Wikipedysta:Mafo/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
||
Linia 1:
Współcześnie w literaturze naukowej występuje wiele podziałów systemów kapitalistycznych:
{| class="wikitable mw-collapsible"
|+Podział systemów kapitalistycznych<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Małgorzata Zielenkiewicz |tytuł = Miejsce krajów Europy Środkowej i Wschodniej we współczesnych modelach kapitalizmu |czasopismo = Przegląd Zachodniopomorski |data = 2013 |issn = 0552-4245 |s = 380-381 |url = https://www.researchgate.net/publication/264047950_Miejsce_krajow_Europy_Srodkowej_i_Wschodniej_we_wspolczesnych_modelach_kapitalizmu |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Colin Crouch |tytuł = Models of capitalism |czasopismo = New Political Economy |data = 2005 |wolumin = 10 |numer = 4 |s = 439-456 |doi = 10.1080/13563460500344336 |język = en}}</ref>
!Autorzy
!Rodzaje systemów kapitalistycznych
Linia 72:
|Bruno Amable<ref>{{Cytuj |autor = Piotr Rosik |tytuł = Obserwator Finansowy: ekonomia, debata, Polska, świat |data = 2018-05-03 |data dostępu = 2021-10-05 |url = https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/kapitalizm-w-europie-ma-rozne-twarze/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20211005105008/https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/kapitalizm-w-europie-ma-rozne-twarze/ |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Ewa Romanowska |tytuł = Wyłaniający się w Polsce model kapitalizmu w świetle typologii odmian kapitalizmu Bruna Amable’a |czasopismo = Ekonomista |data = 2016 |issn = 2299-6184 |wolumin = 3 |url = http://www.pte.pl/pliki/1/8905/Ekonomista2016-3-strony-53-78.pdf |archiwum = https://web.archive.org/web/20200718050449/http://www.pte.pl/pliki/1/8905/Ekonomista2016-3-strony-53-78.pdf |język = pl}}</ref>
|
*
* socjaldemokratyczny (Szwecja, Norwegia, Dania)
* kontynentalny europejski (Francja, Niemcy, Holandia, Austria)
Linia 87:
|każdy kraj reprezentuje inny model systemu kapitalistycznego
|}
Najpopularniejszą klasyfikacją stosowaną w polskiej literaturze jest ta opracowana przez Bruna Amable’a, czyli na systemy: anglosaski, socjaldemokratyczny, kontynentalny, śródziemnomorski oraz azjatycki. Magdalena Zielenkiewicz, na podstawie najczęściej stosowanych klasyfikacji w polskiej literaturze, scharakteryzowała kilka wybranych systemów kapitalistycznych<ref name=":0" />:
* Kapitalizm anglosaski (rynkowy, liberalny): państwo jako strażnik ładu, ograniczony interwencjonizm, dominacja podejścia indywidualistycznego, brak rozbudowanego systemu świadczeń socjalnych, większość dóbr dostarczanych w innych modelach przez państwo najczęściej skomercjalizowana.
* Kapitalizm europejski, określany również jako model reński, kontynentalny lub koordynacyjny (społeczna gospodarka rynkowa): państwo dostarcza spójnego systemu prawnego (między innymi jest gwarantem praw własności, praw do edukacji i ochrony zdrowia, praw do bezpieczeństwa publicznego oraz sprawiedliwego systemu transferów socjalnych), umożliwia uczciwą konkurencję i swobodne funkcjonowanie rynków produktów oraz czynników wytwórczych, a także zapewnia spójny system walutowo-pieniężny i rozliczeń międzynarodowych przy niezależności banku centralnego; państwo pełni dodatkowo funkcje opiekuńcze, angażując się w organizację i finansowanie edukacji, ma bardziej rozbudowany system zabezpieczeń socjalnych oraz regulacji rynku pracy oraz reprezentuje podejście określane jako społeczny solidaryzm przy negocjacjach płacowych.
* Kapitalizm śródziemnomorski (czasami zaliczany do kontynentalnego): wyższa – w stosunku do kontynentalnego – ochrona zatrudnienia oraz niższe zabezpieczenia socjalne, relatywnie duże scentralizowanie systemu finansowego.
* Kapitalizm nordycki (socjaldemokratyczny): bardzo rozbudowany system redystrybucji dochodu narodowego, rozwinięte i powszechne świadczenia socjalne, jednocześnie wysoki stopień wolności gospodarczej w obszarze funkcjonowania rynków.
* Kapitalizm państwowy: odznacza się dużą, bezpośrednią aktywnością państwa w obszarze działalności gospodarczej (na przykład państwo jest monopolistą w niektórych gałęziach gospodarki).
* Kapitalizm azjatycki (czasami klasyfi kowany jako państwowy), bywa dzielony na podgrupy: Japonia i „tygrysy azjatyckie”; w przypadku „tygrysów azjatyckich” państwo ma autorytatywną pozycję, gospodarki te są w dużym stopniu zorientowane na eksport, przy jednoczesnym ograniczaniu konsumpcji wewnętrznej; w japońskiej wersji paternalizm uwidacznia się nie tyle na szczeblu państwowym (niskie wydatki budżetowe i ochrona socjalna), ile na szczeblu przedsiębiorstwa (stąd czasami system ten bywa określany jako mikrokorporacyjny).
* Gospodarka rynkowa z dominacją autokratycznego państwa: silna kontrola czynników produkcji przez państwo, decyzje gospodarcze są podejmowane na szczeblu państwowym (na przykład Zjednoczone Emiraty Arabskie, Arabia Saudyjska, Chiny, Rosja).
{{Cytat|treść=* Kapitalizm anglosaski (rynkowy, liberalny): państwo jako strażnik ładu, ograniczony interwencjonizm, dominacja podejścia indywidualistycznego, brak rozbudowanego systemu świadczeń socjalnych, większość dóbr dostarczanych w innych modelach przez państwo najczęściej skomercjalizowana.
* Kapitalizm europejski, określany również jako model reński, kontynentalny lub koordynacyjny (społeczna gospodarka rynkowa): państwo dostarcza spójnego systemu prawnego (między innymi jest gwarantem praw własności, praw do edukacji i ochrony zdrowia, praw do bezpieczeństwa publicznego oraz sprawiedliwego systemu transferów socjalnych), umożliwia uczciwą konkurencję i swobodne funkcjonowanie rynków produktów oraz czynników wytwórczych, a także zapewnia spójny system walutowo-pieniężny i rozliczeń międzynarodowych przy niezależności banku centralnego; państwo pełni dodatkowo funkcje opiekuńcze, angażując się w organizację i finansowanie edukacji, ma bardziej rozbudowany system zabezpieczeń socjalnych oraz regulacji rynku pracy oraz reprezentuje podejście określane jako społeczny solidaryzm przy negocjacjach płacowych.
* Kapitalizm śródziemnomorski (czasami zaliczany do kontynentalnego): wyższa – w stosunku do kontynentalnego – ochrona zatrudnienia oraz niższe zabezpieczenia socjalne, relatywnie duże scentralizowanie systemu finansowego.
* Kapitalizm nordycki (socjaldemokratyczny): bardzo rozbudowany system redystrybucji dochodu narodowego, rozwinięte i powszechne świadczenia socjalne, jednocześnie wysoki stopień wolności gospodarczej w obszarze funkcjonowania rynków.
* Kapitalizm państwowy: odznacza się dużą, bezpośrednią aktywnością państwa w obszarze działalności gospodarczej (na przykład państwo jest monopolistą w niektórych gałęziach gospodarki).
* Kapitalizm azjatycki (czasami klasyfi kowany jako państwowy), bywa dzielony na podgrupy: Japonia i „tygrysy azjatyckie”; w przypadku „tygrysów azjatyckich” państwo ma autorytatywną pozycję, gospodarki te są w dużym stopniu zorientowane na eksport, przy jednoczesnym ograniczaniu konsumpcji wewnętrznej; w japońskiej wersji paternalizm uwidacznia się nie tyle na szczeblu państwowym (niskie wydatki budżetowe i ochrona socjalna), ile na szczeblu przedsiębiorstwa (stąd czasami system ten bywa określany jako mikrokorporacyjny).
* Gospodarka rynkowa z dominacją autokratycznego państwa: silna kontrola czynników produkcji przez państwo, decyzje gospodarcze są podejmowane na szczeblu państwowym (na przykład Zjednoczone Emiraty Arabskie, Arabia Saudyjska, Chiny, Rosja).}}
*
| |||