Okolnica (botanika): Różnice pomiędzy wersjami

'''Okolnica''' (perycykl, perykambium) – warstwa komórek [[parenchyma]]tycznych na obwodzie [[walec osiowy|walca osiowego]] w [[korzeń|korzeniu]] i [[łodyga|łodydze]], które wykazują zdolność przekształcania się w komórki [[tkanka twórcza|merystematyczne]]<ref name="Jasnowska">{{cytuj książkę|autor r=Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski, Jan Radomski, Stefan Friedrich, Wojciech W. A. Kowalski|tytuł=Botanika| strony=146, 187, 512 | wydawca=Wyd. Brasika| miejsce=Szczecin|rok=2008|isbn=9788390282169}}</ref>.

U [[nagonasienne|nagonasiennych]] i [[okrytonasienne|okrytonasiennych]] w [[korzeń|korzeniu]] perycykl wytwarza merystem, z którego powstają korzenie boczne, [[tkanka korkotwórcza|fellogen]], odcinki [[kambium]] oraz [[pąk|pączki]] przybyszowe<ref name="Jasnowska" /><ref name="Hejn">{{cytuj książkę|autor=Zygmunt Hejnowicz|tytuł=Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne|wydawca=Wyd. Nauk. PWN|data=2002|strony=339-340|isbn=83-01-1382-4}}</ref><ref name="Hejn2" />.

Powstawanie korzeni bocznych z perycyklu odbywa się w strefie różnicowania się budowy pierwotnej. W pewnym miejscu perycyklu rozpoczynają się intensywne podziały [[mitoza|mitotyczne]], a powstające komórki tworzą [[merystem wierzchołkowy]] korzenia. Jeśli perycykl jest kilkuwarstwowy, podziały rozpoczynają się w warstwie zewnętrznej. Dalsze podziały w tym merystemie powodują wzrost zawiązka korzenia i jego przeciskanie się przez [[kora pierwotna|korę pierwotną]] na zewnątrz<ref name="Szwey">{{cytuj książkę|autor=Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski|tytuł=Botanika. 1. Morfologia|wydawca=Wyd. Nauk. PWN|data=2004|strony=154|isbn=83-01-13946-3}}</ref><ref name="Hejn2" />.

U [[paprotniki|paprotników]] perycykl wcześnie różnicuje się w [[miękisz]], tracąc właściwości twórcze, a korzenie boczne powstają zwykle z [[endoderma (botanika)|endodermy]]<ref name="Hejn" />, chociaż np. u [[skrzyp]]ów – komórka inicjalna korzenia bocznego wyróżnicowuje się pod endodermą, w warstwie odpowiadającej perycyklowi<ref name="Hejn2">{{cytuj książkę|autor=Zygmunt Hejnowicz|tytuł=Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne|wydawca=Wyd. Nauk. PWN|data=2002|strony=709-715, 759|isbn=83-01-1382-4}}</ref>.

W momencie wchodzenia korzenia w fazę budowy wtórnej, zewnętrzne komórki perycyklu ulegają [[suberynizacja|korkowaceniu]] i tworzą zaczątek [[korek (tkanka)|korka]]. Z wewnętrznej części perycyklu wyodrębnia się [[tkanka korkotwórcza|fellogen]], który dzieląc się dodaje kolejne komórki korka oraz [[felloderma|fellodermy]]<ref name="Hejn2" />.

W [[łodyga|łodydze]] u [[rośliny nasienne|roślin nasiennych]] i [[paprotniki|paprotników]] (np. u [[długoszowate|długoszowatych]]) z perycyklu powstają [[korzeń przybyszowy|korzenie przybyszowe]]. U wielu gatunków z perycyklu wykształca się szeroki pokład [[sklerenchyma|sklerenchymy]] perycyklowej (np. [[dynia]], [[kokornak]])<ref name="Jasnowska" /><ref name="Hejn2>{{cytuj" książkę|autor=Zygmunt Hejnowicz|tytuł=Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne|wydawca=Wyd. Nauk. PWN|data=2002|strony=709-715, 759|isbn=83-01-1382-4}}</ref>.