Protekcjonizm: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Środki protekcjonistyczne |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
'''Protekcjonizm''' (z [[łacina|łac.]] ''protectio''
W stosunku do rynku krajowego głównym narzędziem tej polityki są [[cło|cła]] przywozowe i cła [[eksport]]owe oraz [[subsydium|subsydia]]. Ochrona produkcji krajowej może również dotyczyć rynków eksportowych, narzędziem ochrony są w tym przypadku premie eksportowe<ref name=leks>{{Cytuj książkę |tytuł = Leksykon polityki gospodarczej |inni = Urszula Kalina-Prasznic (red.) |
Niektóre kraje wykorzystują pozacelne formy protekcjonizmu, takie jak przepisy sanitarno-zdrowotne, przepisy o [[ochrona środowiska|ochronie środowiska]] naturalnego w odniesieniu do towarów [[import]]owanych na ich terytorium<ref name=leks />.
Protekcjonizm może także dotyczyć ochrony [[waluta|waluty]] własnego kraju. Protekcjonizm walutowy (''protectionism of the currency'') polega na stosowaniu odpowiednich restrykcji, których celem jest sterowanie ruchem [[kurs walutowy|kursu]] rynkowego waluty w kierunku zgodnym z [[Polityka gospodarcza|polityką gospodarczą]] rządu.
Za moment odwrotu od idei liberalnych i przejście do protekcjonizmu uznaje się rok 1873 i wybuch kryzysu gospodarczego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = |imię = |autor link = |tytuł = Dzieje gospodarcze świata do 1975
Protekcjonizm często prowadził do [[wojna celna|wojny celnej]]: pomiędzy [[Francja|Francją]] i [[Włochy|Włochami]] (1887-1898), pomiędzy Francją i [[Szwajcaria|Szwajcarią]] (1893-1895), pomiędzy [[Niemcy|Niemcami]] a [[Rosja|Rosją]] (1893) oraz ostatnia najbardziej odczuwalna dla Europy, pomiędzy [[Stany Zjednoczone|Ameryką]] a państwami
W 1845 roku [[Frédéric Bastiat]] opublikował satyrę pt. [[Petycja producentów świec]], wyśmiewającą politykę protekcjonizmu.
[[David Hume]] natomiast twierdził, że
== Cele ==▼
* '''
* '''
* '''
W krajach rozwijających się protekcjonizm jest niezbędnym elementem zabezpieczającym własny przemysł tych krajów przed importem tańszych i lepszych towarów zagranicznych, umożliwiającym własnym artykułom wejście na rynki światowe oraz właściwe wykorzystanie niewielkich zasobów dewizowych. Jednocześnie im słabszy gospodarczo kraj, tym mniej możliwości bronienia swej gospodarki przed
== Środki protekcjonistyczne ==
Aby osiągnąć cele protekcjonistyczne, stosowano różne środki:
* Ochrona technologii, patentów, wiedzy technicznej i naukowej
* Zapobiegać przejmowaniu kontroli nad krajowymi firmami przez zagranicznych inwestorów
* [[Taryfa celna|Taryfy]]: generalnie, taryfy (lub podatki) są stosowane do towarów importowanych. Taryfy generalnie różnią się w zależności od rodzaju importowanych towarów. Taryfy przywozowe zwiększą koszty ponoszone przez importerów i podniosą cenę towarów importowanych na rynkach lokalnych, ograniczając w ten sposób ilość towarów importowanych, co będzie sprzyjać producentom lokalnym. Taryfy mogą być również nakładane na eksport, a w gospodarce o płynnym kursie walutowym taryfy eksportowe mają podobne skutki jak taryfy importowe. Ponieważ jednak taryfy wywozowe są często postrzegane jako
* '''[[Kontyngent taryfowy|Kontyngenty importowe]]''': zmniejszenie ilości, a tym samym wzrost ceny rynkowej towarów importowanych. Skutki gospodarcze kontyngentu przywozowego są podobne do skutków taryfy, z tą różnicą, że dochody podatkowe uzyskane dzięki taryfie zostaną rozdzielone między tych, którzy otrzymują pozwolenia na przywóz. Ekonomiści często sugerują, aby licencje na przywóz były sprzedawane na aukcji oferentowi, który złożył najwyższą ofertę, lub aby kontyngenty przywozowe zostały zastąpione równoważną taryfą.
* '''Bariery administracyjne''': kraje są czasami oskarżane o wykorzystywanie swoich różnych przepisów administracyjnych (np. dotyczących bezpieczeństwa żywności, norm środowiskowych, bezpieczeństwa elektrycznego itp.)
* '''Prawodawstwo antydumpingowe''':
* '''Subsydia bezpośrednie''': subsydia rządowe (w formie płatności ryczałtowych lub tanich pożyczek) są czasami przyznawane lokalnym firmom, które nie są w stanie dobrze konkurować z importem. Mówi się, że dotacje te mają
* '''Subsydia eksportowe''': Rządy często stosują subsydia eksportowe w celu zwiększenia eksportu. Subsydia wywozowe mają odwrotny skutek niż taryfy wywozowe, ponieważ eksporterzy otrzymują płatność, która jest procentem lub proporcją wartości wywozu. Subsydia eksportowe zwiększają wielkość handlu i, w kraju o płynnym kursie wymiany, mają podobne skutki jak subsydia importowe.
* '''Kontrola kursu walutowego''': Rząd może interweniować na rynku walutowym w celu zmniejszenia wartości swojej waluty poprzez sprzedaż swojej waluty na rynku walutowym. Jeśli to zrobi, zwiększy koszty importu i zmniejszy koszty eksportu, co doprowadzi do poprawy bilansu handlowego. Taka polityka jest jednak skuteczna tylko w krótkim okresie, gdyż w dłuższym okresie doprowadzi do wzrostu inflacji w kraju, co z kolei zwiększy realny koszt eksportu i obniży relatywną cenę importu.
* '''Międzynarodowe systemy patentowe''': istnieje argument za uznaniem krajowych systemów patentowych za przykrywkę dla protekcjonistycznej polityki handlowej na szczeblu krajowym. Istnieją dwa aspekty tego argumentu: jeden, kiedy patenty jednego kraju są częścią systemu względnej przewagi, którą można wykorzystać w negocjacjach handlowych przeciwko innemu krajowi, i drugi, kiedy przestrzeganie globalnego systemu patentowego nadaje status
* Kampanie polityczne na rzecz konsumpcji krajowej (np. kampania
* Preferencyjne wydatki rządowe, takie jak [[:en:Buy American Act|Buy American Act]], ustawodawstwo federalne, które nakłania rząd Stanów Zjednoczonych do preferowania produktów wyprodukowanych w USA w swoich zakupach.
▲== Cele ==
▲* '''poprawa [[terms of trade]]''' (przy spełnieniu pewnych warunków co do popytu i podaży) – inna forma korzystnego wpływu protekcjonizmu na gospodarkę, dzieje się wtedy gdy eksporter zagraniczny po wprowadzeniu cła utrzymuje cenę na niezmienionym poziomie, bo spada cena importu netto (bez cła). Samo [[cło]], tylko częściowo wliczone w cenę, również przyczynia się do poprawy [[terms of trade]].
▲* '''powstrzymanie napływu taniej siły roboczej''' – ochrona przemysłu (szczególnie branży pracochłonnych) przed niskim kosztem zagranicznej siły roboczej (to stanowisko nie bierze pod uwagę tego, że niższy koszt pracy w mniej rozwiniętych krajach wiąże się często z mniejszą produktywnością, co sprawia że koszty wytworzenia jakiegoś produktu nie różnią się zbytnio{{Fakt|data=2010-06}})
▲* '''pomoc w przywróceniu pełnego zatrudnienia''' – gdy w gospodarce występuje bezrobocie, w [[John Maynard Keynes|modelu keynesistowskim]] przy spadku skłonności do importu (co osiągnąć można dzięki protekcjonizmowi) wzrasta wskaźnik mnożnika – powoduje to wyższy poziom popytu zagregowanego i zatrudnienia przy niezmiennym poziomie wydatków autonomicznych)
▲W krajach rozwijających się protekcjonizm jest niezbędnym elementem zabezpieczającym własny przemysł tych krajów przed importem tańszych i lepszych towarów zagranicznych, umożliwiającym własnym artykułom wejście na rynki światowe oraz właściwe wykorzystanie niewielkich zasobów dewizowych. Jednocześnie im słabszy gospodarczo kraj, tym mniej możliwości bronienia swej gospodarki przed "swobodną konkurencją" i zmuszony jest importować dobra inwestycyjne po narzuconych mu wysokich cenach, a zbywać surowce po cenach niskich<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Łopatka|imię = Adam|tytuł = Słownik Wiedzy Obywatelskiej|rok = 1971|wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce = Warszawa|strony = 364|isbn =}}</ref>.
== Zobacz też ==
Linia 56:
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj stronę |url = http://portalwiedzy.onet.pl/34186,,,,protekcjonizm,haslo.html |tytuł = Wyjaśnienie pojęcia „protekcjonizm” na portalwiedzy.onet.pl |data dostępu = 2013-09-18}}
* {{Cytuj stronę |url = http://biznes.pwn.pl/index.php?module=haslo&id=3962848 |tytuł = Wyjaśnienie pojęcia „protekcjonizm” na biznes.pwn.pl
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:
[[Kategoria:Handel międzynarodowy]]
|