Wikipedysta:Dreamcatcher25/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
{{Obóz infobox
|nazwa = Obóz O’Donnell
|nazwa oficjalna = Camp O’Donnell
|obóz nadrzędny =
|nr rej. zabytku =
|data rejestracji =
|rejestr =
|grafika = File:Ww2 131.jpg
|opis grafiki = Transport zwłok jeńców zmarłych w obozie
|typ = [[obóz jeniecki]]
|odpowiedzialny = {{państwo|JPN|1868}}
|rozpoczęcie działalności = 11 kwietnia 1942
|zakończenie działalności = październik 1942
|terytorium = [[Filipiny]]
|miejsce = okolice [[Capas]] w prowincji [[Tarlac]]
|pierwotne przeznaczenie = poligon wojskowy i baza szkoleniowa
|powierzchnia = 249
|komory gazowe =
|liczba podobozów =
|liczba więźniów = 54–56 tys.
|narodowość więźniów = [[Amerykanie]], [[Filipińczycy]]
|liczba ofiar = ok. 27,5 tys.
|liczebność personelu =
|komendanci = [[Yoshio Tsuneyoshi]]
|wyzwoliciel =
|data wyzwolenia =
|upamiętnienie = [[Capas National Shrine]]
|kod mapy = Filipiny
|współrzędne = 15°22'33.2"N 120°30'42.8"E
|commons =
|www =
}}
'''Obóz O’Donnell''' ({{ang.|Camp O’Donnell}}) – była baza wojskowa, znajdująca się na [[Filipiny|Filipinach]], w prowincji [[Tarlac]] na wyspie [[Luzon]]. W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] mieścił się tam jeden z największych [[Obóz jeniecki|obozów jenieckich]], które [[Cesarska Armia Japońska]] urządziła dla [[Jeńcy alianccy w niewoli japońskiej|wziętych do niewoli żołnierzy alianckich]].
== Okres przedwojenny ==
Przed wybuchem [[Wojna na Pacyfiku|wojny na Pacyfiku]], w okresie gdy [[Filipiny]] pozostawały autonomicznym terytorium zależnym [[Stany Zjednoczone|USA]], obóz O’Donnell pełnił funkcję bazy szkoleniowej dla filipińskich sił zbrojnych{{odn|Norman|Norman|2009|s=344–345}}
Obóz wzniesiono na terenie pokrytym łąkami i ryżowymi polami, jego powierzchnia wynosiła około 617 [[akr]]ów (ok. 249 [[hektar]]ów)
== Japoński obóz jeniecki ==
Linia 15 ⟶ 47:
6 maja skapitulował ostatni amerykański bastion na Filipinach – ufortyfikowana wyspa [[Corregidor]]. Do japońskiej niewoli trafiło 11 tys. obrońców, w tym 9 tys. Amerykanów i 2 tys. Filipińczyków{{odn|Norman|Norman|2009|s=194–195}}.
Łącznie w trakcie kampanii filipińskiej do japońskiej niewoli trafiło około 22 tys. amerykańskich żołnierzy i marynarzy
=== „Bataański marsz śmierci” ===
Linia 45 ⟶ 77:
Obóz był podzielony na dwa sektory: amerykański i filipiński. Granicę między nimi wyznaczała droga do Capas, która przecinała obóz na dwie części{{odn|Norman|Norman|2009|s=187}}.
Komendantura obozu mieściła się w dwupiętrowym budynku z werandą{{odn|Norman|Norman|2009|s=185}}. Dla jeńców przeznaczono dawne baraki wojskowe – pozbawione ścian, pokryte blachą falistą lub liśćmi [[Nipa krzewinkowa|nipy krzewinkowej]]
Przed wojną obóz był w stanie pomieścić około 20 tys.{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}}, a według innych źródeł zaledwie 8 tys. żołnierzy{{odn|Daws|1994|s=84}}. Po kapitulacji Bataanu znalazło się w nim jednak od 54 tys.{{odn|Daws|1994|s=79–80}} do 56 tys.{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}} jeńców wojennych{{u|uwaga2}}, w tym 9270 Amerykanów oraz 45–47 tys. Filipińczyków{{odn|Norman|Norman|2009|s=188}}. O’Donnell stał się tym samym jednym z największych japońskich obozów jenieckich z okresu II wojny światowej{{fakt}}.
Linia 66 ⟶ 98:
W maju 1942 roku Japończycy zaczęli wywozić z O’Donnel kilkusetosobowe kontyngenty jeńców. Byli oni zatrudniani do różnych prac na terenie Luzonu, m.in. przy naprawie lub budowie dróg, mostów i lotnisk. W krótkim czasie obóz opuściło w ten sposób około 3 tys. amerykańskich żołnierzy. Niektórzy zgłosili się na ochotnika, wierząc, że opuszczenie obozu daje największą szansę na ocalenie{{odn|Daws|1994|s=89}}{{odn|Norman|Norman|2009|s=201}}.
W czerwcu amerykańska część obozu została ostatecznie zlikwidowana, a większość jeńców przeniesiono do obozu jenieckiego w [[Cabanatuan]]. W ciągu sześciu miesięcy zmarło tam blisko 2,5 tys. osadzonych{{odn|Daws|1994|s=158–159}}. Jeńcy filipińscy byli natomiast przetrzymywani w O’Donnel do października 1942 roku, kiedy to zostali zwolnieni do domów
Szacuje się, że przez cały okres funkcjonowania obozu O’Donnell zmarło w nim około 1,5 tys. Amerykanów i nawet do 26 tys. Filipińczyków
=== Odpowiedzialność sprawców ===
Linia 91 ⟶ 123:
* {{Cytuj książkę|nazwisko = Daws|imię =Gavan|tytuł =Prisoners of the Japanese. POWs of World War II in the Pacific|wydawca = William Morrow&Company, Inc.|miejsce = New York|rok =1994|isbn = 0-688-14370-9|język=en|odn=tak}}
* {{Cytuj książkę|nazwisko = Margolin|imię = Jean-Luis |tytuł = Japonia 1937–1945. Wojna Armii Cesarza|wydawca = Wydawnictwo Akademickie „Dialog” |miejsce = Warszawa|rok = 2013|isbn = 978-83-63778-16-3|odn=tak}}
* {{cytuj stronę|url=https://www.neh.gov/article/andersonville-pacific|nazwisko=McManus|imię=John C.|tytuł=Andersonville of the Pacific|opublikowany=neh.gov|data dostępu=2021-05-06|data=2019-07-31|język=en|odn=tak}}
* {{Cytuj stronę|url =http://www.us-japandialogueonpows.org/Nelson.htm |nazwisko=Nelson|imię=Jim|tytuł =The Causes of the Bataan Death March Revisited|opublikowany = us-japandialogueonpows.org|data =2005-08-21|język =en|data dostępu = 2020-08-03|odn=tak}}
* {{Cytuj stronę|url=https://www.britannica.com/event/Bataan-Death-March/The-march-and-imprisonment-at-Camp-ODonnell|autor =Elizabeth M. Norman|autor2=Michael Norman|tytuł=Bataan Death March|opublikowany=britannica.com|data dostępu=2020-10-06|język=en|odn={{odn/id|Britannica}}}}
* {{Cytuj książkę|nazwisko = Norman|imię= Michael|nazwisko2 = Norman|imię2=Elizabeth M.|tytuł = Tears in the darkness. The story of the Bataan Death March and its aftermath [e-book/pdf]|url = https://archive.org/details/tearsindarknesst00norm|wydawca = Farrar, Straus and Giroux|miejsce = New York|rok = 2009|isbn = 978-0-374-27260-9|język=en|odn=tak}}
* {{Cytuj książkę|nazwisko = Sandler|imię =Stanley |tytuł =World War II in the Pacific: An Encyclopedia |wydawca = Taylor & Francis|miejsce = London|rok =2003|isbn =9780815318835|język=en|odn=tak}}
| |||