Archikatedralny sobór św. Jura we Lwowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Link do Polony
m poprawa linków
Linia 122:
[[Plik:SoborSwJuraLwow2.jpg|thumb|Fronton soboru św. Jura]]
Monumentalny sobór katedralny stanowi wielki pomnik sztuki swojej epoki. Zachwyca ogromem, dynamizmem śmiało zestawionych brył i ekspresją rzeźb. Stanowi, według niektórych, najdoskonalsze dzieło europejskiego późnego baroku{{odn|Chanas|Czerwiński|1992|s=108}}. Wzniesiony jako świątynia [[nawa|trzynawowa]], łączy w bardzo oryginalny sposób sztukę rokokową z planem kościoła wschodniego. Oparty został o plan [[krzyż grecki|krzyża greckiego]] z nieco przedłożonymi ramionami na osi wschód-zachód. Budynek soboru, wywodzący się poprzez środowisko austriackie z tradycji rzymskiej, odznacza się wielką koncentracją przestrzeni pięciokopułowego założenia, dynamicznie przeciwstawionego osi podłużnej. O charakterze bryły budowli decyduje operowanie rytmicznie sfalowaną masą muru, dekorowanego [[pilaster|pilastrami]] i łamanymi [[gzyms]]ami i zwieńczonego [[balustrada|balustradą]]{{odn|Kębłowski|1987|s=151}}. W narożnikami pomiędzy ramionami [[transept]]u a [[nawa główna|nawą główną]] zbudowano cztery kaplice, przykryte niewielkimi [[kopuła (architektura)|kopułami]], niewidocznymi z zewnątrz. Nad [[skrzyżowanie naw|skrzyżowaniem naw]], w środkowej części katedry, wznosi się kopuła centralna, założona na masywnym, wysokim, czworobocznym [[bęben (architektura)|tamburze]] z zaokrąglonymi narożami, wspartym wewnątrz czterema potężnymi filarami. Kopułę wieńczy [[latarnia (architektura)|latarnia]] z krzyżem. Po bokach prezbiterium znajdują się dwie zakrystie.
 
[[Plik:Lwow Katedra Jura 351-31.jpg|thumb|left|Rzeźba św. Jura walczącego ze smokiem]]
Ekspresyjną fasadę główną świątyni, uformowaną z wklęsło-wypukłych powierzchni, ozdobioną pilastrami i podzieloną poziomo łamanymi gzymsami, z centralnym [[ryzalit]]em mieszczącym [[portal]] wejściowy wieńczy ozdobna balustrada z wazonami i doskonała w kompozycji rzeźba grupowa przedstawiająca św. Jura (Jerzego) na koniu, walczącego ze smokiem. Wejście, do którego prowadzą reprezentacyjne schody z balustradami i rzeźbami skrzydlatych geniuszy dłuta Szymona Starzewskiego, flankowane jest dwoma rokokowymi figurami świętych [[Atanazy Wielki|Atanazego]] i [[Leon I (papież)|Leona]] (patriarchy i papieża, symbolizujących jedność Kościoła, będących jednocześnie patronami fundatorów – Atanazego i Leona [[Szeptyccy|Szeptyckich]]). Wszystkie te rzeźby wyszły spod dłuta [[JanJohann JerzyGeorg PinzelPinsel|Jana Jerzego Pinzla]] – czołowego przedstawiciela lwowskiej rzeźby rokokowej{{odn|Kaczorowski|1990|s=149}}. Zwieńczenia tamburu i latarni otrzymały formę ażurowych [[attyka (architektura)|attyk]].
 
Pod schodami wiodącymi do świątyni znajduje się grota z figurą [[Święty Onufry|św. Onufrego]].