Historia Koła: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Do 1362 roku: lit., ort.
Linia 53:
24 czerwca 1464 r. zwołano w Kole sejm prowincjonalny, po którym to wyruszono na wojnę pruską. W XV wieku miasto stało się ważnym ośrodkiem kształtowania się polskiego parlamentaryzmu, odbyło się w nim kilkanaście [[sejmiki ziemskie w Kole|zebrań sejmowych]] szlachty z [[Prowincja wielkopolska|prowincji wielkopolskiej]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Najdawniejsze dzieje Koła |s = 61}}</ref>.
 
2 lipca 1466 r. papież [[Paweł II (papież)|Paweł II]] wystawił [[Bulla|bullę fundacyjną]] [[Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i klasztor bernardynów w Kole|kolskiego klasztoru oo. Bernardynówbernardynów]]<ref name=":26" />. 23 października tego samego roku przywileje [[odpust]]owe dla kolskiego klasztoru wystawili: [[legat papieski]] [[Rudolf von Rüdesheim]], arcybiskup gnieźnieński [[Jan Gruszczyński]] oraz biskup włocławski [[Jakub z Sienna]]<ref name=":26" />.
 
24 kwietnia 1471 starosta kolski [[Jan Hińcza z Rogowa]] erygował przy kolskiej farze kolegium siedmiu [[mansjonarz]]y<ref name=":26" />. 3 listopada tego samego roku starosta kolski darował wykupione wcześniej wójtostwo [[Osiek Wielki (województwo wielkopolskie)|Osieka Wielkiego]] [[Polityka w Kole|burmistrzowi i Radzie Miejskiej Koła]]<ref name=":26" />. Rok później legat papieski wydał dla kolskiego klasztoru kolejny przywilej odpustowy<ref name=":26" />.
Linia 61:
W latach 1476–1482 miasto Koło znajdowało się pod bezpośrednimi rządami księżnej Anny Sochaczewskiej<ref name=":27">{{Cytuj |autor = |tytuł = 650 Wydarzeń na 650-lecie Koła |data = |s = 10}}</ref>. W 1478 r. przy kolskim kościele parafialnym ufundowano [[Altaria|altarię]]<ref name=":27" />.
 
2 kwietnia 1478 samorząd miejski wykupił za 520 grzywien wójtostwo kolskie. Ostatnim dziedzicznym wójtem kolskim był Jan z Kłyszewa<ref name=":27" />. 15 sierpnia 1482 w kolskim klasztorze rozpoczęła się kapituła prowincjonalna prowincji polskiej zakonu Bernardynów[[bernardyni|bernardynów]]<ref name=":27" />. 17 kwietnia 1493 król [[Jan I Olbracht]] na prośbę rady miejskiej w Kole potwierdził przywilej lokacyjny Koła<ref>{{Cytuj |tytuł = Królewskie miasto Koło. Studia w 650. rocznicę lokacji miasta |s = 20}}</ref>. Od 18 sierpnia 1494 na mocy przywileju kardynała [[Fryderyk Jagiellończyk|Fryderyka Jagiellończyka]] kolscy mansjonarze mogli posiadać własny dom<ref name=":27" />.
 
=== XVI wiek ===
Najprawdopodobniej przed 1502 rokiem spłonął w pożarze oryginalny dokument lokacyjny miasta<ref name=":76">{{Cytuj |tytuł = Królewskie miasto Koło. Studia w 650. rocznicę lokacji miasta |s = 21}}</ref>. Istnieje także wersja mówiąca o tym, że władze miasta sfingowały zniszczenie dokumentu, aby uzyskać większe przywileje, wprowadzając w błąd kancelarię królewską na temat łąk w okolicy wsi [[Powiercie]]<ref name=":76" />.
 
6 lutego 1502 król [[Aleksander Jagiellończyk]] potwierdził miastu jarmarki i cotygodniowy targ<ref name=":28">{{Cytuj |autor = |tytuł = 650 Wydarzeń na 650-lecie Koła |data = |s = 11}}</ref>. Dwa lata później król darował kolskim Bernardynombernardynom 6 beczek [[Sól kuchenna|soli tłuczonej]], która miała zostać wydana jednej z [[Bydgoszcz|bydgoskich]] [[Komora celna|komór celnych]]<ref name=":28" />. W 1505 r. król przekazał prawo patronatu nad kolskim kościołem parafialnym biskupowi [[Maciej Drzewicki|Maciejowi Drzewickiemu]], który następnie przekazał je [[Wojciech ze Stawiszyna|Wojciechowi ze Stawiszyna]]<ref name=":28" />.
 
W 1518 r. w Kole wybuchł pożar, który strawił znaczną część miasta<ref name=":29">{{Cytuj |autor = |tytuł = 650 Wydarzeń na 650-lecie Koła |data = |s = 12}}</ref>. Rok później król [[Zygmunt I Stary|Zygmunt I]] zezwala na założenie pod miastem ogrodów, na polu zwanym ''Piaski''<ref name=":29" />.
Linia 74:
W I połowie XVI wieku, na miejscu dawnego dworu królewskiego wybudowano w Kole [[Ratusz w Kole|gotycki ratusz]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Najdawniejsze dzieje Koła |s = 55}}</ref>.
 
W 1555 r. [[Żydzi]] uzyskali od wojewody kaliskiego [[Marcin Zborowski|Marcina Zborowskiego]] przywilej i od tego czasu mogli osiedlać się w Kole<ref name=":29" />. Dwa lata później miasto uzyskało prawo pobierania cła mostowego<ref name=":30">{{Cytuj |autor = |tytuł = 650 Wydarzeń na 650-lecie Koła |data = |s = 13}}</ref>. W 1559 r. później rozwijające przedmieście Koła − [[Zduny (Koło)|Zdony]], otrzymały przywilej wyboru własnego burmistrza i rady<ref name=":30" />.
 
[[Zygmunt II August|Zygmunt August]] 2 czerwca 1564 r. zezwolił Żydom na zamieszkiwanie w mieście. Zobowiązał ich do ponoszenia takich samym podatków jak mieszczanie, otrzymali również pozwolenie na prowadzenie działalności handlowej<ref name=":30" />.
Linia 92:
W 1759 r. w wyniku pożaru zniszczeniu uległ kościół Świętego Ducha.
 
30 marca 1773 r. poświęcono kamień węgielny pod nowy [[kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i klasztor bernardynów w Kole|kościół klasztorny Nawiedzenia NMPNajświętszej Maryi Panny]].
 
25 czerwca 1789 roku starosta [[Rafał Gurowski]] zwolnił z urzędu kolskiego burmistrza za spoliczkowanie starszego kolskich Żydów<ref name=":32" />. W 1792 w Kole mieszkało 436 Żydów, wówczas w mieście mieszkało więcej Żydów niż katolików<ref name=":57" />.