Hanyu pinyin: Różnice pomiędzy wersjami

Zamierzenie to się powiodło. Obecnie ''pinyin'' jest akceptowany przez większość międzynarodowych instytucji (m.in. [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]]), jako system transkrypcji współczesnego języka chińskiego ogólnonarodowego. W 1979 roku [[Rada Państwa (ChRL)|Rada Państwa ChRL]] podjęła decyzję o wyłącznym stosowaniu transkrypcji ''hanyu pinyin'' w publikacjach dyplomatycznych i tłumaczeniach na języki obce<ref name=Kajdan />. W 1981 roku [[Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna]] (ISO) na wniosek [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] zaadaptowała ''pinyin'' jako jedyny sposób [[Latynizacja (konwersja pisma)|romanizacji]] współczesnego chińskiego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Olszewski| imię = Wiesław| autor link = | tytuł = Chiny. Zarys kultury| wydawca = Wydawnictwo Naukowe UAM| miejsce = Poznań| rok = 2003| strony = | isbn = 83-232-1272-4}}</ref>. Pinyin wyparł wcześniejsze systemy transkrypcji, m.in. angielski system [[Wade-Giles]]a. W języku angielskim stara angielska forma nazwy [[Pekin]]u – '''Peking''' została wyparta przez zapis w pinyin – '''Beijing'''.

Oryginalny pinyin używa następujących liter: ''a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, w, x, y, z'' – wszystkich liter alfabetu łacińskiego oprócz ''v'', gdyż w standardowym języku mandaryńskim dźwięk ten nie występuje. Do tej puli często dodaje się także literę ''ü'', która precyzuje, o jaki dźwięk chodzi w ''lu'' i ''nu'' (występują po dwa warianty lu/lü oraz nu/nü). Komputerowe systemy wprowadzania znaków chińskich przy pomocy pinyinu zastępują zwykle literę ''ü'' literą ''v'', stąd dość często spotyka się takie właśnie użycie litery ''v'' w różnego typu tekstach chińskich (gdzie pinyin jest stosowany np. do transkrypcji tytułu),. coJest jestto błędem, ponieważ litera ''v'' nie występuje w pinyinie.

Pinyin najlepiej traktować tak jak łaciński zapis języka obcego, tj. francuski, angielski czy hiszpański. Oznacza to, że jego poprawna wymowa wymaga opanowania podstaw [[fonologia|fonologii]] putonghua, które w przeciwieństwie do np. fonologii języka angielskiego – nie są w Polsce powszechnie znane. Prawidłowa wymowa pinyinu jest dla Polaków łatwiejszastosunkowo niż dla Anglików, pod warunkiem, że nie będą próbowali czytać pinyinu z angielską manierąłatwa. Dzieje się tak dlatego, że putonghua obfituje w „szeleszczące” głoski podobne do polskich, tj. ''ś, dź, ć'' itd., które w angielskim nie występują.

* '''e''' – chińskie e występujące jako samodzielna sylaba, lub jedyna samogłoska w wygłosie również nie ma polskiego odpowiednika. Przypomina zamknięte "o" (zbliżone do "u", tak jak w niemieckim ''H'''o'''sen'') wymówione bez [[Labializacja|labializacji]] (zaokrąglania warg). Polskie "e" jest dla niego najbliższym przybliżeniem, na pewno lepszym niż głoska "o", którą mechanicznie skopiowano z transkrypcji [[Wade-Giles]] (brytyjscy sinolodzy też mieli problem braku tej głoski w ich języku; wybrali wariant "Ho" ze względu na wymowę "o" w brytyjskiej [[Received Pronunciation]]).

* '''Przydech'''. W putonghua nie istnieje podział na głoski dźwięczne i bezdźwięczne (np. d- – t), lecz na przydechowe i bezprzydechowe. [[Przydech]] to krótkie "h" nagłośniowe (tak jak angielskie lub niemieckie "h" w nagłosie) wymawiane po spółgłosce. (aNa więc np.przykład przydechowe "p" wymawia się tak, jak angielskie "p" w nagłosie sylaby). Twórcy pinyinu postanowili, że litery oznaczające głoski dźwięczne będą oddawały bezprzydechowe głoski putonghua, a głoski bezdźwięczne – przydechowe. Głoska bezprzydechowa to odpowiednik polskiej (ale nie angielskiej) głoski bezdźwięcznej. (wW niektórych dialektach chińskich, np. [[Dialekt szanghajski|szanghajskim]] pojawia się też trzeci szereg – spółgłoski bezdźwięczne z wymawiane z lekko rozszerzoną krtanią, o brzmieniu jakby pomiędzy polskimi dźwięcznymi a bezdźwięcznymi). Np. '''b''' oznacza polskie ''p'', a '''p''' – ''p^h'' (trochę jak w polskim słowie ''pchać''). W ten sposób parom z języka polskiego, tj. ''b-p, d-t, g-k'' w wymowie putonghua odpowiadają pary: p-p^h, t-t^h, k-k^h. W takie pary łączą się również inne spółgłoski (zh-ch, j-q, z-c); można je oddać jako: cz-cz^h, ć-ć^h, c-c^h.

* '''Nagłos i wygłos'''. W putonghua sylaba składa się z dwóch części, nagłosu i wygłosu, lub samego wygłosu. Pisownia wygłosu zależy od tego, czy jest z nagłosem (nagłos '''p'''+wygłos '''-u'''='''pu'''), czy nie jest (wygłos'''-u''', bez nagłosu='''wu''')

Niektórzy poznawszy podstawy wymowy pinyinu próbują go spolszczać,. coTo majednak nanie ogółjest opłakaneprecyzyjne skutki, bo bardzoi utrudnia identyfikację nazw i nigdy nie jest precyzyjne. Przykładowo [[Chińskie nazwiska|imię]] Mao Zedonga można bowiem spolszczyć jako ''Dzedung, Cedung, Dzetung, Cetung'' itd., a żaden z wariantów nie jest lepszy od innych.