Kowala (powiat kielecki): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dodałem kilka historycznych informacji.
Omron (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 23:
|www =
}}
'''Kowala''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo świętokrzyskie|województwie świętokrzyskim]], w [[powiat kielecki|powiecie kieleckim]], w [[Nowiny (gmina)|gminie Nowiny]] w odległości 12 km od [[Kielce|Kielc]].<br>
'''Kowala''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo świętokrzyskie|województwie świętokrzyskim]], w [[powiat kielecki|powiecie kieleckim]], w [[Nowiny (gmina)|gminie Nowiny]] w odległości 12 km od [[Kielce|Kielc]]. W 1827 r. w miejscowości, nazywanej ówcześnie Kowale - były 62 domy i 341 mieszkańców<ref>{{Cytuj |tytuł = Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV - wynik wyszukiwania - DIR |data dostępu = 2021-05-26 |opublikowany = dir.icm.edu.pl |url = http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/505}}</ref>. Na przełomie XIX i XX w. we wsi była szkoła i kopalnia marmuru szaro-brunatnego<ref>{{Cytuj |tytuł = Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV - wynik wyszukiwania - DIR |data dostępu = 2021-05-26 |opublikowany = dir.icm.edu.pl |url = http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/505}}</ref>. Po zakończeniu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i ponownym powstaniu państwa polskiego – w latach [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|1918–1998]] miejscowość należała administracyjnie do [[Województwo kieleckie (1975–1998)|województwa kieleckiego]]<ref name=teryt>{{cytuj stronę |url = http://www.stat.gov.pl/broker/access/showTreeDefinition.jspa?miejscId=81149&level=miejsc |autor = Główny Urząd Statystyczny |tytuł = Rejestr TERYT |data dostępu = 2013-01-31}}</ref>, (po 1998 r. – do woj. świętokrzyskiego).
Po zakończeniu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i ponownym powstaniu państwa polskiego – w latach [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|1918–1998]] miejscowość należała administracyjnie do [[Województwo kieleckie (1975–1998)|województwa kieleckiego]]<ref name=teryt>{{cytuj stronę |url = http://www.stat.gov.pl/broker/access/showTreeDefinition.jspa?miejscId=81149&level=miejsc |autor = Główny Urząd Statystyczny |tytuł = Rejestr TERYT |data dostępu = 2013-01-31}}</ref>, (po 1998 r. – do woj. świętokrzyskiego).
 
== Charakterystyka wsi==
Cała miejscowość dzieli się na Kowalę (826 mieszkańców) i Kowalę Małą (103 mieszkańców)<ref name=nowiny /><ref name=teryt />.
 
Cała miejscowośćMiejscowość dzieli się na Kowalę (826 mieszkańców) i Kowalę Małą (103 mieszkańców)<ref name=nowiny /><ref name=teryt />.
 
Na południe od wsi (w odległości ok. 300 metrów) znajduje się duży kamieniołom [[wapień|wapieni]] i [[margiel|margli]] [[dewon późny|górnodewońskich]], eksploatowanych przez [[cementownia|cementownię]] w [[Nowiny (powiat kielecki)|Nowinach]] (należącą do niemieckiego koncernu [[Dyckerhoff]] Polska).
Linia 35 ⟶ 38:
W Kowali istnieje szkoła podstawowa (nowy budynek szkoły od 1998 r.), od 1 września 2016 roku szkołę przekształcono w Zespół Placówek Integracyjnych w Kowali, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. gen. Antoniego Hedy ps. "SZARY" w Kowali i Przedszkole Samorządowe z Oddziałami Integracyjnymi w Kowali.
 
Na południe od wsi (w odległości ok. 300 metrów) znajduje się duży kamieniołom [[wapień|wapieni]] i [[margiel|margli]] [[dewon późny|górnodewońskich]], eksploatowanych przez [[cementownia|cementownię]] w [[Nowiny (powiat kielecki)|Nowinach]] (należącą do niemieckiego koncernu [[Dyckerhoff]] Polska).
W Kowali działają także zespół obrzędowy „Kowalanki” i remiza jednostki [[ochotnicza straż pożarna|OSP]] (rok zał.: 1952). Dojazd do [[Kielce|Kielc]] komunikacją miejską [[Autobusy w Kielcach|MPK Kielce]] – linie nr 27 i 29<ref group="uwaga">w dni powszednie: co godzinę; w soboty i niedziele: rzadziej</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = ZTM Kielce :: Rozkład Jazdy |data dostępu = 2021-03-31 |opublikowany = sip.ztm.kielce.pl |url = http://sip.ztm.kielce.pl/?tab=2}}</ref>.
 
W odległości 2 km od Kowali w Sitkówce zbudowano duży zakład przemysłowy produkujący wapno budowlane i kruszywa – Zakłady Wapiennicze „Trzuskawica” (rok uruchomienia: 1973). Od nazwy miejscowości pochodzi również nazwa jednego z kamieniołomów należących do zakładu Trzuskawica S.A. w Sitkówce – położonego na północ od miejscowości (oddalony ok. 700 metrów od zabudowań).
 
Kowala oraz gmina Nowiny jest położona na terenie Kielecczyzny – tzw. „Białego Zagłębia” (wydobycie skały wapieni – duże kamieniołomy, przemysł cementowo-wapienniczy, produkcja kruszyw budowlanych i drogowych).
 
We wsi istnieje szkoła podstawowa (nowy budynek szkoły od 1998 r.), od 1 września 2016 roku szkołę przekształcono w Zespół Placówek Integracyjnych w Kowali, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. gen. Antoniego Hedy ps. "SZARY" w Kowali i Przedszkole Samorządowe z Oddziałami Integracyjnymi w Kowali.
WDziała Kowalitu działajątakże także zespół obrzędowy „Kowalanki” i remiza jednostki [[ochotnicza straż pożarna|OSP]] (rok zał.: 1952). Dojazd do [[Kielce|Kielc]] komunikacją miejską [[Autobusy w Kielcach|MPK Kielce]] – linie nr 27 i 29<ref group="uwaga">w dni powszednie: co godzinę; w soboty i niedziele: rzadziej</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = ZTM Kielce :: Rozkład Jazdy |data dostępu = 2021-03-31 |opublikowany = sip.ztm.kielce.pl |url = http://sip.ztm.kielce.pl/?tab=2}}</ref>.
 
== UwagiHistoria ==
W Kowali urodził się [[Tadeusz Wojda]], polski duchowny katolicki, [[Biskupi gdańscy|arcybiskup gdański]].
W XV w. wieś ta była własnością biskupów krakowskich [[Jan Długosz|Długosz]] w [[Liber beneficiorum]] (tI,s 469). W wieku XIX Kowale bo tak brzmiała wówczas nazwa wsi opisano jako: wieś, powiat kielecki, gmina Dyminy, parafia Brzeziny; posiada szkołę wiejską i kopalnię marmuru szarobrunatnego. W 1827 r. było tu 62 domów, 341 mieszkańców.
Kowale stanowiły także obręb leśny w kieleckim leśnictwie rządowym<ref name ="SgKP">{{SgKP|IV|505|Kowale (6}}</ref>.
== Związani z Kowalą ==
W Kowali urodził się *[[Tadeusz Wojda]], urodzony w Kowali polski duchowny katolicki, [[Biskupi gdańscy|arcybiskup gdański]].
 
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}