II wojna północna: Różnice pomiędzy wersjami

Efektem ogromnych zniszczeń wojennych i spadku ludności było załamanie gospodarcze i wynikający z niego spadek dochodu narodowego. Po roku 1660 produkcja zbożowa była mniejsza niż 40% poziomu sprzed wojny. Plony spadły do poziomu 3,3 ziarna z jednego wysianego, gdy dla porównania nawet w zrujnowanych przez [[wojna trzydziestoletnia|wojnę trzydziestoletnią]] [[Niemcy|Niemczech]] plony osiągały 6-7 lub nawet więcej ziaren<ref>Leszek Podhorodecki, ''Rapier i koncerz'', s. 381.</ref>. Podobna zapaść dotknęła pozostałe działy gospodarki. Wydobycie [[Ołów|ołowiu]] w [[Olkusz]]u spadło 3,5-krotnie. Żadna w dziejach wojna, nawet [[II wojna światowa]], nie przyniosła Polsce takich strat materialnych i demograficznych. Dodatkowym, znacznie groźniejszym zjawiskiem, był fakt, że jedyną warstwą, która nie tylko nie zbiedniała, ale stała się jeszcze bogatsza, była [[Magnateria polska|magnateria]]. Znaczenie warstwy magnackiej, która w każdym państwie stanowiła czynnik anarchizujący, znacznie wzrosło za panowania [[Jagiellonowie|Jagiellonów]]. Na krótko rozwój jej zahamowany został podczas panowania Stefana Batorego. Jednak fatalna polityka wewnętrzna Jana[[Zygmunt KazimierzaIII Waza|Zygmunta III Wazy]] sprawiła, że pierwszy raz w dziejach Polski dochody najpotężniejszych magnatów stały się porównywalne, a niekiedy i większe od królewskich. Na skutek II wojny północnej dysproporcja majątkowa między magnatami a [[Szlachta|szlachtą]] osiągnęła niespotykany wcześniej poziom. Odtąd warstwa magnacka czyniła wszystko, by uzyskaną przewagę zachować. Stało się to czynnikiem uniemożliwiającym przeprowadzenie reform, koniecznych dla wzmocnienia państwa. Ostatnią i nieudaną próbę obalenia magnackiej wszechwładzy podjął [[Jan III Sobieski]]. Okazało się to niemożliwe, a kolejny [[III wojna północna|najazd szwedzki]] na początku [[XVIII wiek]]u pogłębił stan upadku Rzeczypospolitej do stanu, znanego w historii jako ''[[Historia Polski (1697–1763)|czasy saskie]]''.