|
== Życiorys ==
Urodził się w niezbyt religijnej, biednej, mieszkającej w kurnej chacie rodzinie jako drugi z trzech synów (jego bracia nazywali się Marcin i Edward) Wawrzyńca i Notburgi z domu Peter{{odn|Piela SDS|2014|s=66}}. PoJego pierwszejojciec komuniipracował świętejjako przeżyłnajemnik przemianęu wewnętrznąróżnych pracodawców, poa którejmatka zaczęłazajmowała wsię nimwychowaniem kiełkowaćdzieci. chęćPo zostaniapierwszej kapłanem.komunii Kolejnymświętej silnymprzeżył bodźcemgłęboką wprzemianę jegowewnętrzną, przemianiezaczęło duchowejkiełkować byław śmierćnim ojcapragnienie zostania kapłanem, którąktóre przeżyłbyło bardzo odczuwalne w wieku 1518 lat. Ciągłe pragnienie zostaniaJego księdzemrodzina wydawałozmagała się nierealnez zetrudnościami względufinansowymi, napragnąc kondycjępoprawić finansowąjej rodziny.położenie Zna tegoWielkanoc powoduroku był1862 zmuszony rozpocząćpodjął pracę zarobkową. Najpierw przyjął się jako robotnikfizyczną przy budowie kolei żelaznej na odcinku [[Konstancja (Niemcy)|Konstancja]]-[[Waldshut-Tiengen|Waldshut]]-[[Bazylea]]. PoSilnym jejbodźcem ukończeniuw nająłjego sięprzemianie jakoduchowej robotnikbyła rolnyśmierć pomagającojca, przyktórą żniwach,przeżył późniejw przywieku budowie15 kanałulat{{odn|Piela SDS|2014|s=72}}. PóźniejW zapisałpaździerniku się1864 jakor. uczeńrozpoczął donaukę majstramalarstwa Hildebrandau malarza dekoracyjnego i tapicera Jakuba Hildenbranda w Waldshut. uczącOd sięmarca zawodu1867 malarzado sierpnia 1868 roku podjął podróże związane z praktyką czeladniczą. Pracował w Augsburgu, Ratyzbonie i tapiceraBaden-Baden, a zgodnie z przekazaną tradycją także w Czechach, Hamburgu i Berlinie{{odn|Piela SDS|2014|s=75-76}}, zaś 27 września 1867 roku został przyjęty do [[Katolickie Stowarzyszenie Czeladników|Katolickiego Stowarzyszenia Czeladników]], założonego przez bł. Po[[Adolf ukończeniuKolping|Adolfa naukKolpinga]]. odbyłW podróżstyczniu czeladniczą1869 r. rozpoczął w [[Konstancja (Niemcy)|Konstancji]] służbę wojskową, podczasz której zdecydowałzostał ozwolniony powołaniupo dosześciu tygodniach, prawdopodobnie ze względów kapłaństwazdrowotnych.
=== Nauka ===
Żeby rozpocząć studia seminaryjne Jordan musiał mieć skończone [[gimnazjum]]. Ze względu na wiek nie próbował rozpoczynać nauk w niższych klasach gimnazjum, ale rozpoczął prywatne nauki u księży Fryderyka Werbera i Gottfrieda Nägele z Waldshut. PoW tychdniu naukach29 dostałwrześnia się w1870 roku 1870Jan Chrzciciel Jordan przystąpił do trzeciejegzaminu klasywstępnego do Wielkoksiążęcego Gimnazjum w Konstancji i został przyjęty do szóstej klasy (Untersekundy). TamPodjął teżczteroletnią ponaukę razw pierwszygimnazjum, w czasie której zdradziłyujawniły się jego niezwykłe zdolności [[lingwistyka|lingwistyczne]]. –W pracęczasie maturalnąegzaminu namaturalnego tematprzedstawił trzy prace o charakterze naukowo-językowej: wywód o „[[Elektra (tragedia Sofoklesa)|ElektryElektrze]]” [[Sofokles]]a przygotował w ośmiu europejskich językach; wypracowanie o miłości ojczyzny w czterech językach współczesnych; oraz próbę porównania językowego{{odn|Piela SDS|2014|s=91}}. EgzaminJego matematycznygłęboki podzielonywzrost naduchowy dwastymulował działy„Dziennik trygonometrięDuchowy”, zktórego którejprowadzenie otrzymałrozpoczął ocenę1 niezadowalającąlipca 1875 roku. W dniu 23 października 1874 r. rozpoczął trzyletnie studia na [[Uniwersytet Albrechta i algebrę,Ludwika którawe podniosłaFryburgu|Uniwersytecie łącznąAlberta ocenęLudwika zwe matematykiFryburgu]]. Jego przygotowanie do kapłaństwa przypadło na zadowalającąokres zrozkwitu adnotacją[[Kulturkampf|Kulturkampfu]]. polecającąKolejne muKatholikentage doskonalenie(Generalne wiedzySpotkania Katolików) stymulowały inspiracje apostolskie Jana Chrzciciela Jordana: we Fryburgu w Bryzgowii w 1875 r. na temat prasy (wystąpienie „apostoła prasy” [[Joseph Schorderet|Josepha Schordereta]]); w Monachium w 1876 r. na temat misji zagranicznych (wystąpienie [[Arnold Janssen|Arnolda Janssena]]) i później w Konstancji w 1880 r. na temat oddziaływania pedagogicznego (wystąpienie [[Ludwik Auer|Ludwika Auera]]). W czasie roku pastoralnego 1877-1878 w seminarium St. Peter (św. Piotra) koło Fryburga w Schwarzwaldzie w Janie Chrzcicielu Jordanie wzrastały pierwszy projekty dzieła apostolskiego koncentrujące się wokół słów z matematyki[[Ewangelia Jana|Ewangelii św. Jana]]: „A to jest życie wieczne, aby poznali Ciebie, jedynego prawdziwego Boga, oraz Tego, którego posłałeś, Jezusa Chrystusa” (J 17,3){{odn|Piela SDS|2014|s=91125}}. PoTu ukończeniuteż, gimnazjumw rozpocząłkościele studiadawnego teologiczneopactwa nabenedyktyńskiego uniwersyteciew fryburskimSt. PodczasPeter całejkoło edukacjiFryburga, Jan Jordan odznaczałprzyjął się[[Sakrament niezwykłąświęceń|święcenia pilnościąkapłańskie]] i21 sumiennością,lipca z1878 egzaminów otrzymywał bardzo wysokie ocenyroku{{odn|Piela SDS|2014|s=85115-116}}.
Jego bezpośrednie przygotowanie do [[kapłaństwo|kapłaństwa]] przypadło w okresie kwitnącego [[Kulturkampf]]u w Badenii, która była ojczyzną tego ruchu. Jan Jordan przyjął [[święcenia kapłańskie]] 21 lipca 1878 w kościele dawnego opactwa benedyktyńskiego w St. Peter koło [[Fryburg nad Łabą|Fryburga]].
=== Kapłaństwo ===
Bezpośrednio po święceniach ksiądz Jordan wyjechał na studia do [[Rzym|Rzymu]]u., Jużgdzie tam– zdradzałzamieszkując chęcinajpierw stworzeniaw nowegokolegium dziełaCampo Santo Teutonico koło [[Bazylika św. WPiotra Rzymiena pogłębiałWatykanie|bazyliki swojąśw. wiedzęPiotra]] i– umiejętnościw lingwistyczne,latach ćwicząc1878-1880 zwłaszczapodjął językistudia bliskiegojęzyków orientalnewschodnich w Instytucie św. Apolinarego. Już tam zdradzał chęci stworzenia nowego dzieła. Duże znaczenie dla jego przyszłej działalności miała podróż księdza Jordana na Bliski Wschód w 1880 roku (Egipt, Palestyna, Liban), a miesięczny (od 3 III) pobyt w Jerozolimie utwierdził w nim kult Chrystusa Salwatora{{odn|Piela SDS|2014|s=139–150}}. WracającW czasie niej pogłębiał znajomość języków wschodnich, zwłaszcza języka arabskiego, a także poszukiwał odpowiedzi na realizację powołania do Rzymudzieła apostolskiego. Jego poszukiwanie znalazło odpowiedź w aprobacie tego dzieła w przez różnych przedstawicieli obrządków i Kościołów wschodnich. W charyzmatycznej wizji na Libanie znalazł pewność co do założenia nowego dzieła apostolskiego. U kresu podróży w [[TurynIzmir|Smyrnie]], odwiedził 2031 październikalipca 1880 roku, [[Janwysłał Bosko|kszałożenia nowego dzieła do ojcowskiego przyjaciela, biskupa Guglielma Lorenza Massai. JanaNależący Bosko]]do dzieła mieli wypełniać nakaz Chrystusa „Idźcie i skorzystałnauczajcie zwszystkie jegonarody”, doświadczenianauczając, wwychowując zakładaniui rodzinkształcąc zakonnych{{odn|Pielaza SDS|2014|s=158}}pomocą słowa mówionego i pisanego. WMieli Rzymieoni zamieszkałskupiać przysię kościelew św.trzech Brygidystopniach: (podjako adresemkapłani Piazzai Farneseświeccy 96)w pierwszym stopniu, gdzieoddający głosiłsię cenionecałkowicie kazaniadziełu; jako ludzie wykształceni Kościoła i tamz skrystalizowaładoświadczeniem sięprofesjonalnym jegoi myślpozostający ow założeniuświecie nowegow zgromadzenia{{odn|Pieladrugim SDS|2014|s=159–161}}stopniu; jako świeccy, mężczyźni i kobiety, broniący wiary w świecie w swoim środowisku życia w trzecim stopniu.
=== Założenie i rozwój zgromadzeń ===
Po powrocie z Ziemi Świętej w dniu 6 września 1880, ks. Jan Chrzciciel Jordan w czasie prywatnej audiencji uzyskał błogosławieństwo dla realizacji dzieła apostolskiego. Po krótkiej współpracy z Ludwikiem Auerem i próbie złączenia swego apostolskiego dzieła z Instytutem Pedagogicznym Cassianeum w Donauwörth, ks. Jordan znalazł współpracowników w osobach ks. Bernharda Lüthena i Fryderyka Leonhardiego. To wraz z nimi założył w dniu 8 grudnia 1881 Apostolskie Towarzystwo Nauczania w kaplicy św. Brygidy na Piazza Farnese w Rzymie. Jego członkowie słowem mówionym i pisanym, wykorzystując wszystkie możliwe sposoby i środki, na wzór Apostołów mieli głosić Chrystusa na całym świecie. Ks. Jordan pozostał wierny trzystopniowej strukturze dzieła, tak jak ją przedstawił we wspomnianym programie z 31 lipca 1880. Dzieło to nosiło przede wszystkim uniwersalne znamię{{odn|Piela SDS|2014|s=200-204}}. W 1882 nazwa została zmieniona na Katolickie Towarzystwo Nauczania, a 11 marca 1883 dzieło przekształcono w zgromadzenie zakonne, a ojciec Jordan złożył śluby i przyjął imię Franciszka Marii od Krzyża. W 1893 przyjęło obecną nazwę [[Salwatorianie|Towarzystwo Boskiego Zbawiciela]] (Societas Divini Salvatoris – salwatorianie). W marcu 1883 powstała w Rzymie pierwsza wspólnota sióstr Katolickiego Towarzystwa Nauczania z s. Franciszką Streitel, która jednak usamodzielniła się w 1885{{odn|Piela SDS|2014|s=259-327}}. W 1886 Katolickie Towarzystwo Nauczania otrzymało pierwszą aprobatę diecezjalną Kardynała Wikariusza diecezji rzymskiej, Lucido Marii Parocchiego. W dniu 8 grudnia 1888 w Tivoli koło Rzymu założył [[Salwatorianki|Kongregację Sióstr Boskiego Zbawiciela]] (Congregatio Sororum Divini Salvatoris – salwatorianki), a współzałożycielką była późniejsza bł. [[Maria od Apostołów Wüllenweber|Maria od Apostołów]] (w świecie baronowa Teresa von Wüllenweber). W 1894 powstała wspólnota sióstr w Rzymie{{odn|Piela SDS|2014|s=487-548}}. Od 1882, zamieszkując w Palazzo Cesi (Moroni; dzisiejsza Via della Concilazione 51) przy placu św. Piotra, ks. Jordan wynajmował dla studentów kolejne pomieszczenia, a 1895 nabył cały pałac, który stał się Domem Macierzystym zgromadzenia. To w tym pałacu urządził „[[Dom Bożej Opatrzności]]”, w którym w latach 90. XIX w. studiowało 200 studentów pochodzących z wielu krajów, w tym w znacznym stopniu z terenów [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]] pod zaborem pruskim{{odn|Piela SDS|2014|s=405-486}}. W dniu 13 grudnia 1889 [[Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów|Kongregacja Rozkrzewiania Wiary]] powierzyła Katolickiemu Towarzystwu Nauczania obszar misyjny prefektury apostolskiej [[Bhutan|Bhutanu]], [[Manipur|Manipuru]] i [[Asam|Asamu]] w [[Indie|Indiach]]. Salwatorianie i salwatorianki pracowali w prefekturze do 1915 roku, kiedy to jako obywatele niemieccy zostali wydaleni z Indii przez władze brytyjskie{{odn|Piela SDS|2018|s=19-178}}. Na lata 1890-1915 przypadała „epoka fundacji”, kiedy to o. Franciszek Jordan założył 39 placówek apostolskich w 12 krajach w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej{{odn|Piela SDS|2018|s=179-288}}. „Epokę fundacji” stymulowały słowa Założyciela zapisane przez niego w „Dzienniku”: „Dopóki żyje na świecie jeszcze jeden człowiek, który nie zna Boga i nie kocha Go ponad wszystko, nie możesz ani na chwilę spocząć”{{odn|Franciszek Maria od Krzyża Jordan|2008|s=1}}. Katolickie Towarzystwo Nauczania, a następnie Towarzystwo Boskiego Zbawiciela, przeżyło prawie 20-letni okres wizytacji apostolskiej, którą sprawował obecny Sługa Boży [[Wizytator apostolski|wizytator]], a następnie arcybiskup [[Monreale]] na [[Sycylia|Sycylii]], o. [[Antonio Intreccialagli]] OCD. Zarówno w czasie obrad Pierwszej (1905) jak i Drugiej Kapituły Generalnej Towarzystwa Boskiego Zbawiciela (1908), o. Franciszek. Jordan został wybrany na urząd przełożonego generalnego Zgromadzenia. W 1905 r. Towarzystwo Boskiego otrzymało papieską aprobatę ([[Dekret pochwalny|Decretum Laudis]]), a w 1911 aprobatę ostateczną{{odn|Piela SDS|2018|s=313-395; 503-527; 542-572}}.
=== Ostatnie lata życia ===
8 grudnia 1881 ojciec Jordan ukończył zakładanie Apostolskiego Towarzystwa Nauczania. Jego członkowie słowem mówionym i pisanym, wykorzystując różnorodne sposoby i środki, na wzór Apostołów mieli głosić Chrystusa na całym świecie. Według statutów mieli dzielić się na trzy stopnie. Trzeci stopień, założony 24 VII 1881 celem gromadzenia w parafiach modlących się codziennie, czytających [[Biblia|Pismo Święte]] co najmniej raz w tygodniu, regularnie przystępujących do sakramentów świętych i przeżywających nabożnie święta patronalne (przede wszystkim [[Zesłanie Ducha Świętego]]). Drugi stopień przeznaczył do skupiania ludzi nauki, którzy poza warunkami stopnia trzeciego mieli służyć wiedzą do licznych publikacji. Pierwszy stopień przeznaczył dla tych, którzy wraz ze ślubami kapłańskimi porzucą wszystkie ziemskie dobra dla służby Bogu i ludziom{{odn|Piela SDS|2014|s=193–196}}. W 1882 nazwa została zmieniona na Katolickie Towarzystwo Nauczania, a 11 marca 1883 dzieło zostało przekształcone w [[zgromadzenie zakonne]], ojciec Jordan złożył śluby i przyjął imię Franciszka Marii od Krzyża. W 1893 przyjęło obecną nazwę [[Salwatorianie|Towarzystwo Boskiego Zbawiciela]] (Societas Divini Salvatoris – salwatorianie). 8 grudnia 1888 w [[Tivoli (Włochy)|Tivoli]] koło Rzymu założył [[Salwatorianki|Kongregację Sióstr Boskiego Zbawiciela]] (Congregati Sororum Divini Salvatoris – salwatorianki), współzałożycielką była [[Maria od Apostołów Wüllenweber|Teresa von Wüllenweber]].
Wskutek przystąpienia Włoch do działań wojennych w dniu 7 maja 1915 roku, o. Franciszek Jordan przeprowadził się do [[Fryburg (miasto w Szwajcarii)|Fryburga]] w [[Szwajcaria|Szwajcarii]], gdzie spędził ostatnie lata życia. W dniu 8 października 1915 w kolegium salwatoriańskim we Fryburgu w Szwajcarii rozpoczęły się obrady Trzeciej Kapituły Generalnej Towarzystwa Boskiego Zbawiciela. O. Franciszek Jordan, bardzo schorowany, zrzekł się urzędu przełożonego generalnego. Jego pierwszym następcą został ks. [[Pankracy Pfeiffer|Pankracy Pfeiffer]]{{odn|Piela SDS|2018|s=578-588}}. Tak jak wcześniej, kiedy sprawował urząd przełożonego generalnego, tak i teraz, podczas ostatnich lat życia we Fryburgu w Szwajcarii, o. Franciszek Jordan pozostał dla swoich duchowych synów i córek, jak go określano, „Umiłowanym Ojcem”. W ostatnich miesiącach życia dotkliwie cierpiał na [[Rak żołądka człowieka|raka żołądka]]. Zmarł w [[Narodzenie Najświętszej Maryi Panny|święto Narodzenia NMP]], 8 września 1918 roku w Tafers we Fryburgu. Ceremoniom pogrzebowym przewodniczył w dniu 11 września 1918 ordynariusz Fryburga biskup dr [[Placidus Colliard]]{{odn|Piela SDS|2018|s=397-502; 588-643}}.
=== Proces beatyfikacyjny ===
Sługa Boży OjciecO. Franciszek Maria od Krzyża Jordan zmarłcieszył isię zostałnieustanną pochowanyopinią wświętości Tafers(fama wsanctitatis) Szwajcariiza 8życia, wrześniaw 1918,chwili śmierci i po swojej śmierci. Proces beatyfikacyjny rozpoczął się w 1942. Po [[Ekshumacja|ekshumacji]] w 1956 jego szczątki przewieziono i złożono w kaplicy domu generalnego salwatorianów w Rzymie. [[Beatyfikacja|Proces14 beatyfikacyjny]]grudnia rozpoczął2006 siępostulacja wsalwatoriańska 1942.przekszała 14 stycznia 2011 [[Benedykt XVI]] zleciłdo [[Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych|Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych]] wydanie''Positio dekretusuper ovita, heroicznościvirtutibus cnót<ref>{{cytujet stronęfama |urlsanctitatis'' =Sługi http://pressBożego o.vatican Franciszka Marii od Krzyża Jordana.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2011/01/14/0025/00066.html |tytuł5 =czerwca Promulgazione2007 dipodczas decretikongresu dellaKomisji CongregazioneHistorycznej dellew CauseKongregacji deids. SantiBeatyfikacji |opublikowanyi =Kanonizacji press.Vatican''Positio'' zostało pozytywnie przyjęte i przekazane do Komisji Teologicznej.va |język14 =stycznia it2011 [[Benedykt XVI]] zlecił Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych wydanie [[Dekret|datadekretu]] dostępuo =heroiczności 2014-06-18}}</ref>cnót. Prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych kard. [[Angelo Amato]] 19 marca 2011 promulgował w [[Dom generalny|domu generalnym]] Salwatorianów w Rzymie dekret potwierdzający heroiczność cnót ojca Franciszka Marii od Krzyża Jordana<ref>{{cytuj stronę odn|url = http://sds.pl/9/generalat--u-grobu-heroicznie-cnotliwego/9/v197/Piela SDS|tytuł = U grobu heroicznie cnotliwego 2014|opublikowany s= sds.pl |data dostępu = 2011-0347-2248}}</ref>. 15 maja 2021 w [[Bazylika św. Jana na Lateranie|Bazylice św. Jana na Lateranie]] odbyła się jego beatyfikacja. W imieniu [[Franciszek (papież)|papieża Franciszka]], ceremonii beatyfikacji przewodniczył kardynał [[Angelo De Donatis|Angelo de Donatis]], wikariusz generalny Rzymu.
== Uwagi ==
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Piela SDS |imię = Ks. Michał |tytuł = Ojciec Franciszek Maria od Krzyża Jordan |rok = 2014 |wydawca = Salwator |miejsce = Kraków |część = I |tytuł części = Od narodzin do utworzenia pełnej struktury Towarzystwa (1848-1888) |isbn = 978-83-7580-403-4 |odn = tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Piela SDS |imię = Ks. Michał |tytuł = Ojciec Franciszek Maria od Krzyża Jordan |rok = 2018 |wydawca = Salwator |miejsce = Kraków |część = II |tytuł części = WieniWierni salwatoriańskiej uniwersalności (1888-1918) |isbn = 978-83-7580-672-4 |odn = tak}}
*{{cytuj książkę |nazwisko = Franciszek Maria od Krzyża Jordan |imię = Ojciec |tytuł = Dziennik Duchowy |rok = 2008 |miejsce = Kraków |odn = tak|inni=Ks. J. Tarnówka SDS (tłum.)}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Kiełbasa |imię = Ks. Antoni |tytuł = Po życiu błogosławionym błogosławione odejście. Trzy ważne daty w życiu Ojca Jordana |rok = 2008 |miejsce = Trzebinia }}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Kiełbasa |imię = Ks. Antoni |tytuł = Ksiądz Franciszek Maria od Krzyża Jordan 1848-1918. Jego idee, plany i realizacje |rok = 1994 |miejsce = Kraków}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Drozd |imię = Ks. Jan |tytuł = Pod znakiem Krzyża |rok = 1991 |miejsce = Kraków}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Edwein |imię = Ks. Tymoteusz Robert |tytuł = Komentarz do "Dziennika Duchowego" O. Franciszka Marii od Krzyża Jordana |rok = 1994 |miejsce = Kraków}}
== Linki zewnętrzne ==
* [https://web.archive.org/web/20150325233122/http://www.sds.plorg/28/zycienabout/founder SługaHistoria Bożyżycia FranciszekFranciszka MariaMarii od Krzyża JordanJordana]., sds.plorg
*[http://www.sds.pl/historia Historia życia Franciszka Marii od Krzyża Jordana], sds.pl
{{Generałowie salwatorianów}}
|
