronę | url = https://www.worldbirdnames.org/bow/crows/ | autor = F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.) | tytuł = Crows, mudnesters, melampittas, Ifrit, birds-of-paradise | opublikowany = IOC World Bird List (v11.1) | data = 19 stycznia 2021 | data dostępu = 14 kwietnia 2021}}</ref>
<ref name=orygF>{{cytuj | url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/101651#page/256/mode/1up | autor = Neumann, Oscar | tytuł = Neue Formen aus dem papuanischen und polynesischen Inselreich | czasopismo = Verhandlungen der Ornithologischen Gesellschaft in Bayern | wolumin = 15 | data = 1922 | s = 236}}</ref>
<ref name=gbng>{{cytuj | autor = Bruce M. Beehler & Thane K. Pratt | tytuł = Birds of New Guinea: Distribution, Taxonomy, and Systematics | url = https://books.google.pl/books?id=wRR1CwAAQBAJ | s = 432, 595 | data = 2016 | wydawca = Princeton University Press | isbn = 9780691164243}}</ref>
<ref name=mayr>{{Cytuj |autor = Jürgen Haffer |tytuł = Ernst Mayr (1904-2005) and the birds of Oceania and adjacent areas |czasopismo = Zoosystematics and Evolution |data = 2008-10-07 |data dostępu = 2021-04-16 |wolumin = 84 |numer = 2 |s = 215–243 |doi = 10.1002/zoos.200800008 |url = http://doi.wiley.com/10.1002/zoos.200800008 |język = en}}</ref>
<ref name=></ref>
<ref name=></ref>
Linia 97 ⟶ 107:
<ref name=hbwcheck5>{{cytuj | url = http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/–/Handbook_of_the_Birds_of_the_World_and_BirdLife_International_Digital_Checklist_of_the_Birds_of_the_World_Version_5.pdf | autor = Handbook of the Birds of the World and BirdLife International | data = grudzień 2020 | tytuł = Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 5 | opublikowany = BirdLife Data Zone | data dostępu = 4 marca 2021}}</ref>
<ref name=uj>{{cytuj stronę | autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko | url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/passerines2.html#Paradisaeidae | tytuł = Rodzina: Paradisaeidae Vigors, 1825 – cudowronki – Birds of paradise (wersja: 2021-01-16) | praca = Kompletna lista ptaków świata | opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego | data dostępu = 24 marca 2021}}</ref>
<ref name=pionier>{{cytuj | autor = Jansen, Justin | data = 2008 | tytuł = Pioneer of Asian ornithology: Heinrich Bernstein | czasopismo = BirdingAsia | wolumin = 10 | s = 103–107}}</ref>
<ref name=intel>{{cytuj | url = https://msi.nga.mil/api/publications/download?key=16694491/SFH00000/Pub164bk.pdf | data = 2020 | wydawca = National Geospatial-Intelligence Agency | tytuł = Sailing Directions (Planning Guides), no. 164: New Guinea | rozdział = Sector 2. The Northern Moluccas—Halmahera, Kepulauan Obi, and Kepulauan Sula | miejsce = Springfield, Virginia | s = 30, 31}}</ref>
<ref name=corvomatrix>{{Cytuj |autor = Knud Andreas Jønsson, Pierre-Henri Fabre, Jonathan D. Kennedy, Ben G. Holt, Michael K. Borregaard |tytuł = A supermatrix phylogeny of corvoid passerine birds (Aves: Corvides) |czasopismo = Molecular Phylogenetics and Evolution |data = 2016 |wolumin = 94 |s = 87–94 |doi = 10.1016/j.ympev.2015.08.020 |url = https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1055790315002511 |język = en}}</ref>
<ref name=corvo>{{Cytuj |autor = Petter Z. Marki, Pierre-Henri Fabre, Knud A. Jønsson, Carsten Rahbek, Jon Fjeldså |tytuł = Breeding system evolution influenced the geographic expansion and diversification of the core Corvoidea (Aves: Passeriformes): Diversification dynamics among breeding systems |czasopismo = Evolution |data = 2015 |wolumin = 69 |numer = 7 |s = 1874–1924 |doi = 10.1111/evo.12695 |język = en}}</ref>
| |||