Wersja z 02:07, 23 wrz 2021 edytuj Gaj777 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 17 608 edycji →‎Okres III Rzeczypospolitej: Uzupełnienie Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna ← poprzednia edycja		Wersja z 16:03, 23 wrz 2021 edytuj anuluj edycję Gaj777 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 17 608 edycji →‎Okres III Rzeczypospolitej następna edycja →
Linia 315: Zmiany systemowe jakie zaszły w 1989, zwycięstwo opozycji w wyborach i powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego przyczyniły się do wielu zmian w administracji, zostały powołane nowe organizacje i stowarzyszenia, głównie kombatanckie, natomiast istniejące starały się dostosować do nowych warunków. 11 listopada na [[Plac Wolności w Bielsku-Białej\|placu Wolności]] po raz pierwszy od 1938 odbył się, zorganizowany przez [[Konfederacja Polski Niepodległej\|KPN]], wiec z okazji Święta Niepodległości<ref>{{cytuj stronę\| url = http://www.bielsko.biala.pl/1548,bazaDanych\| tytuł = Przełom 1989 w Bielsku-Białej\| data dostępu = 23 sierpnia 2008}}</ref>. Przemiany ustrojowe w latach 90. pozwoliły na zrealizowanie, planowanej od 1981, zmiany nazewnictwa ulic i placów w mieście, przywracając im historyczne nazwy. Organem odpowiedzialnym za te zmiany był powołany w 1989 Zespół Roboczy Nazewnictwa Ulic, Placów i Osiedli. Wraz ze zmianą nazw ulic przystąpiono do wyburzania starych i odsłaniania nowych pomników. W lutym 1990 jako jedno z pierwszych usunięto popiersie [[Paweł Finder\|Pawła Findera]], potem oba Pomniki Wdzięczności Armii Radzieckiej (na [[Plac Ratuszowy w Bielsku-Białej\|pl. Ratuszowym]] i koło obecnej [[Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej\|katedry św. Mikołaja]]<ref>{{cytuj stronę\| url = http://www.bielsko.biala.pl/1547,bazaDanych\| tytuł = Pierwsze tablice i pomniki po przełomie\| data dostępu = 23 sierpnia 2008}}</ref>). [[Plik:PL Bielsko-Biala Fabryka.JPG\|thumb\|Zrujnowane budynki ZPW Finex w 2006., ~~Dziś~~dziś stoi w tym miejscu [[Galeria Sfera.]]]] Przełomowy rok 1989 miał być początkiem końca bielskiego przemysłu. W pierwszej połowie lat 90. wiele zakładów upadło, a te, które przetrwały transformację wolnorynkową zostały sprywatyzowane, co często również kończyło się zwalnianiem pracowników i zmniejszeniem produkcji<ref name="ref2"/>. Linia 330: Mimo że Bielsko-Biała było miastem garnizonowym od XIX w. (zob. [[garnizon Bielsko-Biała]]), to na całkowite usamodzielnienie bielskiej jednostki trzeba było czekać do 1994 r. Wtedy otrzymała sztandar i nazwę [[18 Bielski Batalion Powietrznodesantowy\|18 Bielski Batalion Desantowo-Szturmowy im. Kpt. Ignacego Gazurka]]. W 1999 bielski batalion wszedł w skład dywizji szybkiego reagowania NATO, biorąc udział w misjach w [[Kalendarium historii Iraku (2003–2011)\|Iraku]] oraz [[wojna w Afganistanie (od 2001)\|Afganistanie]]. W 2007 pojawiły się kontrowersje wokół batalionu ze względu na [[Incydent w Nangar Chel\|incydent w Nangar Khel]] (oskarżeni żołnierze pochodzili z bielskiej jednostki)<ref>{{Cytuj stronę\|imię = \|nazwisko = \|autor = \|url = http://www.tvn24.pl/12690,1556370,0,1,akt-oskarzenia-ws-nangar-khel,wiadomosc.html\|tytuł = Akt oskarżenia ws. Nangar Khel\|praca = \|opublikowany = [[TVN24.pl]]\|strony = \|data = 7 lipca 2007\|data dostępu = 23 sierpnia 2008\|archiwum = https://web.archive.org/web/20081013134252/http://www.tvn24.pl/12690,1556370,0,1,akt-oskarzenia-ws-nangar-khel,wiadomosc.html\|zarchiwizowano = 13 października 2008}}</ref>. [[Plik:S1 1.JPG\|thumb\|Droga ekspresowa S1S52]] [[Plik:Bielsko-Biała - fotopolska.eu (52816).jpg\|thumb\|Przebudowa płyty Rynku, (2005)]] Począwszy od roku 1995 zrealizowano liczne inwestycje drogowe, spośród których do najważniejszych należą [[Droga ekspresowa S1S52 (Polska)\|droga ekspresowa S1S52]] (pierwotnie oznaczona jako S1) w kierunku Cieszyna, [[Śródmiejska obwodnica zachodnia (Bielsko-Biała)\|Śródmiejska Obwodnica Zachodnia]] (aleja Andersa) oraz [[Północno-wschodnia obwodnica Bielska-Białej\|obwodnica północno-wschodnia]] w ciągu [[Droga ekspresowa ~~S69~~S1 (Polska)\|drogi ekspresowej ~~S69~~S1]] (pierwotnie S69); utworzono system miejskiego monitoringu i e-punktów informacji turystycznej; wybudowano wiele nowoczesnych obiektów użyteczności publicznej – m.in. Szpital Wojewódzki, nową komendę miejską Państwowej Straży Pożarnej, nową siedzibę Archiwum Państwowego i [[Hala Widowiskowo-Sportowa w Bielsku-Białej\|halę widowiskowo-sportową]] w dzielnicy Olszówka (powszechnie określaną mianem ''hali pod Dębowcem''); przebudowano [[Stadion Miejski w Bielsku-Białej\|Stadion Miejski]]; rozpoczęto wdrażanie systemu lokalnego oznakowania (''[[Miejski System Informacji (Bielsko-Biała)\|Miejski System Informacji]]'')<ref>{{cytuj stronę\| url = http://bielskobiala.wyborcza.pl/bielskobiala/1,88025,6258284,Bielsko_bedzie_mialo_tablice_jak_stolica.html\| tytuł = Bielsko będzie miało tablice jak Warszawa\| data = 11 lutego 2009\| autor = Marcin Czyżewski\| opublikowany = Gazeta.pl}}</ref>, a także przystąpiono do rewitalizacji Śródmieścia. W ramach tego ostatniego wyremontowano m.in. [[Ratusz w Bielsku-Białej\|gmach ratusza]], [[Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej – Zamek książąt Sułkowskich\|zamek Sułkowskich]], [[Teatr Polski w Bielsku-Białej\|Teatr Polski]] i [[Bielsko-Biała Główna\|główny dworzec kolejowy]], ale szczególnie ważna jest rozpoczęta przebudową płyty [[Rynek w Bielsku-Białej\|Rynku]] w 2005 programowa rewitalizacja [[Stare Miasto (Bielsko-Biała)\|Starego Miasta]] – najstarszej, a jednocześnie najbardziej dotąd zaniedbanej i problematycznej socjalnie części historycznego zespołu miejskiego. Inwestycje te, w dużej mierze finansowane ze środków Unii Europejskiej<ref>{{cytuj stronę\| url = http://web.archive.org/web/20081004160033/http://web.um.bielsko.pl:80/web/index.php/Fundusze-Uni-Europejskiej/Fundusze-Uni-Europejskiej.html\| tytuł = Fundusze Unii Europejskiej\| data dostępu = 08 stycznia 2019 (Web Archive)\| autor = Urząd Miejski w Bielsku-Białej}}</ref>, zbiegły się z prezydenturą Bogdana Traczyka (1998-2002) i [[Jacek Krywult\|Jacka Krywulta]] (2002-2018). Przemiany te z jednej strony są świadectwem dobrej kondycji ekonomicznej miasta, z drugiej towarzyszą im liczne kontrowersje. Krytykowane jest skupienie się niemal wyłącznie na inwestycjach infrastrukturalnych, w parze z którymi nie idzie równie prężny rozkwit oferty kulturalnej i „życia miejskiego”<ref>{{Cytuj stronę \| url = http://www.bielsko.biala.pl/aktualnosci/24318/pobudka-dla-bielskiej-starowki\| tytuł = Pobudka dla bielskiej starówki\| data dostępu = 2015-04-18 \| autor = Katarzyna Górna-Oremus\| opublikowany = bielsko.biala.pl\| data = 13 lutego 2013}}</ref>. Wiele z inwestycji drogowych (jak np. przebudowa ul. PCK będąca realizacją planów z lat 70.) sprzecznych jest z zasadami [[Zrównoważony transport\|zrównoważonego transportu]], sprzyjając dalszemu rozwojowi motoryzacji (mimo że w 2013 na 1000 mieszkańców przypadało aż 510 samochodów<ref>{{Cytuj stronę \| url = http://katowice.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_slaskie/portrety_miast/miasto_bielsko-biala.pdf\| tytuł = Portrety miast: Bielsko-Biała\| data dostępu = 2015-04-18 \| autor = Urząd Statystyczny w Katowicach\| opublikowany = \| praca = Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014\| data = }}</ref>) przy pogarszającej się ofercie komunikacji miejskiej. Poważnym problemem stała się w ostatnich dwóch dekadach [[suburbanizacja]] prowadząca do spadku ludności w granicach miasta (ze 184 tys. w 1995 do 171 tys. w 2015), w tym szczególnie w dzielnicach śródmiejskich, oraz starzenia się społeczeństwa<ref>{{Cytuj stronę \| url = http://www.bielsko.biala.pl/aktualnosci/25844/bielsko-biala-miastem-seniorow\| tytuł = Bielsko-Biała miastem seniorów?\| data dostępu = 2015-04-18 \| autor = Krzysztof Oremus\| opublikowany = bielsko.biala.pl\| data = 13 listopada 2013}}</ref><ref>{{Cytuj stronę \| url = http://web.archive.org/web/20180422132823/http://www.beskidzka24.pl:80/artykul,ilu_nas,20019.html\| tytuł = Ilu nas?\| data dostępu = 2019-01-08 (Web Archive) \| opublikowany = [[Kronika Beskidzka]]\| praca = \| data = 29 kwietnia 2014}}</ref>. Linia 338: W 2002 dokonano [[Bielsko-Biała#Podział administracyjny\|nowego podziału administracyjnego]] miasta, dzieląc je na 30 ''osiedli'' stanowiących [[Jednostka pomocnicza gminy\|jednostki pomocnicze gminy]]. Dwa lata później oficjalnie ustalono wygląd symboli miasta – [[Herb Bielska-Białej\|herbu]], [[Flaga Bielska-Białej\|flagi]], logo oraz hejnału. [[Plik:02021 0745 Equality March 2021 in Bielsko-Biała, Pistowska Street.jpg\|thumb\|I Marsz Równości w Bielsku-Białej (2021)]] W kwietniu 2008 Narodowy Bank Polski wydał okolicznościową monetę z serii ''32 historyczne miasta Polski'' o nominale 2 zł, na rewersie której znalazł się wizerunek bielskiego ratusza. We wrześniu 2009 wyemitowano pierwszy w historii [[Pieniądz lokalny\|dukat lokalny]] – [[Białki (moneta)\|białki]] z wizerunkiem [[Reksio (postać)\|Reksia]]. Ważnym wydarzeniem sportowym był [[Zimowy Olimpijski Festiwal Młodzieży Europy 2009\|IX Zimowy Europejski Festiwal Młodzieży „Śląsk-Beskidy 2009”]], którego Bielsko-Biała było jednym z gospodarzy. 19 września 2021 po raz pierwszy odbył się w Bielsku-Białej [[Parady i marsze równości w Polsce\|Marsz Równości]], w którym wzięło udział około 1500 osób<ref>{{Cytuj stronę \| url = https://beskidzka24.pl/bielsko-biala-marsz-rownosci-prawie-bez-ekscesow-narodowcy-w-swoim-stylu/\| tytuł =Bielsko-Biała: Marsz Równości prawie bez ekscesów. Narodowcy w swoim stylu \| autor = Kuba Jarosz\| opublikowany = 2021-09-19\| data = \| język = pl\| data dostępu = 2021-09-23}}</ref>. Po niezwykle trudnym okresie transformacji Bielsko-Biała, zdegradowane w 1998 do roli [[Powiat grodzki\|powiatu grodzkiego]] w granicach [[Województwo śląskie\|województwa śląskiego]], stało się w ciągu kilkunastu lat ważnym w skali kraju ośrodkiem gospodarczym, a w nieco mniejszym stopniu kulturalnym, turystycznym i akademickim, borykającym się jednak z problemami nowego typu, podobnymi do innych polskich miast tej wielkości.

Historia Bielska-Białej: Różnice pomiędzy wersjami