Kolej wąskotorowa w Atbasarze: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m usunięcie powiadomienia o propozycji CzyWiesza (Wikiprojekt:Czy wiesz/ekspozycje/2021-04-29)
Uporządkowanie linków ze źródłami; galeria; książka Bołaszenki do przeniesienia do literatury
Linia 22:
| rok_otwarcia = 1955
}}
'''Kolej wąskotorowa w Atbasarze''' – rozebrana [[Kolej wąskotorowa|wąskotorowa]] sieć kolejowa w [[Kazachstan]]ie (dawniej [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]) łącząca miasto [[Atbasar]] z wsią [[Tachtabrod]] (kaz. i ros. Тахтаброд) na północnym-zachodzie i Krasnoznamienskoje (kaz. i ros. Краснознаменское) na południowym wschodzie. Łączna długość sieci wynosiła około 240 km<ref name=":0">{{Cytuj stronę|tytuł = Узкоколейные железные дороги Акмолинской области |data dostępu = 2021-03-31 |opublikowany = narrow.parovoz.com |url = https://narrow.parovoz.com/KZAK.php}}</ref><ref>[{{Cytuj stronę|tytuł = Схема целинных УЖД из учебника для ВУЗов МПС издания 1954 года|data = 1954 |url=https://narrow.parovoz.com/maps/tselina.jpg Parovoz,|data mapadostępu sieci]= 2021-04-29}}</ref>.
 
== Geneza budowy ==
Większość kolei wąskotorowych północnego Kazachstanu swoje narodziny zawdzięcza decyzjom [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|KPZR]] o zagospodarowaniu ziem dziewiczych [[Ugór|ugorów]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Сайта о железной дороге stronę|tytuł = УЗКОКОЛЕЙНАЯУзкоколейная ЖЕЛЕЗНАЯжелезная ДОРОГАдорога АТБАСАРАтбасарШАНТОБЕ Шантобе|data dostępu = 2021-03-31 |opublikowany = infojd.ru |url = http://infojd.ru/27/atbasar.html}}</ref>. Jednocześnie linie te miały pełnić funkcje "wind" dostarczających plony z mocno odległych i peryferyjnie położonych [[sowchoz]]ów i [[kołchoz]]ów. Poza tym przewozić miały pasażerów, paliwo i sprzęt, zwłaszcza w trudnych, zimowych warunkach, co było kosztowne, utrudnione, bądź niemożliwe wieloma [[Samochód ciężarowy|samochodami ciężarowymi]]<ref name=":0" />.
 
== Historia ==
Pierwszy odcinek zbudowano od stacji wąskotorowej [[Atbasar II]] do [[Barakköl]] (wówczas [[sowchoz]] ''Pobieda'') we wrześniu 1955 (budowę rozpoczęto w 1954<ref name=":1" />). Przedłużono go w 1957 i 1958 do Tachtabrodu. Rozkaz o rozpoczęciu eksploatacji linii do Barakköl i Krasnoznamienskoje wydano 31 października 1957. Odcinki Tachtabrod - Pieski i Utiak - Kurgan nie zostały nigdy ukończone, przy czym Pieski - Utiak został zmieniony w 1964 w drogę kołową. Linię do Krasnoznamienskoje (wówczas sowchoz ''Krasnoznamiennyj'') otwarto w sierpniu 1955. Istniała też łącznica ze stacji wąskotorowej Atbasar II do stacji Atbasar I (odcinek [[Kolej szerokotorowa|szerokotorowy]] [[Nur-Sułtan|Celinograd]] - [[Magnitogorsk]]). W 1982, według [[Rozkład jazdy pociągów|rozkładu jazdy]], na obu liniach istniał jeszcze ruch pasażerski (po jednej parze pociągów w każdą stronę). W 2002 funkcjonował odcinek Atbasar - Bałapan (osiedle Szangtöbe, transport [[czołg]]ów i pociągi pasażerskie oraz przewozy rudy [[Uran (pierwiastek)|uranu]] z kopalni w Szangtöbe do Atbasaru, a następnie szerokim torem do [[Stiepnogorsk]]a). Wszystkie inne odcinki zostały rozebrane (linia do Krasnoznamienskoje w 2003)<ref name=":0" />.
 
Po stacji Atbasar II pozostała tylko [[lokomotywownia]]. Na wschód od niej, w kierunku stacji Atbasar I, wszystkie tory zostały zdemontowane. Ruda uranu w 2004 była przeładowywana na stacji zlokalizowanej 1 km na zachód od dawnej lokomotywowni. W 2004 stan [[Torowisko|torowisk]] był nienajlepszy. Duże zniszczenia powodowały pożary [[step]]ów, podczas których zapalały się [[Podkład (kolej)|podkłady]]. Naprawy [[Nawierzchnia kolejowa|nawierzchni]] były przeprowadzane w bardzo ograniczonym zakresie. Torowisko ułożono z szyn szerokotorowych R-43 i nie były one wymieniane od czasu budowy sieci. Część szyn pochodziła z lat trzydziestych XX wieku<ref name=":0" />. Ostatnią linię rozebrano w 2013<ref name=":1" />. W 2007 wydano książkę „Posledniaja uzkokolejka Celiny” (''Ostatnia wąskotorówka Celiny'') autorstwa Siergieja D. Bołaszenki<ref>{{Cytuj |autor = Infojd |tytuł = ПОСЛЕДНЯЯ УЗКОКОЛЕЙКА ЦЕЛИНЫ |data dostępu = 2021-03-31 |opublikowany = infojd.ru |url = http://infojd.ru/knigisb/6.html}}</ref>.
 
Do 2001 kolej pozostawała w strukturach [[Kolej Celińska|Kolei Celińskiej]] (państwowej), a potem przeszła pod zarząd przedsiębiorstwa Kazsabton (ЗАО "Казсабтон")<ref name=":0" />.
Linia 54:
* 174 km: Barakköl
* 208 km: Kałmakköl
* 238 km: Tachtabrod<ref name=":0" /><ref>[https://narrow.parovoz.com/KZAK-atbasar.php Parovoz, galeria]</ref><ref>{{Cytuj odcinek|język=ru|tytuł=Atlas železnychželeznyh i avtomobilʹnychavtomobilʹnyh dorog Rossii, stran SNG i Baltii|urlredaktor=https://wwwN.worldcat B.org/oclc/836527390 Trohina|autorzywydawca=NAST : Astrelʹ : IPC Dizajn. BInformaciâ. TrochinaKartografiâ|data dostępumiejsce=2021-04-01Moskwa|stacja=AST|emisjadata=2003}}</ref>
 
== Linki zewnętrzne ==
* Galeria zdjęć taboru i infrastruktury w Atbasarze: [https://narrow.parovoz.com/KZAK-atbasar.php Атбасар (фотогалерея)]
 
== Przypisy ==