|
=== Lata dzieciństwa i młodości ===
[[Plik:RóżaCzacka1880.jpg|thumb|240px|Zdjęcie Róży Czackiej (ok. 1890)]]
Pochodziła z [[Kresy Wschodnie|Kresów Wschodnich]], gdzie się urodziła 22 października 1876 w [[Pałac w Białej Cerkwi|pałacu Branickich w Białej Cerkwi]] (obecnie terytorium Ukrainy), w wielodzietnej{{refn|grupa=uwaga|Miała trójkę rodzeństwa: Pelagię (1868–1950), Tadeusza Adama (1872–1944) i Stanisława (1874–1937){{r|G}}.}}, zamożnej, ziemiańskiej rodzinie Feliksa h. [[Świnka (herb szlachecki)|Świnka]] i Zofii z domu Ledóchowskiej{{r|I}}{{odn|Łobacz|2018|s=46}}. Wśród swojej rodziny miała znamienitych przodków, m.in. jej pradziad [[Tadeusz Czacki]] był twórcą [[Liceum Krzemienieckie]]go, a jego ojciec (prapradziad) [[Feliks Czacki]] był [[Podczaszy wielki koronny|podczaszym wielkim koronnym]]. Była też bratanicą kardynała [[Włodzimierz Czacki|Włodzimierza Czackiego]]{{r|L}}. 19 listopada 1876 została [[Chrzest|ochrzczona]] w kościele św. Jana Chrzciciela w Białej Cerkwi z rąk [[proboszcz]]a Seweryna Mogilnickiego, a [[Rodzice chrzestni|rodzicami chrzestnymi]] byli Antoni Potocki i Maria Branicka{{r|K}}{{odn|Żółtowski|1999}}. W 1882 rodzina przeniosła się do [[Warszawa|Warszawy]], gdzie zamieszkała w [[Pałac Krasińskich w Warszawie|Pałacu Krasińskich]] przy ul. Krakowskie Przedmieście 5{{r|I}}, a później w zakupionym [[Pałac Janaszów w Warszawie|pałacu Janaszów]] przy ul. Zielnej 49{{odn|Żółtowski|1999}}. Mając jedenaście lat przystąpiła do [[Pierwsza komunia święta|pierwszej komunii świętej]] w [[Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie|kościele Świętego Krzyża w Warszawie]]{{odn|Żółtowski|1999}}. W dzieciństwie jako zdolna i utalentowana została otoczona wszechstronną pomocą, szczególnie ojca. Pobierała lekcje tańca i muzyki, miała doskonały słuch muzyczny, dobrze śpiewała i grała na [[fortepian]]ie czy też jeździła konno{{odn|Łobacz|2018|s=46}}, znała również zasady gospodarowania, ogrodnictwa i hodowli{{r|L}}. Ponadto była [[Poliglota|poliglotką]], znając języki: [[Język francuski|francuski]], [[Język angielski|angielski]], [[Język niemiecki|niemiecki]] i [[Język ukraiński|ukraiński]], a także [[Łacina|łacinę]]{{odn|Łobacz|2018|s=46}}{{r|J}}{{odn|Żółtowski|1999}}. Do czternastego roku życia jej nauczycielką była matka, a następnie zespół odpowiednio dobranych [[Guwernantka|guwernantek]]{{odn|Łobacz|2018|s=46–47}}. Bardzo ważną osobą w jej wychowaniu patriotycznym i religijnym była babcia księżna Pelagia Sapieha Czacka, która m.in. zaznajomiła ją z książką „[[O naśladowaniu Chrystusa]]” [[Tomasz à Kempis|Tomasza à Kempis]]{{r|K}}, a która obdarzona była zmysłem pedagogicznym oraz głęboką religijnością i to ona dała jej formację duchową, zachęciła do modlitwy i do kultu [[Msza|Eucharystii]], a którą po latach tak wspominała{{odn|Żółtowski|1999}}:
{{cytat|
treść =''Kochałam bardzo moją babkę, której najwięcej zawdzięczam. Była mądra i dobra. Zawsze wesoła i myśląca o drugich, chociaż, jak się później dowiedziałam, dużo bardzo cierpiała, umiała dzieciom w najrozmaitszy sposób życie osłodzić. Toteż do mojej babki uciekałam z domu. Mieszkała niedaleko od nas i zawsze wypraszałam się do niej, gdzie najmilsze spędziłam chwile. Całe życie mojej babki było przykładem dla mnie. W salonie mojej babki i jej siostry był ołtarz zamykany, przy którym codziennie odprawiała się msza święta. Moja babka i wiele ciotek, przede wszystkim siostra mojej babki przystępowała codziennie do komunii świętej. Od mojej babki uczyłam się pierwszych zasad wiary.''
Z inicjatywy [[Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża|Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża]], przekonanych o świątobliwości jej życia oraz płynącymi prośbami około 150 świadków jej życia, szczególnie niewidomych poczyniono starania w celu wyniesienia jej na ołtarze{{r|B|W}}. Uroczystą sesją 22 grudnia 1987 w kaplicy prymasowskiej przy ul. Miodowej w Warszawie kard. [[Józef Glemp]] rozpoczął jej proces [[Beatyfikacja|beatyfikacyjny]] na szczeblu diecezjalnym{{r|V|W}}, po czym 8 lutego 1988 [[Stolica Apostolska]] wydała zgodę tzw. ''[[Nihil obstat]]'' na rozpoczęcie tego procesu{{r|B}}. Odtąd przysługiwał jej tytuł [[Sługa Boży|Służebnicy Bożej]]. W procesie przesłuchano 35 świadków, w tym 5 kapłanów, 10 sióstr zakonnych i 11 osób niewidomych{{r|X}}. 26 czerwca 1995 w [[Kościół św. Marcina w Warszawie|kościele św. Marcina]] przy ul. Piwnej w Warszawie odbyła się publiczna sesja zakończenia jej diecezjalnego procesu wraz z procesem Sługi Bożego [[Władysław Korniłowicz|Władysława Korniłowicza]], której przewodniczył kard. Glemp{{r|W}}. Po zakończeniu części diecezjalnej, akta procesu zostały przekazane [[Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych|Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych]] do [[Rzym]]u, która 3 kwietnia 1998 po zapoznaniu się z tą dokumentacją wydała dekret o jego ważności{{r|B}}. Na [[postulator]]a generalnego został wyznaczony ks. [[Sławomir Oder]]{{r|B}}. W 2011 złożono tzw. ''[[Positio]]'' wymagane w dalszej procedurze beatyfikacyjnej, a 9 października 2017 za zgodą papieża [[Franciszek (papież)|Franciszka]] promulgowano dekret o heroiczności jej życia i cnót{{r|B|C}}. Od tej pory przysługiwał jej tytuł [[Czcigodny Sługa Boży|Czcigodnej Służebnicy Bożej]].
27 października 2020 papież Franciszek uznał cud za jej wstawiennictwem, jakim było uzdrowienie 13 września 2010 7-letniej dziewczynki Karoliny Gawrych{{r|AI}}, która doznała 31 sierpnia tegoż roku w wyniku wypadku przygniecenia konstrukcją huśtawki, ciężkiego urazu głowy z poważnym uszkodzeniem [[Czaszka|twarzoczaszki]] i utratą przytomności, co otworzyło drogę do beatyfikacji{{r|W|M}}. Beatyfikacja odbyła się 12 września 2021 w [[Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie|świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie]] wraz z beatyfikacją Czcigodnego Sługi Bożego kard. [[Stefan Wyszyński|Stefana Wyszyńskiego]], a przewodniczył jej w imieniu papieża Franciszka kard. [[Marcello Semeraro]] – [[Prefekt (Kościół katolicki)|prefekt]] Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych{{r|D}}<ref>{{Cytuj stronę | url =https://www.rmf24.pl/raporty/raport-beatyfikacja-wyszynskiego-i-czackiej/news-beatyfikacja-kard-stefana-wyszynskiego-i-matki-elzbiety-czac,nId,5477761#crp_state=1 | tytuł =Beatyfikacja kard. Stefana Wyszyńskiego i Matki Elżbiety Czackiej. Kościół zyskał dwoje błogosławionych | nazwisko = | imię =| autor =Edyta Bieńczak | data =2021-09-12 | praca = | opublikowany = rmf24.pl | strony = | język = | data dostępu = 2021-09-01 | archiwum = | zarchiwizowano = | odn =}}</ref>. Na uroczystość beatyfikacji skomponowano specjalny hymn na chór i orkiestrę ''Błogosławiona matko niewidomych'' do muzyki Piotra Pałki i słów s. Damiany Laske FSK{{r|Y}}. Ponadto na uroczystość tę przygotowano specjalny lipowy [[relikwiarz]] przedstawiający jej wyrzeźbione dłonie, które delikatnie opuszkami palców czytają napisany pismem brajlowskim fragment [https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=959 Psalmu 126], z umieszczonym w kapsule fragmentem kostnym, a który został zaprojektowany przez s. Albertę Chorążyczewską FSK, a wykonał go rzeźbiarz [[Marek Szala]]{{r|Z}}.
Decyzją [[Stolica Apostolska|Stolicy Apostolskiej]] jejJej [[wspomnienie liturgiczne]] zostało wyznaczone na dzień [[19 maja]]{{r|wspomnienie2}}. ▼Msza św beatyfikacyjna odbyła się 12 września 2021 w [[Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie|świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie]] wraz z beatyfikacją Czcigodnego Sługi Bożego kard. [[Stefan Wyszyński|Stefana Wyszyńskiego]]. Liturgii przewodniczył i homilię wygłosił, w imieniu papieża Franciszka, kard. [[Marcello Semeraro]] – [[Prefekt (Kościół katolicki)|prefekt]] [[Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych|Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych]] <ref>{{Cytuj stronę | url =https://www.rmf24.pl/raporty/raport-beatyfikacja-wyszynskiego-i-czackiej/news-beatyfikacja-kard-stefana-wyszynskiego-i-matki-elzbiety-czac,nId,5477761#crp_state=1 | tytuł =Beatyfikacja kard. Stefana Wyszyńskiego i Matki Elżbiety Czackiej. Kościół zyskał dwoje błogosławionych | nazwisko = | imię =| autor =Edyta Bieńczak | data =2021-09-12 | praca = | opublikowany = rmf24.pl | strony = | język = | data dostępu = 2021-09-01 | archiwum = | zarchiwizowano = | odn =}}</ref>. Z [[Legat papieski|legatem papieskim]] mszę św. koncelebrowało 600 księży, w tym 80 biskupów polskich i 45 biskupów przybyłych z diecezji zagranicznych, a także krajowy i diecezjalni duszpasterze osób niewidomych i z dysfunkcją wzroku. W liturgii uczestniczyło blisko 8000 wiernych zgromadzonych wewnątrz i wokół świątyni oraz liczni łączący się przez telemosty. Specjalne transmisję zorganizowano w Zakładzie w Laskach oraz innych ośrodkach dla niewidomych w Polsce. W świątyni odśpiewano uroczyście hymn ''[[Gaude Mater Polonia|Gaude Mater Poloniae]]''. W obecności najwyższych władz państwowych oraz członków [[Konferencja Episkopatu Polski|Konferencji Episkopatu Polskich]], gospodarz miejsca arcybiskup metropolita warszawski [[Kazimierz Nycz|kard. Kazimierz Nycz]] w imieniu wspólnoty oficjalnie poprosił [[Franciszek (papież)|papieża Franciszka]] o wpisanie dwójki kandydatów, których "(...) drogi świętości wielokrotnie się ze sobą spotykały, a ich życie było wzajemną inspiracją" w poczet błogosławionych Kościoła Katolickiego. Przedstawił sylwetki kandydatów na ołtarze. Z mandatu Ojca świętego Franciszka odczytany został List Apostolski, najpierw po łacinie przez kard. Semeraro, a następnie po polsku przez [[Michał Janocha|bp. Michała Janocha]]: "My, papież Franciszek (...) naszą Apostolską władzą zezwalamy, aby Czcigodny Sługa Boży Stefan Wyszyński, arcybiskup gnieźnieński i warszawski, prymas Polski, kardynał Świętego Kościoła Rzymskiego, pasterz według Serca Chrystusowego, który poświęcił swoje życie jedynemu Bogu i był niestrudzonym obrońcą oraz heroldem godności każdego człowieka(...) a także Czcigodna Służebnica Boża Elżbieta Czacka (w świecie: Róża), fundatorka Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, która pozbawiona używania światła oczu, oczami wiary rozpoznała Chrystusa – Światłość Świata i z miłującą wiernością świadczyła o Nim wobec kroczących w ciemności ciała oraz ducha, byli odtąd nazywani Błogosławionym". Dokument został podpisany przez papieża w [[Rzym|Rzymie]], na [[Bazylika św. Jana na Lateranie|Lateranie]], w przypadającą 15 sierpnia 2021 uroczystość [[Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny|Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny]]. Na uroczystość beatyfikacji skomponowano specjalny hymn na chór i orkiestrę ''Błogosławiona matko niewidomych'' do muzyki Piotra Pałki i słów s. Damiany Laske FSK{{r|Y}}. Odsłonięcia, wykonanego na podstawie fotografii, portretu beatyfikacyjnego dokonały kontynuatorki dzieła błogosławionej Matki: s. Aleksandra Maczuga FSK i s. Klara Zosik FSK, nauczycielki i wychowawczynie z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach. Ponadto na uroczystość tę przygotowano specjalny lipowy [[relikwiarz]] przedstawiający jej wyrzeźbione dłonie, które delikatnie opuszkami palców czytają napisany pismem brajlowskim fragment [https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=959 Psalmu 126], z umieszczonym w kapsule fragmentem kostnym, pobranym podczas procedury przeniesienia doczesnych szczątków Sługi Bożej Matki Elżbiety Róży Czackiej z cmentarza zakładowego do nowej kaplicy, utworzonej w jej dawnym pokoju, przylegającym do [[Kaplica Matki Bożej Anielskiej w Laskach|Kaplicy p.w. Matki Bożej Anielskiej w Laskach]].<ref>{{Cytuj |tytuł = Szczątki Sługi Bożej Matki Czackiej przeniesiono do kaplicy Matki Bożej Anielskiej w Laskach |data dostępu = 2021-09-13 |opublikowany = dzieje.pl |url = https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/szczatki-slugi-bozej-matki-czackiej-przeniesiono-do-kaplicy-matki-bozej |język = pl}}</ref> Relikwiarz zaprojektowany został przez s. Albertę Chorążyczewską FSK (absolwentkę Wydziału Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych), a wykonał go rzeźbiarz [[Marek Szala]], autor m.in. [[Ołtarz papieski|ołtarza papieskiego]] pod [[Wielka Krokiew|Wielką Krokwią]] w [[Zakopane|Zakopanem]] [[Podróże apostolskie Jana Pawła II|w roku 1997]]{{r|Z}}. Psalmem 126 modliła się Matka Czacka na łożu śmierci. [[Dłoń|Dłonie]] będące częścią relikwiarza, to dokładny odlew dłoni samej Matki Niewidomych. W [[Laski (powiat warszawski zachodni)|Laskach]], dokładnie taki odlew prezentowano uczniom [[Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych im. Róży Czackiej w Laskach|zakładu]] i używano go do nauki właściwego ułożenia dłoni przy nauce czytania [[Alfabet Braille’a|pisma punktowego Braille'a]]. Procesyjnie relikwiarz bł. Elżbiety Czackiej wniosły do prezbiterium: uzdrowiona za wstawiennictwem błogosławionej 18-letnia dziś Karolina Gawrych, niewidoma Teresa Dederko oraz matka Judyta Olechowska FSK, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża. W czasie liturgii wykorzystano paramenty i insygnia Prymasa Tysiąclecia: m.in. srebrny [[Kielich (liturgia)|kielich mszalny]], nazywany Kielichem Pomnikiem, gdyż upamiętnia [[Powstanie warszawskie|powstańców warszawskich]] i używany jest tylko podczas najważniejszych uroczystości diecezjalnych. Ażurowa forma podstawy kielicha nawiązuje swoim kształtem do wypalonych gotyckich łuków Katedry Warszawskiej. Temat męczeństwa przelanej krwi powstańców został potraktowany symbolicznie poprzez osadzenie czerwonych brył szkła pomiędzy srebrnymi łukami podstawy. Na spodzie kielicha jest wykuta inskrypcja z dedykacją: ''„Ku uczczeniu poległych obrońców stolicy w Katedrze św. Jana 1-VIII-1944 Kardynał Stefan Wyszyński”''. Wszystko to łączy się z wojennymi i powstańczymi losami przyszłego prymasa, które związały go z Laskami. W czerwcu 1942 udał się do [[Laski (powiat warszawski zachodni)|Lasek]], zostając kapelanem Zakładu dla Niewidomych, którym był do 1945. W okresie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] pod pseudonimem „Radwan III” był kapelanem [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] w [[Grupa Kampinos|grupie „Kampinos”]] i służył szpitalu powstańczym zorganizowanym przez Zgromadzenie Matki Czackiej w Laskach.
▲Decyzją [[Stolica Apostolska|Stolicy Apostolskiej]] jej [[wspomnienie liturgiczne]] zostało wyznaczone na dzień [[19 maja]]{{r|wspomnienie2}}.
Odbywając podróż apostolską na [[Węgry]] i [[Słowacja|Słowację]], w dniu beatyfikacji papież Franciszek podczas [[Msza Statio Orbis|Mszy Statio Orbis]] sprawowanej na zakończenie [[Kongres eucharystyczny|Kongresu Eucharystycznego]] w [[Budapeszt|Budapeszcie]] na [[Plac Bohaterów w Budapeszcie|Placu Bohaterów]] odniósł się do warszawskich uroczystości i wypowiedział następujące słowa charakterystyki wyniesionych na ołtarze: „Dziś, niedaleko stąd, w Warszawie, dokonuje się beatyfikacja dwojga świadków [[Ewangelia|Ewangelii]]: Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Elżbiety Czackiej, założycielki Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża. Dwie postaci, które z bliska poznały [[Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa|Krzyż]]: Prymas Polski, aresztowany i internowany, zawsze był mężnym pasterzem według Serca Chrystusowego, heroldem wolności i godności człowieka. Siostra Elżbieta, która w młodości straciła wzrok, poświęciła całe swoje życie pomocy niewidomym. Przykład nowych Błogosławionych niech nas pobudza do przemieniania ciemności w światłość mocą miłości“<ref>{{Cytuj |tytuł = Papież dziękuje narodowi węgierskiemu za przyjęcie - Vatican News |data dostępu = 2021-09-13 |opublikowany = www.vaticannews.va |url = https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2021-09/papiez-dziekuje-narodowi-wegierskiemu-za-przyjecie.html |język = pl}}</ref>.
== Odznaczenia ==
|
