Wersja z 07:24, 22 mar 2021 edytuj PBbot (dyskusja \| edycje) Boty 339 291 edycji wstawienie {{Kontrola autorytatywna}} ← poprzednia edycja		Wersja z 08:13, 23 cze 2021 edytuj anuluj edycję Pikador (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 71 734 edycje drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, wyraźniejsze zdjęcie samca następna edycja →
Linia 6: \|zoolog = ([[Karol Linneusz\|Linnaeus]], 1766) \|okres istnienia = \|grafika = ~~Girlitz~~European serin (Serinus serinus) male.jpg \|opis grafiki = Samiec \|2. grafika = European serin (Serinus serinus) female.jpg Linia 31: \|commons = Category:Serinus serinus }} '''Kulczyk zwyczajny''', '''kulczyk'''{{r\|~~eko~~mk}} (''Serinus serinus'') – [[gatunek (biologia)\|gatunek]] małego [[ptaki\|ptaka]] wędrownego z [[rodzina (biologia)\|rodziny]] [[łuszczakowate\|łuszczakowatych]] (Fringillidae). [[gatunek monotypowy\|Monotypowy]]{{r\|hbwa\|ioc}}. == Zasięg występowania == ~~; '''Zasięg występowania''' :~~ Zamieszkuje zachodnią, południową i środkową [[Europa\|Europę]], północną [[Afryka\|Afrykę]] i [[Bliski Wschód]]. Populacje południowe osiadłe, północne – wędrowne (przeloty III–V i IX–XI); zimują w południowej i południowo-zachodniej Europie, północnej Afryce, w krajach [[Lewant]]u i w [[Irak]]u{{r\|hbwa}}. Poza sezonem lęgowym tworzy stada, często mieszane z [[czyż zwyczajny\|czyżami]] i innymi łuszczakami. : W [[Polska\|Polsce]] liczny ptak lęgowy, w wielu rejonach na północy i zachodzie kraju średnio liczny. Najliczniej występuje na [[Śląsk]]u i [[Podkarpacie\|Podkarpaciu]] oraz na terenach dużych aglomeracji miejskich{{r\|atlas2012}}. Według szacunków [[Monitoring Ptaków Polski\|Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych]], w latach ~~2008–2012~~2013–2018 populacja kulczyka w Polsce liczyła ~~540–690~~567–749 tysięcy par lęgowych{{r\|~~ocena2015~~biuletyn2019}}. : Dawniej występował jedynie na obszarach śródziemnomorskich, w XIX wieku rozpoczął ekspansję na północ{{r\|atlas2012}}. Pierwszy lęg na ziemiach polskich odnotowano w połowie XIX wieku{{r\|trendy2018}}. == Morfologia == ; '''~~Cechy gatunku~~Wygląd''' : Najmniejszy z europejskich łuszczaków, zbliżony wielkością do [[czyż zwyczajny\|czyża zwyczajnego]]. Samce mają [[kuper]], pierś i czoło cytrynowożółte, a brzuch biały. Grzbiet, głowa i boki wyraźnie kreskowane. Przez skrzydła przechodzą dwie jaśniejsze pręgi. Upierzenie samicy podobne do samca, ale bledsze, zielonoszare. ; '''Wymiary średnie''' : Linia 45 ⟶ 47: * Rozpiętość skrzydeł ok. 20 cm * Masa ciała ok. 12 g ; '''Biotop''' : Obrzeża [[Las iglasty\|borów]] i [[Las mieszany\|lasów mieszanych]], parki, sady, ogrody{{r\|atlas2012}}, otwarte przestrzenie ze skąpą, niską roślinnością.▼ == Ekologia == [[Plik:Serinus serinus Nest with eggs.jpg\|240px\|mały\|lewo\|Gniazdo z jajami]] [[Plik:Serinus serinus - European Serin XC483089.mp3\|240px\|mały\|Śpiew kulczyka]] ▲; '''Biotop''' : Obrzeża [[Las iglasty\|borów]] i [[Las mieszany\|lasów mieszanych]], parki, sady, ogrody{{r\|atlas2012}}, otwarte przestrzenie ze skąpą, niską roślinnością. ; '''Gniazdo''' : Starannie uwite i umieszczone na wysokości 3–8 metrów nad ziemią w [[okółek (botanika)\|okółku]] bocznej gałęzi. ; '''Jaja''' : W maju składa 3–4 jaja o średnich wymiarach 11×16 mm, białe z odcieniem niebieskawym i nielicznymi, słabo widocznymi, czerwonymi plamkami. ; '''Wysiadywanie, pisklęta''' : Od zniesienia ostatniego jaja trwa 10–13 dni. Pisklęta przebywają w gnieździe przez okres 2 tygodni. ; '''Pożywienie''' : Nasiona, pąki, kiełki, kwiaty oraz małe [[bezkręgowce]]{{r\|hbwa}}. ; '''Ochrona''' : Na terenie Polski gatunek ten jest objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt\|ścisłą ochroną gatunkową]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ({{Dziennik Ustaw\|2016\|2183}})</ref>.▼ == Status i ochrona == ~~{{clear\|left}}~~ [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody\|IUCN]] uznaje kulczyka za [[gatunek najmniejszej troski]] (LC, ''Least Concern'') nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji [[BirdLife International]] dla Europy na rok 2015, zawiera się w przedziale 45–75 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy{{r\|iucn}}. ▲~~; '''Ochrona''' :~~ Na terenie Polski ~~gatunek ten~~kulczyk jest objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt\|ścisłą ochroną gatunkową]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ({{Dziennik Ustaw\|2016\|2183}}).</ref>. Na ''Czerwonej liście ptaków Polski'' został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC){{r\|clpp}}. == Zobacz też == * [[ptaki Polski]] Linia 60 ⟶ 68: {{Przypisy\| <ref name="atlas2012">{{Cytuj książkę \| autor = Kuczyński L., Chylarecki P. \| tytuł = Atlas pospolitych ptaków lęgowych Polski. Rozmieszczenie, wybiórczość siedliskowa, trendy \| wydawca = GIOŚ \| miejsce = Warszawa \| data = 2012 \| isbn = 9788361227403 \| url = https://monitoringptakow.gios.gov.pl/publikacje.html?file=files/pliki/publikacje/Atlas%20pospolitych%20ptakow%20legowych.pdf}}</ref> <ref name="biuletyn2019">{{Cytuj pismo \| autor = Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. \| tytuł = Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia \| czasopismo = Biuletyn Monitoringu Przyrody \| wolumin = 20 \| strony = 1–80 \| data = 2019 \| url = https://otop.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/Biuletyn20_2019.pdf}}</ref> <ref name="clpp">{{Cytuj książkę \| autor = Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L. \| tytuł = Czerwona lista ptaków Polski \| wydawca = OTOP, Marki \| data = 2020 \| url = https://otop.org.pl/wp-content/uploads/2021/01/CLPP_2020_fin.pdf}}</ref> <ref name=hbwa>{{cytuj stronę \| url = https://www.hbw.com/species/european-serin-serinus-serinus \| autor = Clement, P. \| rok = 2020 \| tytuł = European Serin (''Serinus serinus'') \| praca = <em>del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.).</em> Handbook of the Birds of the World Alive \| opublikowany = Lynx Edicions, Barcelona \| data dostępu = 2020-04-25}}</ref> <ref name="ioc">{{Cytuj stronę \|autor = F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.)\|url = https://www.worldbirdnames.org/bow/finches/\|tytuł = Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager \|opublikowany = IOC World Bird List (v10.1) \|język = en \|data dostępu = 2020-04-25}}</ref> <ref name="iucn">{{IUCN \|id = 22720049 \|nazwa = Serinus serinus \|autor = BirdLife International \|iucn rok = 2018 \|wersja = 2019-2 \|data dostępu = 2019-09-23}}</ref> <ref name="~~eko~~mk">{{cytuj stronę\|autor = P. Mielczarek, & M. Kuziemko \|url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/passerines5.html#Carduelini \|tytuł = Plemię: Carduelini Vigors, 1825 (wersja: ~~2019~~2021-0501-0216)\|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego \|praca = Kompletna lista ptaków świata\|data dostępu = ~~2019~~2021-0906-23}}</ref> <ref name="ocena2015">{{Cytuj pismo \| autor = T. Chodkiewicz i inni \| tytuł = Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012 \| czasopismo = Ornis Polonica \| wolumin = 56 \| strony = 149–189 \| data = 2015 \| url = http://www.ornis-polonica.pl/_pdf/OP_2015_3_149-189.pdf}}</ref> <ref name="trendy2018">{{Cytuj \| autor = Przemysław Chylarecki, Tomasz Chodkiewicz, Grzegorz Neubauer, Arkadiusz Sikora, Włodzimierz Meissner, Bartłomiej Woźniak, Przemysław Wylegała, Łukasz Ławicki, Dominik Marchowski, Jacek Betleja, Szymon Bzoma, Zdzisław Cenian, Andrzej Górski, Michał Korniluk, Jadwiga Moczarska, Dorota Ochocińska, Sławomir Rubacha, Maria Wieloch, Monika Zielińska, Piotr Zieliński, Lechosław Kuczyński \| tytuł = Trendy liczebności ptaków w Polsce \| wydawca = GIOŚ \| miejsce = Warszawa \| data = 2018 \| isbn = 978-83-950881-0-0 \| url = https://otop.org.pl/wp-content/uploads/2019/05/Trendy_liczebnosci_ptakow_w_Polsce_2018.pdf}}</ref> }} == Linki zewnętrzne == * {{Cytuj stronę \| url = https://ebird.org/species/eurser1/ \| tytuł = Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy \| praca = eBird \| opublikowany = Cornell Lab of Ornithology \| język = en ~~\| data dostępu = 2020-04-25~~}} {{Kontrola autorytatywna}}

Kulczyk (ptak): Różnice pomiędzy wersjami