Dialektyka materialistyczna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Puszczanin (dyskusja | edycje) Przekierowanie do Materializm dialektyczny#Dialektyka materialistyczna Znacznik: Nowe przekierowanie |
Puszczanin (dyskusja | edycje) nowe hasło Znacznik: Usunięto przekierowanie |
||
Linia 1:
'''Dialektyka materialistyczna''' – w [[filozofia marksistowsko-leninowska|filozofii marksistowsko-leninowskiej]] nauka o powszechnych prawach ruchu i rozwoju przyrody, społeczeństwa i myślenia{{odn|Czertkow|Dudel|Kuzniecow|Leonow|1955|s=63}}.
== Zasadnicza przeciwstawność dialektyki i metafizyki ==
{{sekcja stub}}
Dialektyka rozpatruje rzeczy, ich właściwości i stosunki, jak również ich odbicia w umyśle, pojęcia, we wzajemnym związku, w [[ruch (filozofia)|ruchu]]: w powstawaniu, w pełnym sprzeczności rozwoju i zanikaniu{{odn|Bogomołow|Czesnokow|Kelle|Kuzniecow|1980|s=26}}. Dialektyka wyrosła i rozwija się w walce z wrogim jej poglądem na świat — z metafizyką{{odn|Spirkin|1968|s=19}}. Temin „metafizyka” nie oznacza w marksistowskiej literaturze filozoficznej tego samego, co w przedmarksowskiej oraz współczesnej burżuazyjnej literaturze filozoficznej{{odn|Bielakow|Burłacki|Melwil|Milejkowski|1964|s=72}} (zob. [[metafizyka klasyczna]]). [[Karl Marx|Marks]] i [[Friedrich Engels|Engels]] nazywali metafizyką nie dział [[filozofia|filozofii]] i nie spekulatywne poznanie, lecz metodę badania i myślenia. W [[marksizm-leninizm|marksizmie-leninizmie]] termin „metafizyka” stosuje się jako oznaczenie nienaukowej metody badania zjawisk otaczającego nas świata polegającej na traktowaniu ich jako odosobnionych, wzajemnie od siebie odizolowanych i niezmiennych<ref name="Metafizyka">{{Cytuj książkę | tytuł = Krótki słownik filozoficzny| wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | data = 1955 | inni = [[Mark Rozental]], [[Pawieł Judin]] (red.) | rozdział = Metafizyka | strony = 412–413 | język = pl }}</ref>. Dialektyka i metafizyka — dwie przeciwstawne sobie metody poznania{{odn|Czertkow|Dudel|Kuzniecow|Leonow|1955|s=17}}.
== Dialektyka materialistyczna a materializm dialektyczny ==
{{Osobny artykuł|Materializm dialektyczny}}
{{sekcja stub}}
Materialistyczna [[dialektyka]] i [[materializm]] filozoficzny są nierozdzielnie ze sobą związane i przenikają się wzajemnie, jako dwie strony jednolitej teorii filozoficznej [[marksizm]]u{{odn|Bielakow|Burłacki|Melwil|Milejkowski|1964|s=71}}. Jedność materializmu i dialektyki wyraziła się również w samej nazwie — „[[materializm dialektyczny]]”{{odn|Spirkin|1968|s=20}}. Jego konkretyzacją w zastosowaniu do rozwoju społeczeństwa jest [[materializm historyczny]]. W pracy ''[[Anty-Dühring]]'' Engels zwrócił szczegółną uwagę na wyjaśnienie dialektycznego charakteru materializmu marksistowskiego, podkreślając jego zasadniczą odmienność od poprzedzającego go materializmu metafizycznego{{odn|Czagin|1969|s=452}}. W filozofii przedmarksistowskiej materializm związany był przede wszystkim z metafizycznym sposobem myślenia, dialektyka rozwijana była głównie przez idealistów, chociaż momenty dialektyczne spotkać było można u niektórych materialistów{{odn|Spirkin|1968|s=20}}.
Do chwili powstania marksizmu nie było naukowej dialektyki, naukowej dialektycznej metody badania przyrody i społeczeństwa, metody uogólniającej historię nauki i praktyki{{odn|Czertkow|Dudel|Kuzniecow|Leonow|1955|s=17}}. Dialektyka [[Karl Marx|Karola Marksa]] i [[Friedrich Engels|Fryderyka Engelsa]] opierała się na mocnym fundamencie odkryć przyrodniczych, zwłaszcza trzech wielkich odkryć [[XIX wiek]]u — na odkryciu komórki, prawa zachowania i przemiany energii oraz na [[darwinizm]]ie<ref name="Dialektyka">{{Cytuj książkę | tytuł = Krótki słownik filozoficzny| wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | data = 1955 | inni = [[Mark Rozental]], [[Pawieł Judin]] (red.) | rozdział = Dialektyka | strony = 108–111 | język = pl }}</ref>.
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Bielakow | imię = Aleksiej | autor link = Aleksiej Bielakow | tytuł = [[Podstawy marksizmu-leninizmu]] : podręcznik (Tyt. oryg.: Osnovy marksizma-leninizma) | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | data = 1964 | nazwisko2 = Burłacki | imię2 = Fiodor | autor link2 = Fiodor Burłacki | nazwisko3 = Melwil | imię3 = Jurij | autor link3 = Jurij Melwil | nazwisko4 = Milejkowski | imię4 = Abram | autor link4 = Abram Milejkowski | nazwisko5 = Wygodzki | imię5 = Sołomon | autor link5 = Sołomon Wygodzki | nazwisko6 = | imię6 = | autor6 = i in. | autor link6 = | wydanie = IV na podstawie II wydania rosyjskiego | inni = Pod redakcją [[Otto Kuusinen|Otto Kuusinena]], tłumacz Regina Hekker i in. |język = pl | odn = tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Bogomołow | imię = Aleksiej | autor link = Aleksiej Bogomołow (filozof) | tytuł = Podstawy [[filozofia marksistowsko-leninowska|filozofii marksistowsko-leninowskiej]] | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | data = 1980 | nazwisko2 = Czesnokow | imię2 = Dmitrij | autor2 = | autor link2 = Dmitrij Czesnokow | nazwisko3 = Kelle | imię3 = Władisław | autor3 = | autor link3 = Władisław Kelle | nazwisko4 = Kuzniecow | imię4 = Iwan | autor4 = | autor link4 = Iwan Kuzniecow (filozof) | nazwisko5 = Ojzerman | imię5 = Teodor | autor5 = | autor link5 = Teodor Ojzerman | nazwisko6 = Rozental | imię6 = Mark | autor6 = | autor link6 = Mark Roziental | nazwisko7 = in. | imię7 = i | autor7 = | autor link7 = | inni = Pod redakcją [[Fiodor Konstantinow|F. W. Konstantinowa]] ; z ros. przeł. Henryk Widłaszewski |odn=tak}} 672, [3] s. ; 20 cm.
* {{cytuj książkę | inni = Pod redakcją [[Michaił Iowczuk|M.T. Jowczuka]], [[Teodor Ojzerman|T.I. Ojzermana]], [[Iwan Szczipanow|I.J. Szczipanowa]]. Przeł. Marian Drużkowski i in | tytuł = Krótki zarys historii filozofii | url = | wydanie = II, poprawione i uzupełnione | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | rok = 1969| miesiąc = listopad | seria = | rozdział = Rozwinięcie materializmu dialektycznego w pracach Engelsa: ''[[Anty-Dühring]]'', ''[[Ludwig Feuerbach i zmierzch klasycznej filozofii niemieckiej|Ludwig Feuerbach]]'' oraz w innych jego pracach | imię r = Boris | nazwisko r = Czagin | autor r = | autor r link = Boris Czagin | strony = 451–457 | język = pl | odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Czertkow | imię = Wiktor | autor link = Wiktor Czertkow | tytuł = Materializm dialektyczny | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | data = 1955 | nazwisko2 = Dudel | imię2 = Sawwa | autor2 = | autor link2 = Sawwa Dudel | nazwisko3 = Kuzniecow | imię3 = Iwan | autor3 = | autor link3 = Iwan Kuzniecow (filozof) | nazwisko4 = Leonow | imię4 = Michaił | autor4 = | autor link4 = Michaił Leonow | nazwisko5 = Ojzerman | imię5 = Teodor | autor5 = | autor link5 = Teodor Ojzerman | nazwisko6 = Owczynnikow | imię6 = Nikołaj | autor6 = | autor link6 = Nikołaj Owczynnikow | nazwisko7 = in. | imię7 = i | inni = Pod ogólną redakcją [[Jerzy Aleksandrow|J.F. Aleksandrowa]]. Tłumaczyli Halina Zielnikowa, Zdzisław Nieman, Halina Waśkowska, Stanisław Radziszewski |odn=tak}}
* {{cytuj książkę |odn = tak |nazwisko = Ojzerman | imię = Teodor | autor link = Teodor Ojzerman | tytuł = Powstanie filozofii marksistowskiej | url = | wydanie = | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | data = | rok = 1966 | miesiąc = listopad | strony = | cytat = | język = pl }}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Spirkin | imię = Aleksandr | autor = | autor link = Aleksandr Spirkin | inni = tł. Lucyna Smolińska | tytuł = Zarys filozofii marksistowskiej (Tyt. oryg.: Kurs marksistskoj fiłosofii) | url = | wydanie = | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = Warszawa | data = | rok = 1968 | miesiąc = | strony = | seria = | id = | isbn = | oclc = | doi = | cytat = | język = pl |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę | tytuł = Krótki słownik filozoficzny| wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = [[Warszawa]] | data = 1955 | inni = [[Mark Rozental]], [[Pawieł Judin]] (red.) | język = pl }}
[[Kategoria:Filozofia marksistowska]]
| |||