Tambora (lud): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 3:
Lud ten i jego cywilizacja nie zostały nigdy zbadane przez etnografów. Co prawda na początku XIX wieku zainteresował on świat zachodni, ale wkrótce po pierwszym spotkaniu zniknął z powierzchni ziemi.
Zachowały się skromne świadectwa historyczne (głównie zapisy holenderskiej administracji kolonialnej) na temat ludzi Tambora. Słynęli oni w Indiach Wschodnich ze swego miodu, koni, drewna sappan ([[brezylka sappan]] – ''Caesalpinia sappan'') używanego do produkcji czerwonego barwnika oraz drewna [[drzewo sandałowe|sandałowego]] używanego do wyrobu kadzidełek i leków. Brytyjscy urzędnicy kolonialni, a także badacze brytyjscy i holenderscy, odwiedzili wyspę Sumbawa na krótko przed erupcją. Żyło tam około 10 tys. ludzi. Relacje mówią o natknięciu się na cywilizację, która mówiła językiem niepodobnym do żadnego innego w [[Indonezja|Indonezji]]. Zapisano 48 słów. [[Język tambora]] nie operował słowami o podłożu [[języki austronezyjskie|austronezyjskim]], obecnymi w innych [[języki Indonezji|językach Indonezji]], lecz przypominał [[język khmerski]] z [[Kambodża|Kambodży]]; wysnuwano zatem wniosek, że ich mowa była powiązana z [[Języki mon-khmer|grupą językową mon-khmer]], rozpowszechnioną obecnie w [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]]. Przypuszczano, że lud Tambora pochodził z [[Indochiny|Indochin]]. Językoznawca [[Mark Donohue (językoznawca)|Mark Donohue]] zaś doszukiwał się związku języka tambora z [[języki timor-alor-pantar|językami timor-alor-pantar]], na co miałaby wskazywać zbieżność leksykalna w słowie „ręka” (''taintu'')<ref name=":0">{{cytuj |autor = [[Mark Donohue (językoznawca)|Mark Donohue]] |data = 2008-01-03 |tytuł = The Papuan Language of Tambora |url = https://muse.jhu.edu/article/228921 |czasopismo = [[Oceanic Linguistics]] |wolumin = 46 |numer = 2 |s = 520–537 |doi = 10.1353/ol.2008.0014 |issn = 1527-9421 |język = en}}</ref>.
W miejscu zagłady ludność miejscowa znajdowała ceramikę i kości. W lecie 2004 ekspedycja naukowa, której przewodził prof. [[Heraldur Sigurðsson]], wulkanolog z Uniwersytetu Rhode Island (Kingston, USA), odkryła z pomocą miejscowego przewodnika szczątki wsi Tambora. Odnaleziona wieś znajdowała się 25 km na zachód od [[krater wulkaniczny|krateru wulkanu]] i 5 kilometrów w głębi lądu, gdzie mieszkańcy byli bezpieczni od piratów, którzy porywali mieszkańców wybrzeża, zmuszając ich do niewolnictwa. Miejsce było też bardzo żyzne, co sprzyjało uprawie roli.
Linia 9:
Amerykańscy i indonezyjscy naukowcy użyli radaru do penetracji gruntu. W warstwie datowanej na czas wybuchu odkopali zwęglone pozostałości domu z dwoma mieszkańcami. Były one przykryte trzymetrową warstwą [[pumeks]]u i [[popiół wulkaniczny|popiołu]]. Wyniki badań ogłoszono 27 lutego 2006.
Nowe odkrycia potwierdziły dziewiętnastowieczne relacje, że lud Tambora nie był prymitywnym społeczeństwem, ale cywilizacją. Znaleziono miski z brązu, narzędzia żelazne, wyroby garncarskie, delikatną porcelanę i szkło, biżuterię oraz szczątki mebli. W odkrytym domu znaleziono zwęglone szczątki kobiety, trzymającej kurczowo metalową maczetę, leżącą na palenisku, prawdopodobnie kuchennym, a obok niej roztopioną szklaną butelkę i kilka garnków do gotowania. Szczątki drugiej osoby znaleziono na zewnątrz w miejscu, które wydaje się drzwiami wejściowymi. Dom był zbudowany na drewnianych palach, a jego ściany zewnętrzne i dach były pokryte bambusem. Został on spalony przez gorący popiół wulkaniczny na węgiel drzewny.
Znaleziska, zwłaszcza liczne przedmioty z brązu, potwierdzają relacje historyczne, że ludzie Tambora nie byli biedni. Forma i dekoracja przedmiotów wskazują, że ich kultura była związana z Wietnamem i Kambodżą. Mogli mieć powiązania handlowe z Indochinami. Ceramika jest podobna do powszechnie znajdowanej w Wietnamie.
| |||