Język chorwacki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
m piękno tkwi w prostocie
Linia 32:
'''Język chorwacki''' (chorw. {{k|hr|hrvatski jezik}}) – [[Języki indoeuropejskie|język indoeuropejski]] z grupy [[Grupa zachodnia języków południowosłowiańskich|zachodniej]] [[Języki południowosłowiańskie|języków południowosłowiańskich]]. Jest używany przez [[Chorwaci|Chorwatów]]<ref>{{Cytuj | autor r = E.C. Hawkesworth | rozdział=Serbian-Croatian-Bosnian Linguistic Complex | tytuł=Encyclopedia of Language and Linguistics | wydanie=2 | data=2006 | język=en}}</ref>, zamieszkujących [[Chorwacja|Chorwację]], [[Bośnia i Hercegowina|Bośnię i Hercegowinę]], serbską [[Wojwodina|Wojwodinę]] i sąsiednie kraje. Jest [[język urzędowy|językiem urzędowym]] Chorwacji, a także jednym z trzech języków urzędowych Bośni i Hercegowiny. W pobliskich krajach bałkańskich, takich jak [[Serbia]] i [[Czarnogóra]], chorwacki występuje jako język mniejszościowy. Łącznie jako mową ojczystą posługuje się nim ok. 5,5 mln osób<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Georg Rehm, Hans Uszkoreit |tytuł = The Croatian Language in the Digital Age |data = 2012 |isbn = 978-3-642-30882-6 |wydawca = Springer Science & Business Media |s = 50 |url = https://books.google.com/books?id=fSUY4MBhSnEC |język = en}}</ref>.
 
Status języka chorwackiego i kwestia jego odrębności względem [[Język serbski|języka serbskiego]] stanowi przedmiot kontrowersji politycznej<ref>{{Cytuj |autor = Ralph W. Fasold, Jeffrey Connor-Linton |tytuł = An Introduction to Language and Linguistics |data = 2006 |isbn = 978-0-521-84768-1 |wydawca = Cambridge University Press |s = 389 |url = https://books.google.com/books?id=dlzthEZGkmsC |język = en}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |autor = Krzysztof Krysieniel |tytuł = Gdy wspólny (?) język dzieli... Polityczne i prawne skutki rozpadu języka serbsko-chorwackiego (względnie chorwacko-serbskiego) |czasopismo = Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne |data = 2017 |wolumin = 26 |doi = 10.4467/2543733XSSB.17.023.8321 |url = http://www.ejournals.eu/SSB/2017/Tom-XXVI/art/11296/}}</ref>. Oba języki, na poziomie form literackich, są do siebie zbliżone<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Journal of Croatian Studies |data = 2000 |wolumin = 41–43 |wydawca = Croatian Academy of America. |url = https://books.google.com/books?id=5bwhAQAAIAAJ |język = en |s= 4}}</ref> i zachowują dobrą [[Wzajemna zrozumiałość języków|wzajemną zrozumiałość]], przy czym serbski charakteryzuje się przywiązaniem do [[Prawosławie|prawosławia]] i [[Cyrylica|alfabetu cyrylickiegocyrylicy]], a chorwacki jest kojarzony z [[katolicyzm]]em i [[Alfabet łaciński|pismem łacińskim]]<ref name=":2">{{Cytuj |autor = Richard Deutsch |tytuł = Perspectives: Anthropology |data = 1999 |isbn = 978-0-395-96597-9 |wydawca = CourseWise Pub. |s = 93 |url = https://books.google.com/books?id=oF7K3fGAo6IC |język = en}}</ref><ref name=":3">{{Cytuj |autor = Ronald Wardhaugh, Janet M. Fuller |tytuł = An Introduction to Sociolinguistics |data = 2014-10-24 |data dostępu = 2020-02-12 |isbn = 978-1-118-73240-3 |wydawca = John Wiley & Sons |s = 31 |url = https://books.google.com/books?id=0b0WBQAAQBAJ |język = en}}</ref>. Różnice między językami uwidaczniają się na płaszczyźnie słownictwa – serbski i chorwacki wykazują różne preferencje leksykalne<ref name=":3" />, co wynika m.in. z wpływów różnych języków i tym samym odrębnych źródeł [[Zapożyczenia językowe|zapożyczeń]]<ref name=":2" />. Najbardziej wyraźne podziały językowe istnieją jednak nie w ramach standardów o zasięgu ogólnonarodowym, lecz na poziomie bardziej zróżnicowanych gwar miejscowych<ref name=":1" />.
 
Status państwowego język chorwacki (wraz z alfabetem łacińskim) otrzymał na mocy konstytucji Republiki Chorwacji z 22 grudnia 1990 r.<ref name=":1" /> Od 2013 roku chorwacki jest także jednym z języków urzędowych [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]<ref>{{Cytuj |autor = Stefania Baroncelli, Roberto Farneti, Ioan Horga, Sophie Vanhoonacker |tytuł = Teaching and Learning the European Union: Traditional and Innovative Methods |data = 2013 |isbn = 978-94-007-7043-0 |wydawca = Springer Science & Business Media |s = 135 |url = https://books.google.com/books?id=_T8nAQAAQBAJ |język = en}}</ref>. W Chorwacji panują politycznie umotywowane dążności [[Puryzm (językoznawstwo)|purystyczne]]<ref name=":1" />.