Huta trzyniecka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Linia 36:
== Historia ==
[[Plik:Železárny Třinec 1910.gif|thumb|Huta trzyniecka w 1910 (na pierwszym planie most na rzece Olzie)]]
Na decyzję o budowie huty na terenie należącym do arcyksięcia [[Karol Ludwik Habsburg|Karola Ludwika Habsburga]], zarządzanym przez [[Komora Cieszyńska|Komorę Cieszyńską]], miało wpływ kilka czynników. Po pierwsze obszar ten był bogaty w [[wapień]], [[Rudy żelaza na Ziemi|rudę żelaza]], [[glina|glinę]], natomiast rzeka [[Olza (rzeka)|Olza]] mogła pełnić funkcję źródła energii. Dodatkowo okolica oferowała wystarczającą ilość [[siła robocza|siły roboczej]] i leżała na szlaku handlowym na [[SłowacjaGórne Węgry|Słowację]]Górne ([[Węgry (dzisiejsza Słowacja)]]). Budowa pierwszego pieca hutniczego rozpoczęła się w 1836, a huta zaczęła pracować w 1839, od razu stając się największą na [[Śląsk Cieszyński|Śląsku Cieszyńskim]]. Z początku do zasilania pieców używano [[węgiel drzewny|węgla drzewnego]], produkowanego ze ściętych w [[Beskid Śląski|Beskidzie Śląskim]] i dzisiejszym [[Beskid Śląsko-Morawski|Śląsko-Morawskim]] drzew, które spływały Olzą dopiero na wiosnę, gdy śniegi topniały, a poziom rzeki się unosił. To właśnie Olza była najważniejszym środkiem transportu aż do lat 70., kiedy zakłady zostały zmodernizowane i wybudowano nowy kanał dostarczający większą ilość wody. Ogromny wpływ na rozwój huty miało też otwarcie [[Kolej Koszycko-Bogumińska|Kolei Koszycko-Bogumińskiej]] w 1871. Jednak to Olza była dalej wykorzystywana do spłukiwania odpadów hutniczych, a pierwsza oczyszalnia wody powstała dopiero w 1927<ref>Cicha 2000, 65.</ref>. W 1906 Komora Cieszyńska sprzedała majątek Austriackiemu Przedsiębiorstwu Hutniczo-Górniczemu (''Österreichische Berg- und Hüttenwerkgesellschaft'') z siedzibą w [[Wiedeń|Wiedniu]]. Zakład był dalej unowocześniany, a walcownię jako jedną z pierwszych na świecie [[elektryfikacja|zelektryfikowano]]. Huta była w tym czasie największą w [[Austro-Węgry|Austro-Węgrzech]]<ref>[http://histmag.org/Dlaczego-doszlo-do-podzialu-Cieszyna-10199;2 Histmag.org: Dlaczego doszło do podziału Cieszyna]</ref>.
 
Od czasu podziału Śląska Cieszyńskiego w 1920, trzyniecka huta stała się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]]. Właściciel przeniósł się pierw z Wiednia do [[Brno|Brna]], zmieniający przy tym nazwę, a w 1930 do [[Praga|Pragi]]. W okresie międzywojennym zatrudniała blisko 6000 osób, a w 1929 produkowała więcej niż 23% czechosłowackiej stali i 31% wyrobów walcowanych. W 1938 wraz z [[Zaolzie]]m została przejęta przez [[II Rzeczpospolita|Polskę]], a majątek wszedł w skład nowo założonej korporacji ''Spółka Górnicza i Hutnicza Karwina-Trzyniec, Spółka akcyjna, Cieszyn''. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] ich miejsce zajęli Niemcy oraz ''Berg- und Hüttenwerksgesellschaft Karwin-Trzynietz, Aktiengesellschaft''.