Kipryjan Kandratowicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 25:
'''Kiprian (Cyprian) Kandratowicz''', [[język białoruski|biał.]] Кіпрыян (Цыпрыян) Кандратовіч (ur. 28 kwietnia 1859 roku we wsi Zinewicze w powiecie lidzkim, zm. 31 października 1932 r. w [[Lida|Lidzie]]) – rosyjski, a następnie białoruski wojskowy ([[generał|generał piechoty]]) i działacz narodowy.
 
Uczył się w szkole powiatowej w Lidzie. 7 maja 1875 r. w [[Wilno|Wilnie]] wstąpił do rosyjskiej armii. W kwietniu 1878 r. ukończył w stopniu podporucznika 2 konstantynowską szkołę wojskową w [[Petersburg|Sankt Petersburgu]]. Dostał przydział do lejbgwardyjskiego pułku jegrów, a następnie został przeniesiony do lejbgwardyjskiego pułku izmaiłowskiego. W 1878 r. uczestniczył w [[X wojna rosyjsko-turecka|wojnie rosyjsko-tureckiej]]. W latach 1879-1884 uczył się w Nikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego w Sankt Petersburgu. W tym czasie napisał książkę pt. ''Плеўна і грэнадзёры 28 лістапада 1877 г.'' opisującą [[bitwa pod Plewną|oblężenie Plewny]] podczas wojny z Turkami. W marcu 1884 r. awansował do stopnia sztabskapitana. Służył w sztabie Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Pisał artykuły z dziedziny wojskowości do gazety "Московские ведомости". 24 kwietnia 1888 r. został podpułkownikiem, zaś 28 marca 1893 r. – pułkownikiem. Od 15 listopada 1897 r. był szefem sztabu 2 dywizji grenadierskiej stacjonującej w [[Moskwa|Moskwie]]. W 1900 r. brał udział w międzynarodowej interwencji w [[Chiny|Chinach]] podczas tzw. [[powstanie bokserów|powstania bokserów]], po czym awansował na generała majora. 7 lutego 1901 r. objął dowodzenie II brygady 36 dywizji piechoty. Od 11 lipca 1902 r. pełnił obowiązki dowodzącego wojskami w okręgu kwantuńskim. Krótko przed wybuchem w 1904 r. [[wojna rosyjsko-japońska|wojny rosyjsko-japońskiej]] sformował w południowej [[Mandżuria|Mandżurii]] IX brygadę wschodniosyberyjską, rozwiniętą latem 1904 r. w 9 dywizję wschodniosyberyjską. Dowodził nią podczas walk z Japończykami, awansując do stopnia generała lejtnanta. 13 stycznia 1905 r. został ranny. 17 lipca 1906 r., po zakończeniu wojny, otrzymał Order Św. Jerzego 4 klasy. Od 2 do 25 stycznia 1907 r. dowodził czasowo II korpusem armijnym, po czym został zastępcą generał-gubernatora turkiestańskiego i dowodzącym wojskami w Turkiestańskim Okręgu Wojskowym. 1 stycznia 1910 r. objął dowodzenie I kaukaskiego korpusu armijnego. 6 grudnia tego roku awansował na generała piechoty, będąc najmłodszym w tej randze. Jednocześnie był zastępcą generał-gubernatora kaukaskiego. Od 15 sierpnia 1913 r. dowodził XXIII korpusem armijnym i 2 armią. Brał udział w początkowym okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Uczestniczył w katastrofalnej kampanii wojennej w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]] zakończonej klęską wojsk rosyjskich, ale uniknął niewoli niemieckiej. Wkrótce został usunięty ze swojego stanowiska i odesłany do rezerwy Mińskiego Okręgu Wojskowego.
 
Do 1917 r. mieszkał w swoim majątku [[Podhorodno (Białoruś)|Horodno]], nawiązując kontakty z działaczami białoruskiego ruchu narodowego. 8 maja 1917 r. otrzymał funkcję dowódcy 75 dywizji piechoty stacjonującej na ziemiach białoruskich. Latem tego roku na zjeździe w [[Mińsk]]u żołnierzy Białorusinów Frontu Zachodniego został wybrany do [[Centralna Białoruska Rada Wojskowa|Centralnej Białoruskiej Rady Wojskowej]]. UtworzyłObjął biurokierownictwo zajmującewydziału sięformacji organizacjąwojskowych białoruskiegoi rozpoczął starania w kierunku utworzenia jednostek białoruskich {{odn|Łatyszonek|1995|s=55-56}}. Zezwolenie na ich formowanie, w rozmiarze korpusu, wydał naczelny wódz armii rosyjskiej [[Nikołaj Duchonin]]{{odn|Łatyszonek|1995|s=56}}, co zostało następnie potwierdzone przez jego następcę [[Nikołaj Krylenko|Nikołaja Krylenkę]] 27 listopada wojska1917 narodowegoroku. Współpracował z gen. mjr. Pażarskim, płk. Karamouskim i por. [[Kastuś Jezawitau|Kastusiem Jezawitauem]].

Na pocz.początku kwietnia 1918 r. wszedł w skład [[Rada Białoruskiej Republiki Ludowej|Rady Białoruskiej Republiki Ludowej]]. Na początku maja tego roku został ministrem spraw wojskowych rządu pod przewodnictwem [[Raman Skirmunt|Ramana Skirmunta]]. Jednym z jego głównych zadań było formowanie w Mińsku 1 pułku białoruskiego. Planował stworzenie 20-tysięcznej białoruskiej armii, ale na drodze stanął mu brak zgody Niemców okupujących Białoruś. Mógł jedynie sformować oddziały [[milicja|milicji]] ludowej. Spotkało się to z kolei z przeszkodami ze strony polskiej [[Samoobrony kresowe (1918-1919)|Samoobrony Litwy i Białorusi]] gen. [[Władysław Wejtko|Władysława Wejtki]]. Na naradzie z Polakami zaproponował funkcję szefa sztabu tworzonej armii białoruskiej płk. [[Fabian Kabardo|Fabianowi Kabardo]], jednakże zajęcie Białorusi przez wojska bolszewickie w grudniu 1918 r. przerwało wzajemne kontakty. Generał K. Kandratowicz wraz z częścią rządu białoruskiego przybył do [[Wilno|Wilna]]. Na pocz. 1919 r. wyjechał do [[Paryż]]a na obrady konferencji pokojowej, zabierając ze sobą memorandum rządu białoruskiego na uchodźstwie. Otrzymał tam zapewnienie przedstawicieli państw [[Ententa|Ententy]] o pomocy w zorganizowaniu białoruskiej armii do walki z bolszewikami. Po powrocie na [[Litwa|Litwę]] na krótko objął funkcję wiceministra obrony narodowej w rządzie litewskim z powodu braku zawodowych oficerów w litewskiej armii. Zajmował się formowaniem oddziałów litewskich na Kowieńszczyźnie, zanim nie został zdymisjonowany. Powrócił na zachodnią Białoruś, znajdującą się w granicach [[Polska|Polski]], gdzie w majątku Horodno spędził ostatnie lata życia. Był odznaczony [[Order Świętego Jerzego (Rosja)|Orderem Świętego Jerzego]] IV klasy, [[Order Świętej Anny|Orderem Świętej Anny]] I klasy, [[Order Świętego Włodzimierza|Orderem Świętego Włodzimierza]] III klasy, [[Order Świętego Stanisława (Rosja)|Orderem Świętego Stanisława]] I klasy.
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 33 ⟶ 35:
* [http://pawet.net/library/history/city_district/data_people/military/kandratovich/Генерал_Кіпрыян_Кандратовіч.html "Генерал Кіпріян Кандратовіч" (jęz. białoruski)]
* [http://www.grwar.ru/persons/persons.html?id=53 Informacje na grwar.ru (jęz. rosyjski)]
 
== Bibliografia ==
* [[Oleg Łatyszonek]], ''Białoruskie formacje wojskowe 1917 – 1923'', Białystok 1995.
 
{{Kontrola autorytatywna}}