Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
→‎Historia: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 34:
Z powodu wielu innych zleceń Thorvaldsen przystąpił do realizacji umowy dopiero w 1826, wykonując w Rzymie model rzeźby Poniatowskiego na koniu<ref name="G77" />. Z powodów technicznych i logistycznych (konieczność wyschnięcia obu figur oraz transport drogą morską z [[Livorno]] przez [[Helsingør]] do [[Gdańsk]]a, gdzie model dotarł w październiku 1828 i spędził zimę w związku ze spodziewanym pogorszeniem się warunków żeglugi na [[Wisła|Wiśle]])<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 42}}</ref>. Został on zaprezentowany społeczeństwu w czerwcu 1829<ref name="G77" />. Model wystawiono w specjalnej szopie wzniesionej obok sal redutowych [[Teatr Narodowy (Warszawa)|Teatru Narodowego]] na placu Krasińskich<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 43}}</ref>.
 
Projekt nie został dobrze przyjęty przez część opinii publicznej, wywołując długą i burzliwą dyskusję<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 43–44}}</ref>. Zarzucano mu m.in. brak podobieństwa do Poniatowskiego<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Bystroń | imię = Jan Stanisław | tytuł = Warszawa | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | data = 1977 | strony = 185}}</ref>, sztywność i statyczność,; jednak największą krytykę spowodowałwywołał antyczny kostium księcia<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 44}}</ref>. Spodziewano się bowiem ujrzeć walecznego żołnierza w [[Polska|polskim]] stroju narodowym., Tymczasemtymczasem Thorvaldsen w swojej artystycznej wizji Poniatowskiego jako bohatera otoczonego wieczną sławą wykorzystał [[Klasycyzm|klasyczny]] wzór [[Pomnik konny Marka Aureliusza|konnego pomnika Marka Aureliusza]] w Rzymie i przedstawił go jako półnagiego rzymskiego wodza<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 46–47}}</ref>. Nie zgadzając się z romantycznymi poglądami Polaków, że monument powinien budzić uczucia i wspomnienia narodowe oraz być wyrazem prawdy historycznej, duński rzeźbiarz stwierdził, że nie lubi posyłać swoich dzieł do krajów, „gdzie nie ma poczucia sztuki”<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 47}}</ref>.
 
Przedstawiony przez Thorvaldsena projekt został jednak zrealizowany. Na podstawie modelu w warszawskim zakładzie Klaudiusza i Emila Gregoire’ów przy [[Ulica Długa w Warszawie|ul. Długiej]] w sierpniu 1830 rozpoczęto odlewanie pomnika<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 48}}</ref>. Prace zostały przerwane przez wybuch [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 49}}</ref>. Zostały ukończone w sierpniu 1832<ref name="G77" />. W 1834 zgoda władz [[Imperium Rosyjskie|rosyjskich]] na ustawienie pomnika przed Pałacem Namiestnikowskim została jednak cofnięta w związku z sankcjami po upadku powstania<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 50}}</ref>. Komitet budowy pomnika planował ubieganie się w tej sytuacji o pozwolenie na jego ustawienie w [[Kraków|Krakowie]] lub [[Jabłonna (powiat legionowski)|Jabłonnie]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 50–51}}</ref>. Jednak w październiku 1834 car Mikołaj I nakazał przewiezienie rzeźby wraz z modelem gipsowym do [[Twierdza Modlin|Twierdzy Modlin]], rozliczenie się przez komitet z Thorvaldsenem i Gregoirami oraz przeznaczenie pozostałych środków na cele dobroczynne (przekazano je na budowę [[Cmentarz prawosławny w Warszawie|cmentarza prawosławnego na Woli]])<ref name="Kot51">{{Cytuj książkę |nazwisko = Kotkowska-Bareja |imię = Hanna |tytuł = Pomnik Poniatowskiego |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce = Warszawa |data = 1971 |strony = 51}}</ref>.