Dynastia Qing: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Po otwarciu archiwów: drobne redakcyjne |
|||
Linia 41:
Mieszkańcami cesarstwa nie byli tylko ludzie, którzy uważali się za Chińczyków, ale także duże społeczności, którzy nigdy wcześniej nie były inkorporowane do państwa chińskiego – [[Tybetańczycy]], [[Ujgurzy|ujgurscy]] [[Muzułmanin|muzułmanie]], pewne grupy [[Mongołowie|Mongołów]], [[Bamarowie|Birmańczycy]], [[Tajowie]], [[Aborygeni tajwańscy|rdzenna ludność Tajwanu]] i innych nowo skolonizowanych obszarów, zarówno na pograniczach, jak i na wyżynach wewnętrznych. To wielkie terytorium{{odn|Rowe|2009| s = 1}} (a przynajmniej znaczna jego część, gdyż państwo Qing obejmowało do 13 mln km², a współczesne Chiny ok. 9,5 mln km²){{odn|Chang|2021| s = 7}} oraz ogromna i stale rosnąca populacja, wraz ze wszystkimi towarzyszącymi jej napięciami, zostały przekazane sukcesorom – [[Republika Chińska|Republice Chińskiej]] i [[Chińska Republika Ludowa|Chińskiej Republice Ludowej]]{{odn|Rowe|2009| s = 1}}.
W oparciu o nowe odkrycia [[Źródła historyczne|źródłowe]], pod koniec XX wieku w [[Historiografia|historiografii]] zaczęła przeważać krytyka poglądu, zgodnie z którym historię nowożytnych Chin można przedstawić jako dzieje ''chińskiej odpowiedzi na Zachód''. Badacze zaczęli koncentrować się na wewnętrznej historii kraju. Zaczęto ponownie badać epokę Qing jako spójną całość historyczną i polityczną, a reakcję Chin na działania państw Zachodu traktować jako mało znaczące zawirowania{{odn|Rowe|2009| s = 3}}. Rozpoczęto też badania nad wpływem państwa Qing na Europę, zwłaszcza w okresie [[Oświecenie (epoka)|oświecenia]]. Wpływ ten był najbardziej znaczący w myśli [[Politologia|politycznej]] i [[Filozofia|filozoficznej]], a także w [[Sztuka użytkowa|sztuce użytkowej]]{{odn|Fairbank|1996| s = 137}}.
Wraz z sukcesem ekonomicznym [[Republika Chińska|Tajwanu]] i [[Maoizm|postmaoistowskich]] [[Chińska Republika Ludowa|Chin kontynentalnych]], w nauce tych krajów stopniowi odrzucano narrację o porażce polityki dynastii Qing. Badania amerykańskich i chińskich [[Historia gospodarcza|historyków gospodarki]] wykazały, że [[Produkt krajowy brutto|średni poziom życia]] w państwie Qing był porównywalny lub nawet wyższy od średniego standardu życia w [[Europa|Europie]] czy [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]] dla tego samego okresu{{odn|Rowe|2009| s = 3–4}}. Szczególną rolę w ustaleniu tego faktu odegrali uczeni z tak zwanej szkoły kalifornijskiej, {{Link-interwiki|pl= Kenneth Pomeranz|język = en|tam=Kenneth Pomeranz|tekst=Kenneth Pomeranz}} i {{Link-interwiki|pl= Roy Bin Wong|język = en|tam=Roy Bin Wong|tekst=Roy Bin Wong}}. Badacze ci wykazali, że w odniesieniu do istotnych czynników [[Ekonomia|ekonomicznych]] – takich jak [[demografia]], [[Akumulacja (ekonomia)|akumulacja]] [[Kapitał (ekonomia)|kapitału]], [[Zarządzanie zasobami ludzkimi|organizacja pracy]], [[Rynek (ekonomia)|rynek]], [[Rolnictwo|produkcja rolna]], [[konsumpcja]], a także [[technologia]] – Chiny i Europa były mniej więcej na równym poziomie przed okresem modernizacji{{odn|Moll|2018| s = 23–24}}. Zwłaszcza Chińczycy z XVIII wieku żyli lepiej, zdrowiej i bezpieczniej, niż w jakimkolwiek wcześniejszym okresie historii ich państwa{{odn|Guy|2017| s = 5}}. Pytanie „dlaczego nie było [[kapitalizm]]u ani [[Industrializacja|industrializacji]] w dziewiętnastowiecznych Chinach?” zaczęło być postrzegane jako oparte na błędnych, a nawet fałszywych założeniach{{odn|Rowe|2009| s = 4}}. Również historycy krytyczni wobec ustaleń szkoły kalifornijskiej, przestali postrzegać państwo Qing jako okres stagnacji gospodarczej i przyznali, że wniosło ono pozytywny wkład w rozwój Chin{{odn|Moll|2018| s = 24}}.
| |||