Dzierzba rudogłowa: Różnice pomiędzy wersjami

* '''dzierzba rudogłowa'''{{r|Mielczarek&Kuziemko}} (''Lanius senator senator'') – [[Europa Południowa]] od [[Pireneje|Pirenejów]] przez [[Półwysep Apeniński]], [[Sycylia|Sycylię]] i inne śródziemnomorskie wyspy, [[Półwysep Bałkański|Bałkany]], [[Grecja|Grecję]] po zachodnią [[Anatolia|Azję Mniejszą]]. Rzadziej zamieszkuje Europę Zachodnią i Środkową. Wędruje na dalekie dystanse. Przeloty w kwietniu-majukwietniu–maju i sierpniu-wrześniu. Zimowiska położone są w Afryce Równikowej i na południe od [[Półwysep Arabski|Półwyspu Arabskiego]]sierpniu–wrześniu.

: W [[Polska|Polsce]] do niedawna bardzo nielicznie gnieździł się w centrum, południu i na wschodzie kraju, wybierając najczęściej suche i ciepłe tereny otwarte o bogatej strukturze z piaszczystymi obszarami bez roślinności, jak ekstensywnie użytkowane pastwiska, rzadko pielęgnowane, luźne sady. Pod koniec XX w. stwierdzano już tylko pojedyncze lęgi – w Małopolsce, Wielkopolsce, Kujawach i na Mazowszu{{r|poradnik}}. OdOstatni początkupewny XXI w. nielęg odnotowano żadnegow lęgu1997 (stanroku naw rokwoj. 2015)mazowieckim{{r|ocena2015clpp}}.

Podgatunki ''L. s. senator'', ''L. s. rutilans'' i ''L. s. badius'' zimują w Afryce od południowej [[Mauretania|Mauretanii]], południowego [[Niger|Nigru]] po zachodni [[Sudan]] oraz południową i północno-wschodnią część [[Demokratyczna Republika Konga|Demokratycznej Republiki Konga]]. Podgatunek ''L. s. niloticus'' zimuje w północno-wschodniej Afryce od [[Darfur]]u po [[Erytrea|Erytreę]], na południu osiągając północno-wschodnią część Demokratycznej Republiki Konga, północną [[Uganda|Ugandę]] i zachodnią [[Kenia|Kenię]]. Pojedyncze osobniki pojawiają się w [[Tanzania|Tanzanii]] i naw południowo-zachodniej części [[Półwysep Arabski|PółwyspiePółwyspu ArabskimArabskiego]].

Głównie ciepłe i słoneczne obszary o klimacie śródziemnomorskim, ale również obszary klimatu umiarkowanego (zachodnia i środkowa Europa po Polskę), a także granice [[step]]ów i [[pustynia|pustyń]] oraz [[makia]]. Wymaga otwartych przestrzeni z wysokimi drzewami. Często są to zakrzewione stoki pagórków lub dna dolin (najchętniej przebywa na południowych zboczach porośniętych rzadko drzewami lub krzewami), rzadkie lasy o wysokich drzewach i pozbawione niemal [[podszyt]]u, skraje borów rosnących na piaszczystym podłożu. Niekiedy skraje dróg, przydrożne drzewa, sady, ogrody, zagajniki, parki, wrzosowiska, pogranicza lasu i pól uprawnych z krzewami, zarośla.

Wysoko na drzewie (często owocowym lub na sośnie na wys. 3–6 m) lub w krzewach, zwykle na poziomych gałęziach w ich rozwidleniach, zbudowane z drobnych gałązek, suchych łodyg, traw, korzeni i zielonych części roślin (te występują głównie na krawędzi konstrukcji). Wysłane gęsto sierścią, piórami lub wełną roślin. W wysłaniu brak suchych roślin i korzonków (podobnie jak w przypadku lęgowiska witego przez dzierzbę gąsiorka). Budowa gniazda zaczyna się zaraz po przylocie dzierzby na lęgowiska.

[[Plik:Lanius senator MHNT.ZOO.2010.11.214. Jebsheim Haut Rhin.jpg|thumb|Jaja z kolekcji muzealnej]]

=== Wysiadywanie, pisklęta ===

[[Plik:Alcaudon comun.jpg|thumb|W Polsce dzierzba rudogłowa jestnie gatunkiemlęgnie ginącymsię od końca XX w.]]

[[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody]] (IUCN) uznaje dzierzbę rudogłową za [[gatunek najmniejszej troski]] (LC – ''leastLeast concernConcern'') nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji [[BirdLife International]] dla Europy z 2015 roku, szacujezawiera się naw okołoprzedziale 5,95–9,59 milionów dorosłych osobników. TrendGlobalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy{{r|iucn}}.

W Polsce objęta [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]; wymaga ochrony czynnej<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ({{Dziennik Ustaw|2016|2183}}).</ref>. PolskaNa Czerwona''Czerwonej Księgaliście uznajeptaków jąPolski'' zazostała sklasyfikowana jako gatunek skrajniewymarły regionalnie (RE – ''Regionally zagrożonyExtinct''){{r|clpp}}.

<br />Spadek liczebności populacji dzierzby rudogłowej tłumaczy się zmianami klimatycznymi, które przekładają się na zimne, deszczowe lata. Ma to wpływ na ich sukces rozrodczy i powoduje spadek liczności owadów, na które ptaki te polują. [[Dyrektywa ptasia]] wymienia również intensyfikację rolnictwa, zarastanie nieużytków i likwidowanie zadrzewień śródpolnych.

<ref name="iucn">{{IUCN |id = 22705095 |nazwa = Lanius senator |autor = BirdLife International |iucn rok = 2017 |wersja = 2021-1 |data dostępu = 2021-06-20}}</ref>
<ref name="Mielczarek&Kuziemko">Nazwy polskie za: {{cytuj stronę|autor = P. Mielczarek, & M. Kuziemko|url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/passerines2.html#Laniidae|tytuł = Rodzina: Laniidae Rafinesque, 1815 - dzierzby - Shrikes (wersja: 20192021-0401-16)|praca = Kompletna lista ptaków świata|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego|data dostępu = 20192021-0906-2120}}</ref>

<ref name="ioc">{{Cytuj stronę | autor = Frank Gill, David Donsker (red.) |url = https://www.worldbirdnames.org/bow/shrikes/ | tytuł = Shrikes, vireos, shrike-babblers | autor = F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.) | opublikowany = IOC World Bird List: Version 9(v11.21) | język = en | data dostępu = 20192021-0906-2120}}</ref>

* {{cytuj książkę |nazwisko=Richarz |imię=Klaus |tytuł=Ptaki -– Przewodnik |wydawca=Muza |miejsce=Warszawa |rok=2009 |isbn= 978-83-7495-018-3}}