Dżakarta: Różnice pomiędzy wersjami

Zgodnie z [[Klasyfikacja klimatów Köppena|klasyfikacją klimatyczną Köppena]], Dżakarta charakteryzuje się gorącym i wilgotnym [[klimat równikowy|równikowym]] klimatem [[sawanna|sawann]] (''Aw'')<ref name=EoE1>{{cytuj stronę |url = http://www.eoearth.org/view/article/162264/ |tytuł = Tropical Moist Climates – A Climate Type |autor = Michael Pidwirny |opublikowany = The Encyclopedia of Earth |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20160304203059/http://www.eoearth.org/view/article/162264/ |zarchiwizowano = 2016-03-04 |data dostępu = 2014-11-22 }}</ref>. Środek pory wilgotnej wypada w styczniu (z miesięcznymi opadami równymi 350 milimetrów), natomiast suchej przypada w sierpniu (średnie miesięczne opady równe 60 milimetrów)<ref>{{cytuj książkę |nazwisko autor=Peter Turner |imię = Peter |tytuł = Java (1st edition) |url = https://archive.org/details/javalonelyplanet0000turn |wydawca = Lonely Planet Publications |miejsce = Melbourne |data = 1997 |stronys = [https://archive.org/details/javalonelyplanet0000turn/page/37 37] |isbn = 0-86442-314-4}}</ref>. Przez cały rok w mieście występuje wysoka wilgotność powietrza z dzienną temperaturą wahającą się pomiędzy 24 i 34&nbsp;°C<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.worldweather.org/043/c00310.htm |tytuł = Pogoda w Dżakarcie |data dostępu = 2009-07-17}}</ref>.

Pod koniec XVI w. na [[Jawa|Jawie]] pojawili się Holendrzy. W 1619 r. Holendrzy pod dowództwem [[Jan Pieterszoon Coen|Jana Pieterszoona Coena]] zdobyli miasto i założyli na jego terenie twierdzę ''Batavia'', która stała się główną siedzibą holenderskiej [[Holenderska Kompania Wschodnioindyjska|Kompanii Wschodnioindyjskiej]] i kolonii holenderskiej Indii Wschodnich, nazywane też Djakarta. W 1740 r. miała tu miejsce masakra Chińskiej ludności, nazwana ''Batavia 1740''<ref>{{Cytuj | url= https://jakarta.embassy.qa/en/indonesia/info | tytuł=General Information<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=embassy.qa | data dostępu=2021-06-11}}</ref>. Silne trzęsienie ziemi zniszczyło miasto w 1699 r. Po kilku latach w rękach brytyjskich w 1814 r. Batavia powróciła w ręce Holendrów.

Oficjalnie Dżakarta nie jest miastem, ale [[prowincje Indonezji|prowincją]] ze specjalnym statusem stolicy [[Indonezja|Indonezji]]. Miasto jest administrowane tak, jak każda inna prowincja indonezyjska. Przykładowo Dżakarta ma [[Gubernator Dżakarty|gubernatora]] (zamiast [[burmistrz]]a) i jest podzielona na kilka podregionów, z których każdy ma swój system administracyjny. Dżakarta, jako prowincja, jest podzielona na 5 [[kabupaten|miast]] (''[[kota (okręg miejski)|kota]]''), wcześniej [[gmina|gminy]], każda kierowana przez burmistrza, i jedną [[kabupaten]] zarządzaną przez [[regent]]a. W sierpniu 2007 Dżakarta przeprowadziła pierwsze wybory, wyłaniające gubernatora. Wybory wygrał Fauzi Bowo. Wcześniej gubernatorzy byli wybierani przez lokalny parlament. Głosowanie jest częścią planu decentralizacji kraju, pozwalającej na bezpośrednie wybory lokalne na kilku obszarach<ref>{{cytuj stronę |url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6936276.stm |tytuł = Dżakarta przeprowadza historyczne wybory |data dostępu = 2009-07-17}}</ref>.

* [[Dżakarta Centralna]] (''Jakarta Pusat'', populacja: 926 562<ref name="Liczba ludności">{{cytuj stronę |url = http://www.kependudukancapil.go.id/index.php?option=com_content&view=article&id=4&Itemid=63 |tytuł = Liczba ludności w poszczególnych miastach |data dostępu = 2009-07-17 |archiwum = https://web.archive.org/web/20120408101949/http://www.kependudukancapil.go.id/index.php?option=com_content&view=article&id=4&Itemid=63 |zarchiwizowano = 2012-04-08 }}</ref>) jest najgęściej zaludnioną dzielnicą. Znajduje się tu większość wieżowców miasta. Tutaj znajduje się siedziba rządu, [[Centralny Bank Indonezji]], [[meczet Istiqlal]], duże centrum handlowe oraz wiele muzeów.

Mianem [[Betawi (lud)|Betawi]] (''Pomarańczowi Betawi'' lub ''ludzie Betawi'') określa się potomków ludzi żyjących wokół Batawii (nazwa Dżakarty podczas ery holenderskiego kolonializmu), i którzy rozpoznawani są jako plemię pochodzące z XVII–XIX wieku. Betawi są głównie potomkami różnych grup etnicznych pochodzących z [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]], którzy przybyli do Batawii w poszukiwaniu pracy. Język i kultura tych imigrantów różni się od imigrantów [[Sundajczycy|sundajskich]] oraz [[Jawajczycy|jawajskich]]. Ich język stanowi formę [[język malajski|malajskiego]] z wpływami leksykalnymi o podłożu jawajskim, chińskim i arabskim. Dżakarcki dialekt [[język indonezyjski|języka indonezyjskiego]] jest luźno oparty na [[język malajski betawi|języku betawi]]<ref>{{Cytuj stronę|archiwum= http://web.archive.org/web/20200219015530/https://indonesian-online.com/wp-content/uploads/2016/08/Native-Speakers.pdf |zarchiwizowano=2020-02-19 |autor=[[Ulrich Kozok|Uli Kozok]] |tytuł=Indonesian Native Speakers – Myth and Reality |url= https://indonesian-online.com/wp-content/uploads/2016/08/Native-Speakers.pdf |data=2016 |język=en}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor = Andrej Malchukov |autor2 = [[Bernard Comrie]] |autor r = Thomas Conners |autor2 r=[[John Bowden]] |autor3 r = [[David Gil]] |rozdział = Valency classes in Jakarta Indonesian |tytuł = Case Studies from Austronesia, the Pacific, the Americas, and Theoretical Outlook |rokdata = 2015 |isbn = 978-3-11-042934-3 |wydawca = Walter de Gruyter GmbH & Co KG |strony = 941 |autoradres rozdziału = https://books.google.com/books?id=1TKCCgAAQBAJ&pg=PA941 |język = en}}</ref>.

Od wielu wieków w Dżakarcie mieszka również znaczna społeczność [[Chińczycy Han|chińska]]. Oficjalnie stanowią oni 6% populacji Dżakarty, choć liczba ta może być niedoszacowana<ref>{{cytuj stronę |url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4312805.stm |tytuł = Chinse diaspora:Indonesia |nazwiskoautor =Tim Johnston |imię = Tim |data = 2005-03-03 |opublikowany = BBC News |data dostępu = 2009-07-17}}</ref>.

Jednakże kultura Betawi jest rzadko spotykana w samej Dżakarcie. Znacznie łatwiej jest napotkać ślub oparty na kulturze jawajskiej bądź Minang niż ceremonię zaślubin opartą na kulturze Betawi. Podobnie łatwiej jest usłyszeć jawajski gamelan niż ''Gambang Kromong'' (połączenie muzyki Betawi z muzyką chińską) czy też ''Marawis'' (połączenie muzyki Betawi z muzyką jawajską). Mimo to niektóre festiwale, takie jak ''Jaksa Festival'' oraz ''Kemang Festival'' starają się promować muzykę Betawi poprzez zapraszanie do występów ich artystów<ref>{{cytuj książkę |nazwisko autor= Knörr |imię =, Jacqueline; |tytuł = Kreolität und postkoloniale Gesellschaft. Integration und Differenzierung in Jakarta |wydawca = Campus Verlag |miejsce = Frankfurt |data = 2007 |isbn = 978-3-593-38344-6}}</ref>.

* meczet '''[[Meczet Niepodległości|Masjid Istiqlal]]''' – największy w [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]]<ref>{{cytuj książkę |autor = Praca zbiorowa |tytuł = Podróże Marzeń – Indonezja |wydawca = Mediaprofit sp. z o.o. |miejsce = Warszawa |wydanie = I |rokdata = 2007 |isbn = 978-83-60174-66-1 |stronys = 126}}</ref>