Ossoria (herb szlachecki): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 62661057 autorstwa 77.65.105.248 (dyskusja), potrzebne źródło Znacznik: Anulowanie edycji |
m Poprawa jakości artykułu |
||
Linia 1:
{{Herb infobox
|nazwa = Ossoria
|grafika = POL COA Ossorya.svg
|opis grafiki = Herb Ossoria
|typ herbu = szlachecki
|projektant =
|wprowadzony =
|ostatnie zmiany =
|wycofany =
|commons =
}}
'''Ossoria''' (''Scharza<ref name=":0">{{Cytuj |autor = [[Jan Długosz]] |tytuł = Insignia seu Clenodia Regis et Regni Poloniae. Z kodeksu kórnickiego wydał dr. Z. Celichowski - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa |data dostępu = 2021-06-14 |inni = Zygmunt Celichowski |opublikowany = www.wbc.poznan.pl |url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/811/edition/1147/content |język = pl}}</ref>, Ossorya''<ref name=":1">{{Cytuj |autor = [[Tadeusz Gajl]] |tytuł = Ossorya: Nazwiska |data dostępu = 2021-06-14 |opublikowany = gajl.wielcy.pl |url = http://gajl.wielcy.pl/herby_nazwiska.php?lang=pl&herb=ossorya}}</ref>'', Osorya''<ref>{{Cytuj |tytuł = Herb Osorya, Herbarz Niesieckiego |data dostępu = 2021-06-14 |opublikowany = wielcy.pl |url = https://wielcy.pl/niesiecki/herb/osorya/4341.php}}</ref>'', Osoria, Osorya, Ossolińczyk, Ossorja, Poświst, Szarza, Sztarza'') – [[Polska|polski]] [[herb szlachecki]], jeden z 47 herbów adoptowanych przez [[Bojarzy|bojarów]] [[Litwini|litewskich]] w [[Unia horodelska|unii horodelskiej]] w 1413 roku<ref name=":2" />. Herb został też wymieniony w najstarszym zachowanym do dziś polskim [[Herbarz (heraldyka)|herbarzu]], napisanym przez historyka [[Jan Długosz|Jana Długosza]], [[Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae]] z lat 1464–1480<ref name=":0" />.
▲'''Ossoria''' (''Osoria, Osorya, Ossolińczyk, Ossorja, Ossorya, Poświst, Szarza, Sztarza'') – [[herb szlachecki]].
== Opis herbu ==
''W polu czerwonym złote koło wyszczerbione ze srebrnym krzyżem.''▼
=== Opis historyczny ===
''W [[Klejnot herbowy|klejnocie]] nad [[Hełm heraldyczny|hełmem]] w koronie trzy pióra strusie.''▼
[[Kasper Niesiecki]] [[Blazonowanie|blazonuje]] herb następująco<ref name=":1" />:
{{Cytat|treść=''Ma być koło żółte, którego dzwona jednego u góry prosto nie masz, ale miasto niego, krzyż czy miecz otłuczony prosto stoi, w polu czerwonem, na hełmie trzy pióra strusie (...).''}}
=== Opis współczesny ===
== Najwcześniejsze wzmianki ==▼
Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco{{Refn|grupa=uwaga|Opis współczesny jest skonstruowany zgodnie z obecnymi zasadami heraldyki. Zobacz: [[Blazonowanie]]}}:
W wyniku [[Unia horodelska|unii horodelskiej]] w 1413 herb został przeniesiony na [[Litwa|Litwę]]. Do rodu Ossoriów przyjęty został bojar (według Semkowicza najprawdopodobniej żmudzki) Twerbud (Twerbuth, Twiributh). Adoptującym do rodu polskiego był Mikołaj z Korabiewic, który do aktu przywiesił swą pieczęć<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = ''O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r. 1413. – Ród Twerbuda (Szarzów)''|czasopismo = ''Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie''|miejsce = Lwów|miesiąc = |rok = 1926/7 |wolumin = VIII |strony = 140–141}}</ref>.▼
''[[Labry (heraldyka)|Labry herbowe]] czerwone, podbite złotem.''
== Geneza ==
▲=== Najwcześniejsze wzmianki ===
▲W wyniku [[Unia horodelska|unii horodelskiej]] w 1413 herb został przeniesiony na [[Litwa|Litwę]]. Do rodu Ossoriów przyjęty został bojar (według Semkowicza najprawdopodobniej żmudzki) Twerbud (Twerbuth, Twiributh). Adoptującym do rodu polskiego był Mikołaj z Korabiewic, który do aktu przywiesił swą pieczęć<ref name=":2">{{Cytuj pismo |tytuł = ''O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r. 1413. – Ród Twerbuda (Szarzów)''|czasopismo = ''Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie''|miejsce = Lwów|miesiąc = |rok = 1926/7 |wolumin = VIII |strony = 140–141}}</ref>.
== Herbowni ==
Lista [[Ród herbowy|herbownych]] w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych [[Herbarz (heraldyka)|herbarzy]]. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie [[Legitymacja szlachectwa|legitymacji szlachectwa]] przed zaborczymi [[Heroldia|heroldiami]], co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania [[Genealogia|genealogiczne]].
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] (m.in. w czasie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] w [[1944]] spłonęło ponad 90% zasobu [[Archiwum Główne Akt Dawnych|Archiwum Głównego]] w [[Warszawa|Warszawie]], gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)<ref>{{cytuj stronę|url=http://agad.gov.pl/?page_id=834|tytuł=AGAD historia: Zarys dziejów kształtowania się zasobu|data dostępu=13.08.2013|autor=|język=pl}}</ref>. Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z ''Herbarza polskiego,'' [[Tadeusz Gajl|Tadeusza Gajla]] (132 nazwiska<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Ossoria: Nazwiska |data dostępu = 2021-06-14 |opublikowany = gajl.wielcy.pl |url = http://gajl.wielcy.pl/herby_nazwiska.php?lang=pl&herb=ossorya}}</ref>). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Ossoria. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]], tj. [[Chłopi|chłopów]], [[Mieszczanie|mieszczan]], [[Szlachta|szlachtę]]. Jest to jednakże dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach ''Herbarza''. [[Tadeusz Gajl]] wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Ossoria<ref name=":3" />:
'''A'''niukiewicz.
'''B'''akłanowski, Billicki, Bochłowski, Bochołowski, Bogdal, Bogdan, Boklewski, Boklowski, Bokłowski, Brochocki, Brochowicz, Bukowski, Burzyński, Busz, Buszkowski, Bychawski,
'''C'''epliński, Cerpicki, Chrystowski, Cieplicki, Ciepliński, Ciereszkiewicz, Ciereszko, Cierpecki, Cierpicki, Czeszyk,
'''D'''ąbrowski, Dobiecki,
'''F'''ilipowski,
'''G'''ordyk, Gordyka, Gordzikowski, Gorecki, Górecki, Grabnicki, Grabownicki, Grodzicki,
'''H'''ruszewicz, Hurski,
'''J'''anowski,
'''K'''empski, Kępski, Koło, Kołomyjski, Kołpytowski, Konarski, Kondracki, Kondradzki, Konracki, Konradzki, Korabiewski, Korabski, Korkosz, Korkoz, Korkoza, Kostecki, Kostrzecki, Kostrzewski, Kowalowski, Krasowski, Krassowski, Krzesławski, Krzywoszewski, Kudelski, Kunradzki, Kurski, Kwasowski, Kwassowski,
'''L'''asowski, Lassowski, Lazański, Lednicki,
'''Ł'''aganowski, Łaszewski,
'''M'''artos, Metalski, Mietelski, Mietniowski, Mietulski, Mikosz, Mioduski,
'''N'''agorczewski, Niepoczołowski, Niepoczołtowski,
'''O'''dorski, Olszowski,
'''P'''elwelski, Pełka, Pierzczewski, Pieskowski, Pilchowski, Pitkowski, Pitowski, Płochocki, Podgrodzki, Poleski, Pytkowski, Pytowski,
'''R'''us, Rusecki, Rusiecki, Ruszecki, Ryterowski,
'''S'''chleewitz, Sędzimir, Skrobaczewski, Stadnicki, Striżewski,
'''Ś'''ciborzycki, Świeczka,
'''T'''erawski, Trojanowski, Twardzicki, Twerbus, Twierbutt, Twirbut, Tworkowski, Tyrawski,
'''W'''erbotych, Werbotycz, Werburt , Werbut , Wodecki, Wołodyjowski,
'''Z'''awisza, Złocki, Złotnicki, Złotski, Zręcki, Zrzęcki,
'''Ż'''ernicki<ref name=":3" />.
== Zobacz też ==
* [[Lista polskich herbów szlacheckich|lista herbów]]▼
* [[Heraldyka polska]]
* [[Ród herbowy]]
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
== Przypisy ==
| |||